Alþýðublaðið - 12.02.1959, Blaðsíða 5

áffræSiir í sSag:
M inningarorð
¥f IJU alþjóðaheilbrigð-
issícfnunin hefur gengízf fyr
ir eins konar námskeiði eða
námsferða',agi fyrir tuttugu
og fimm evrópska 3æk::a um
ivö af helztu iðnaðarlöndum
Evrópu, Frakkland og Bret-
land. Tilgangurinn -er að
gefa þeim kost á að kynuast
heilsugæzlu í iðnaðj. — Á.
myndinni hér iil hliðar .er
hópurinn staddur á heiisu-
verndarstöð Aciorverk
stæðanna í London. Hjúkr-
unarkona er að ná flís' úr
auga manns.
jifeijjáiis
jiiuiiuuuuuiuiuiiiiiumiiiiiiiiiiiiuiiuiuimituuumiuuuiiiiiuii
ÞAÐ leikur ekki á tveim 11954 óskaði Jóhann Ögmund-
tungumi, að regla Góðtemplara ur eftir að láta af þessu em-
hefur, ailt frá því að hún hóf bættí, sem hann hafði gegnt
starfsemi sína hér á landi, átt
margt hinna ágætusíu manna
á að skipa.
í dag á einn þessara ágætu
manna áttatíu óra afmæli, er
það Jóhann Ögmundur Odds-
son fyrv. stórritari í Stórstúku
íslands.
Jóhann Ögmundur, eins og
hann er oftast nefndur, er vax-
ínn úr grasi sveitarinnar, svo
sem megin hins kjarnbezta í
þjóðlífinu voru. Hann er fædd-
ur hinn 12. febrúar 1879 að
Oddgeirshólum í Flóa. Standa
að honum ættir góðar og gagn-
merkar.
Ekki áiti það fyrir Jóhanni
að liggja að ílendast í sveitinni
og gera garðinn frægan á sviði
búnaðarframkvæmda, með torf
. ristu og túnasléttu, áveitum
eða áburði — framkvæmdum,
sem hefðu þokað honum m.a.
vegna annarra meðfæddra
hæfíleika í forysturöð íslenzkra
feænda og gert hann að einum
höfuðíalsmanni hinna dreifðu
byggða. Nei, örlögin höfðu ætl-
að honum annað hlutverk og
það engu ógöfugra.
Tuttugu og sex ára að aldri
flytur hann út sveitinni sinni
og sezt að í Reykjavík, þar sem
hann hefur dvalið upp frá því.
Tyeim árum síðar hefur hann
verz)un, sem hann rak um ára-
fcil eða fulla tvo áratugi. Lætur
þá af því starfi og hefur síðan
helgað sig óskiptur áhugamál-
•um sínum, — sem verið hafa
hans aðalstarfsvettvangur um
áratugi — já, lífsstarf hans —
feindindismálinu.
Jóhann Ögmundur gegndi.
um 34 ára skeið einu vanda-
samasta starfi framkvæmda-
nefndar Stórstúku íslands, stór
ritarastarfinu. Áður en hann
tók við .því starfi, átti hann
sæti eitt kjörtímabil, sem þá
var tvö ár, í framkvæmda-
nefndinni, sem stórgjaldkeri.
Engirm xnaður innan GT-regl-
sunnar hér á landi hefur gegnt
erobætii í Stórstúkunni jafn
lengi og Jóhann Ögmundur.
Hann heíur verið kjölfesta
framkvæmdanefndarinnar, ef
svo má segja. Ekki er því að
leyna, að oft hefur verið tekizt
nokkuð á innan reglunnar, um
stjórnaríorystu og stefnu, eins
og reyndar vera ber í lýðfrjáls-
nm félagsskap. En hversu sem
stríðið þá og þá var blandið,
eða sauð á keipum og kosninga
svarrinn ólgaði, stóð Jóhann
Ogm,undur óbifanlegur, engum
datt í hug að hrófla við hon-
um. hann átti óskipt íraust
allra. Vissulega var það regl-
unni mikið lán og nýkjörnum
stórtemplar og öðrum fram-
kvæaT.darnsfndarmönnum mik-
ið happ, að eiga að þrautreynd
an og þauhkunnugah félaga
fyrir í nefndinni til samstarfs
þegar þeir, nvliðarnir á þs&su
sviði hóíu forvstustörfin.
hann Ögmundu” Gddsson var
kjörinn stórritari árið 1917 og
gegndi því starfi allt, lil ársins
1954, að undanskyldum þeim
árum, sem framkvæmdanefnd-
in átti sæti á Akureyri. Á stór-
stúkuþinginu á ísafirði árið
með svo miklum ágætum um
áratuga skeið. Hann var síðar
kjörinn haiðursmeðlimur fram
kvæmdanefndar stórstúlmnnar
og sem slíkur á. 'hann sæ.ti - í [
nofndínni nú. |
Það má íullyrða" að á'fáurhj
■— já, kannski engum — hafi,
starf Góðtemplarareglunnar i
mætt frekar en á Jóhanni. Öðr
um fremur sameinaði hann
s'arfsþraeðina í styrkri hendi.
H'inn fyigdist með því, sem yar
ao gerast á hyerjuro tíroa, á
vtgum reglunnar, hvar sem
var í landinu. Hann var hinn
ho31i réðgjafi með hvatningu
og sty:k hyerju sinni. Ég minn-
ist þess, er ég var fyrst í stúku
aust-ur á Seyðjsfirði, og um-
burðarbréfin voru að berast
frá stórritara — hvað þau ylj-
uðu mörgum um hjartarætur
— þegar gamla bindindiskemp-
an, séra Björn.á Dvergasteini,
sem var umboðsmaður stór-1
templars, hafði lokið lestri
þeirra. Svona var það þarna og
eins býst ég við að hæfi veHð
er framkvæmdanefndin flutfist
aftur suður, tók hann við af-
greiðslustörfum og fram-
kvæmdastjórn barnablaðs Stór
stúkunnar — Æskunni — og
ekki leið á lön.au áður en kaup-
endafjqldi 'b3aSsjns fór ört vax-
andi, fyrir' a'beiha Jóhanns, og
er Æskafi nu útbreiddasta
barnáblaðlandsíns, g’æsilegi
að utan ssm innan, og.'stensf
samjöínuð við hið feszta. ssm
þekkist annars staðar á þsssu
sviði. Árið 1930 hóf Stórstúk-
an úigáfu barnabóka, og stofn-
aði sitt eigið fodag — að áeggj
an Jóhanns og undir haif
stjórn, og lO árum síðar eða
árið 1940. hófst svo rekstur
bókabúðar Æskunnar, sömu-
leiðis fyrir hans ■ forgöngu. og
veitir Jóhann þessum
MINN góði vinur Þorvald-
ur Kolþeins Meðalholti 19
andaðist á sjúkrahúsi hér í
bæ fimmta þessa mánaðar.
Hann var fæddur að Stað-
arbakka í Miðfirði 24. 5. 1906.
Faðir hans var sóknarprest-
urinn á staðnum séra Eyjólf-
ur Kolbeins fæddur 20. 2.
1866, d. 1912, Eyjólfssonar
prests í Árnesi f. 1841 d. 1909.
Jónssonar bóndá og silfur-
smiðs að Kirkjubóli í Skutuls
Jöhann Ó-gm. Oddsson
annárs staðar, sem þau bárust.
Umburðarbréfín hans Jóhanns
voru snar og gagnmerkur þátt-
ur í hvatningarátt um að gef-
ast ekki upp í baráttunni, held
ur starfa sleitulaust.
Þegar Jóhann Ögmundur hóf
starfs sitt, sem fastur starfs-
maður Stórstúkunnar árið 1928,
íynr-
tækjum Reglunnar enn for-
stöðu af sömu árvekni og áður,
brátt fyrir háan aldur. Jóhann
Ögmundur hefur ekki legið á
liði sínu. Har.n hefur allt frá
því hann kom í. Góðlemplara-
regluna verið vakinn og sofinn
í starfi að öllu því, er úl heilla
mætti horfa og gagns fyrir
Regluna og bindindismálið.
Jóhann Ögmundur Oddsson
-rðist fél.agi st. Víkings nr.
04 hinn 5. janúar árið 1912
t hefur vérið þar ókvikull fé-
-gi síðan. Hann telur, að með
■>ngörigu sinni í Víking hefj-
'í raunverulega sinn templ-
"-aferill. Hann hafði að vísu
^öngu áður komizt nokkuð í
nertingu við Regluna, en
’rarflað frá.
Jafnframt umsvifamiklum
‘örfum fyrir regluna á þeim
ættvangi, sem þegar hefur
’rið ’ýst að nokkm, varð Jó-
-ann brátt eiim fremsti og
'iozti starfsmaður st. Víkings,
->g aðalleiðtogi hennar hsfur
hann verið um ára^uöi og er
enn. Þó harm hafi látið af em-
bætti æðsta templars og bar
með af hinu, vtra táknj forvst-
unnar, er ekki svo ráð ráðið
þar, sem nokk-a skiptir, án
hans vitundar.
Ekki verður Júhanns Ög-
mundar svo minnst oa þökkuð
s'örfin í st. Víking, ao um leið
sé ekki minnst konu hans, Síg-
Frainhald á 10. síðu.
Þorvaldur Kolbeins
firði Þórðarsonar bónda á
Sörlasíöðum í Fnjóskadal svo
á Kjarna í Eyjafirði (Kjarna-
ætt) Pálssonar á Þórðarsíöð-
pm Ásmundssonar í Nesi í
Hqfðahverfi Gíslasonar á
Gautsstöðum Sigurðssonar
smiðs á Hallgilsstöðum Jóns-
onar.
Kona séra Eyjó'lfs Kolbeins
og móðir Þorvaldar var Þórey
f. 27. 11. 1869 d. 21. 9. 1933
Bjarnadóttir bónda og smiðs
á Reykhólum f. 1838 d. 1918
Þórðarsonar bónda í Belgs-
holti í Melasveit Steinþórs-
sonar.
Kona Bjarna á Reykhólum
var Þórey f. 1848 d. 1934 Páls-
dóttir. bónda á Reykhólum
Guðmundssonar prests á Stað
arstað Jónssonar.
Systkini Þorvaldar Kol-
beins, sem enn lifa, eru þessi:
Séra Halldór Kolbeíns í Vesí-
mannaeyjum faðir séra Gísla
Kolbeins, Páll Kolbeins bók-
ari hjá Eimskip, Bjarni Kol-
beíns liúsameistari í Van-
cóuver, Marinó Kolbeins einn
ig í Vancouver húsgagna- og
húsasmiður, Þórunn kona séra
Sigurjóns Árnasonar prests í
Reykjavík og Þórey verzlun-
armær í Reykjavík. Þessi ern
dáin; EyjóRux bónd-i Bygg-
garði Seltjarnarnesi, Júlíus
bakarameistari Reykjavík og:
Ásthildur gjaldkeri í Reykja-
vík.
Frú Þórey Kolbeins, er var
hinn mesti skörungur, fékk
Kolbeinsnafnið síaðfest sem
ættarnafn, en maður hennar
séra Eyjólfur hafði vei:5
skírður Eyjólfur Kolbeins.
Þorvaldur Kolbeins var að-
eins sex ára, er hann missti
föður sinn. Með móður sinni
dvaldi hann til 11 ára aldurs,
en fór þá til móðurbróður
síns séra Böðvars Bjarnason-
ar á Rafnseyri í Arnarfirði.
Þar átíi hann að læra undir
menntaskóla, sem hann og
gerði, en þegar til kasíanna
kom hafnaði Þorvaldur boði
um nám til embættisstarfa,
því eins og hann sagði mér
sjálfur eitt sinn: hanp yjldi
hvorki verða prestur, læknir
eða lögfræðingur og anjisS
fannst honum ekki geta kom-
ið til greina.
Það varð svo úr, að hann.
hélt kyrru fyrir enn um stund
vestra og vann þá pðallega við
verzlunárstörf hjá Hannesi
Stephensen Bjarnasyni kaup-
manni á Bíldudal, sem einrng
var móðurbróðir hans.
Tuttugu og tveggja ára sð
aldri er hann kominn til
Reykjavíkur og búinn £-ð
finna sinn lífsförunaut, átján
ára þeimasætu, fædda og upp-
alda við Öskjuhlíðina í Reykja
vík, þá lætur hann taka mynd
af sér og gefur unnustunni,
tryggðapant, sem hún á er.n.
og geymir vel, Samt tókst
mér að fá lánaða myndina og
láta birta hana með þessari
fátæklegu minningagrein. —
Verður nú skamm't stórra at-
burða roilli í lífi þessa unga
manns. Þann 17. 7. 1929 ger-
(Frambald á 10. síðp).
Kveðja'
til
Nivnldgr U@fnL :
1N MEMORIAM
HVE okkar kynni fölnað ítafa
fijótí,
ég fáuro síunduro roeð þér
njóía kunni,
o-g þé hef ég svo roargt og
mikið sótí:
af roildri gleði úr þínmn
andans bmnni.
Og nú f dag þú borinn ert á
braut,
því blessuð sól þíns lífs er hætfc
að skína,
og lágt í moldj við móður-
landsins skaut,
nú muntu þreyttur öð'last hvílu
þína.
Ég kveðju mína síðasí sendi
þér,
er sór og þreyttur hnígur þú að
beði.
Þú heáur milda múuiing gefið
mér
um mæían dreng — og vin í
harmi o<r gleði.
BJÖRN BP-AGI.
Alþýðublaðið — 12, febr, 1959 f
1