Morgunblaðið - 05.01.1992, Blaðsíða 22

22 C
MORGUNBLAÐIÐ MINIMINGAR SUNNUDAGUR 5. JANÚAR 1992
Agúst Asgríms-
son - Minning
Fæddur 23. nóvember 1911
Dáinn 26. desember 1991
Þegar ástvinir hverfa af sjónar-
sviði okkar fara minningamar að
streyma. Nú þegar hann afí minn
er farinn leita minningarnar á hug-
ann. Sumar sækja fastar að en
aðrar, koma aftur og aftur og ryðja
hinum burtu. Ég sé hann afa fyrir
mér sýnandi okkur kúnstir sínar
og sprellandi við okkur krakkana
þegar við vorum lft.il. Hann var svo
ótrúlega liðu'gur og léttur á sér
fannst okkur. Hann sagði okkur líka
ótrúlegustu sögur sem hann spann
af fingrum fram eins og honum var
lagið. Við horfðum á hann í forundr-
an með uppglennt augu og galopinn
muninn og trúðum náttúrlega öllu
sem hann sagði okkur, hversu ótrú-
legt sem það var. Þegar ég svo
horfði á hann leika sömu kúnstimar
fyrir mín börn 15-20 árum síðar
alveg jafn sprækan og léttan á sér
og áður, hugsaði ég með mér
„hvemig er þetta með hann afa
eldist hann ekkert?" Mér fannst
hann afi vera alveg eins og þegar
ég var krakki, varla deginum eldri.
Ég man hversu undrandi ég var oft
yfir þessum síunga afa mínum. —
En allt í einu varð hann afi gam-
all. Sjúkdómurinn sem hann hijáði
olli því að hann fór að tapa minni
og smám saman hætti hann að
þekkja okkur með nöfnum, sérstak-
lega okkur sem búum fjarri og hann
sá sjaldnar. Hann var ekki eins
kvikur í hreyfingum og áður. En
þó hann væri farinn að gleyma öllu
mögulegu og ómögulegu týndi hann
húmomum og glettninni seint nið-
ur. Hann gerði óspart grín að sjálf-
um sér og minnistapi sínu. Hann
sá áfram spaugilegu hliðamar á
hlutunum, gerði grín að þessum
„gamla og ofurlítið ruglaða heiðurs-
manni“ eins og hann lýsti sjálfum
sér stundum. Það var ekki ósjaldan
sem hann kom manni hressilega á
óvart með spaugilegum athuga-
semdum sínum þegar maður hélt
jafnvel að hann áttaði sig ekki al-
veg á hlutunum. Ég sé brosið hans
og glettnina í augunum fyrir mér
og það yljar mér. Ég mun sakna
hans afa en minningin um hann fær
mig til að brosa, og þannig fínnst
mér hann lifa áfram meðal okkar.
Elísabet Mlagnúsdóttir
Þegar mér barst fregnin um and
lát Ágústar Ásgrímssonar sóttu að
mér minningarnar um þennan vin
minn sem ég hafði þekkt svo lengi
og sem á ýmsan hátt hafði áhrif á
mig á uppvaxtarárunum.
I þessari brotakenndu minninga-
grein bind ég frásögnina við tíma-
bilið frá 1932-1942, frá kreppuár-
unum til þess tíma þegar heims-
styrjöldin síðari hafði breytt og
umbylt svo mörgu í lífi fólks sem
þá bjó í Fjörunni á Akureyri og
allra annarra landsmanna.
Ágúst bjó alla tíð í Fjörunni á
Akureyri, en svo nefnist syðsti hluti
bæjarins, húsin við Aðalstræti. Það
er sögusviðið. Fjaran var á þeirri
tíð öðruvísi en nú, hún er horfinn
heimur þótt mörg húsanna sem
standa við Aðalstræti séu hin sömu.
Allt landslagið er gerbreytt, sér-
staklega þó strandlengjan. Horfín
er gamla fjaran undir uppfyllingar
og malbik, ölduniðurinn heyrist ei
lengur á flóðinu og ekki sjást leir-
umar á fjöru og síbreytilegir álar
og lænur milli þeirra. Þá vár þarna
fjölskrúðugt fuglalíf og góð silungs-
veiði. Meira að segja hafa brekkurn-
ar breyst, tré og annar gróður er
að mestu kominn í staðinn fyrir
kartöflugarðana góðu.
Á uppvaxtarárum hafa heima-
hagamir og fólkið sem þar býr
mikil áhrif á flest börn og ungl-
inga, að minnsta kosti var svo um
mig. Ég held að það samfélag fólks
sem þá bjó í Fjörunni hafí um margt
verið mjög merkilegt jafnvel þótt
ég bindi þessi minningabrot við
innsta hluta hennar, fólkið sem bjó
'í húsunum sunnan gömlu kirkjunn-
ar. Þetta samfélag var ótrúlega fjöl-
breytt, á litlum bletti voru saman
komnar margar stéttir þjóðfélags-
ins, fjölskyldur verkamanna,
bænda, sjómanna, iðnaðarmanna,
verslunarmanna og kaupmanna,
bæjarstjórinn bjó einnig þarna með
fjölskyldu sinni. Þama var örsnautt
fólk, bjargálna og vel efnað fólk.
Friður ríkti milli manna þó að vissu-
lega væri stéttaskipting allmikil,
sérstaklega hjá þeim fullorðnu.
Börn og unglingar voru yfírleitt
einn samstæður hópur, voru góðir
vinir sem léku sér saman eins og
þá var títt.
Fjölskyldur okkar Ágústar
bjuggu í sama húsinu, fjölskylda
hans bjó á neðri hæð hússins, fjöl-
skylda mín á þeirri efri, sameigin-
legur inngangur og forstofa var
fyrir þær báðar. íbúðirnar á báðum
hæðum hússins voru svipaðar að
gerð, stofa, herbergi, eldhús og
búr. Allar þessar vistarverur voru
mjög litlar en sex til sjö manns
bjuggu á hvorri hæð. Það var mik-
ill samgangur milli þessara fjöl-
skyldna. Fyrstu minningar mínar
eru tengdar Ágústi og fjölskyldu
hans. Ég var ekki gamall þegar ég
fór að venja komur mínar á neðri
hæðina og urðu allir þar miklir vin-
ir mínir. Ég fylgdist grannt með
því sem Ágúst hafði fyrir stafni
þegar hann var heima við og fannst.
það flest spennandi. Hann hafði
mörg áhugamál og var tvímæla-
laust góðum hæfíleikum gæddur á
mörgum sviðum. Það var gaman
að horfa á hann saga út fíngerða
myndaramma og hillur, hann var
góður og hugmyndaríkur smiður
og allt lék í höndum hans. Hann
safnaði eggjum íslenskra fugla og
átti um tíma gott eggjasafn. Ágúst
las mikið og keypti bækur eftir
unga róttæka höfunda, Amtbóka-
safnið var mikið notað. Tónlistin
var í hávegum höfð, á heimilinu var
góður grammófónn og töluvert
hljómplötusafn, oft spilað á
grammófóninn. Útvarp kom
snemma á heimilið og efni þess
flutti okkur nær hinum stóra heimi,
mikið var hlustað á fréttir, fræðslu-
þætti og tónlist.
Þetta var gott umhverfí, gat það
betra verið? Það kom brátt í Ijós.
Allt í einu kom kona inn í þetta
litla samfélag okkar, kona sem
snart hug okkar og hjarta eins og
væri hún álfkona með töfrastaf. Það
var Elísabet Geirmundsdóttir. Þau
Ágúst og Elísabet giftu sig og hún
flutti inn í íbúðina á neðri hæðinni,
ungu hjónin fengu stofuna til um-
ráða, gamla fólkið þrengdi að sér
í herberginu. Elísabet varð strax
allra hugljúfí, samband hennar við
fjölskyldu Ágústar, sérstaklega við
móður hans, var einstaklega gott.
Ungu hjónin voru afar hamingju-
söm og samhent í öllu, stóru sem
smáu. Elísabet var fjarska list-
hneigð, skapandi listakona á mörg-
um sviðum. Hún teiknaði mikið,
málaði og mótaði, orti ljóð og samdi
sönglög.
Agúst var starfsamur maður,
duglegur og velvirkur. Hann var
því eftirsóttur til allra verka. Vissu-
lega hafði kreppan áhrif á heimili
hans eins og annarra á árunum
1932-1939. Atvinnuleysi var mikið
og fjölskyldur verkamanna ör-
snauðar, og atvinnubótavinna
bjargaði margri fjölskyldunni frá
hungri og neyð. Ágúst lét kreppuna
aldrei beygja sig. Hann vann oft
við netagerð á sumrum og við
tunnuverksmiðuna á vetrum. Ágúst
var slyngur veiðimaður, átti bát
með bróður sínum, þeir réru til fi-
skjar, skutu Sel og fugl. Á vetrum
var veitt upp um ís á Pollinum og
gengið til íjúpna upp fyrir bæinn.
Ég gekk einu sinni með honum á
ijúpnaveiðar, hittni hans var hreint
ótrúleg.
Ekki löngu eftir að þau höfðu
gift sig, Ágúst og Elísabet, gerðu
þau áætlanir um að byggja sér íbúð-
arhús. Það var hægara sagt en gjört
á þeim tíma. Bjartsýnin var mikil,
ungu hjónin voru samhent og tilbú-
in að leggja mikið á sig. Undirbún-
ingur vandaður og verkið hafið.
Unnið var hörðum höndum af elju
og útsjónarsemi. Verkinu miðaði
eftir því sem tími og fjármunir
leyfðu. Þar kom að þau gátu flutt
með fjölskyldu sína í nýja húsið.
Umskiptin voru mikil og góð. Erfíð-
leikar kreppuáranna voru að baki,
nýir tímar fóru í hönd. v
í stuttri minningargrein verður
að stikla á stóru og hér verður ótal
mörgu eftirminnilegu af kynnum
mínum við Ágúst Ásgrímsson
sleppt, sem vissulega væri ástæða
til að rifja upp og færa í letur. Þær
minningar sem nú ljóma skærast
eru ef til vill minningar um Ágúst
sem skautamann og ennþá er auð-
velt fyrir mig að sjá þau í hugan-
um, ljóslifandi fyrir mér, Ágúst og
Elísabetu dansa - skautavalsinn í
birtunni af gasluktunum sem
Skautafélagið notaði um 1942 til
að lýsa upp skautasvellið í skamm-
degismyrkrinu. Þeir sem sáu þau
leika listir sínar gleyma því ekki.
Ágúst var einstaklega góður
skautamaður, afburðaleikinn, léttur
og lipur. Lengst náði hann, að ég
tel, í listhlaupi, en hann var einnig
mjög góður í ísknattleik og í hrað-
hlaupi. Þegar ég horfí á snillinga
nútímans í listhlaupi á skautum eða
í skautadansi sé ég fyrir mér þau
Ágúst og Elísabetu leika listir sínar
á skautum í skærri birtunni af gas-
ljósunum við svellið skammt frá
landi við Fjöruna á Akureyri.
Fjölskyldu Ágústar Ásgrímsson-
ar votta ég samúð mína.
Þórir Sigurðsson
Svanberg Jóhanns-
son - Minning
Fæddur 21. september 1972
Dáinn 28. desember 1991
Þú skalt ekki hryggjast
þegar þú skilur við vin þinn
því það sem þér þykir vænst um
í fari hans getur orðið þér
ljósara í Qarveru hans.
(Kahil Gibran)
Okkur langar að minnast frænda
okkar og vinar, Svanbergs Jóhanns-
sonar, í örfáum orðum.
Það er sárt að vita hann ekki
lengur á meðal okkar, en tíminn
mildar sársaukann og við sem eftir
lifum munum minnast hans sem
ungs og glæsilegs pilts. Við þökkum
samverustundir á árum áður og
heimsóknir síðar, sérstaklega síð-
astliðið haust.
Þeim mun dýpra sem sorgin
grefur sig í hjarta manns
þeim mun meiri gleði getur
það rúmað.
(Kahil Gibran)
Elsku Stína, Þórir, óskar, Stefán
og aðrir aðstandendur, við biðjum
Guð að styrkja ykkur í þessari miklu
sorg.
Fríða, Kalli, Kolbrún, Karl
Guðjón og Guðmunda Björg.
Þjóðleikhúsið óskar leikhúsgestum gleðilegs árs
Búkolla - Bráðskemmtileg barnasýning
_rt

i
!
u

M. Butterfly
Spennandi leikhúsverk
um óveniulegt efni
W

Leikhúsferð er fjölskylduskemmtun