Morgunblaðið - 17.05.1992, Side 14

ir gullpálmamyndina Barton Fink,
en mynd hans nú heitir einfaldlega
Mac. Mynd Roberts heitir Bob Ro-
berts og hefur flottan leikaraflota:
Giancarlo Esposito, John Cusack,
James Spader og Susan Sarandon.
Edward James Elmos, sem meðal
annars er þekktur úr „Miami Vice“
þáttunum, er einnig með sína fyrstu
mynd, Amerícan Me.
„Cult“-myndin í Caméra d’or í ár
er þó vafalaust bandaríska myndin
Resevoir Dogs, eftir Quentin Tarant-
ino. Þetta er ofbeldisfull glæpamynd
með Harvey Keitel í aðalhlutverki,
en hann er einnig framleiðandi
myndarinnar. Þá ætti Frakkinn Ar-
naud Desplechin að koma vel til
greina, en mynd hans /a Sentinelle
er í sjálfri aðalkeppninni.
Ekkert ómögulegt
Þar komum við að helsta hluta
kvikmyndahátíðarinnar, sem er vita-
skuld keppnin, en 21 kvikmynd kepp-
Þorfinnur Ómarsson skrifar fró Cannes
ISLENSKI fáninn blaktir í fyrsta skipti við kvikmyndahátíðarhöllina
í Cannes. Um 10 íslendingar hafa klætt sig í kjól og hvítt og eru í
hátíðarskapi, en það er einhver dulinn spenna í loftinu. Þeir sitja á
bamum á Martinez lúxushótelinu og reyna að róa taugarnar. Það hef-
ur enn enginn séð eintakið af kvikmynd Kristínar Jóhannesdóttur, Svo
á jörðu sem á himni — ekki einu sinni hún sjálf. Frumsýning er á
næsta leyti. Hilmar Örn Hilmarsson hefur áhyggjur af því hvort tónlist-
in hljómi vel. Hann missti nefnilega heyrnina á öðru í aðflugi í London
og hefur ekki fengið hana aftur. Tinna Gunniaugsdóttir segir frumsýn-
ingar kvikmynda verri en leikrita. Þá sé ekki lengur hægt að bjarga
neinu og óþægilegt geti verið að horfa á sjálfa sig á tjaldinu. Heims-
frumsýning er að hefjast á kvikmyndahátíðinni í Cannes, þar sem
áhorfendur em grimmir sem ljón og gefa engan grið verði þeim ekki
fullnægt. Hvernig verður myndinni tekið?, spyrja menn sjálfa sig áður
en gengið er inn í salinn.
Kristín Jóhannesdóttir, kvikmyndagerðarmaður, Ásdís Thoroddsen og höfundur Inguló ásamt eigin-
Tinna Gunnlaugsdóttir og Álfrún Helga Örnólfs- manni, kampakát eftir góðar viðtökur.
dóttir.
Það er fastur liður á kvikmyndahátíðinni í Cannes að smástirnin
haldi til strandar og fækki þar klæðum í von um frægð og frama.
Islenskar kvikmyndir settu nokkurn
svip á kvikmyndahátíðina frægu í
Cannes enda blakti nú íslenski fáninn
í fyrsta sinn við sýningahöllina
að var sérlega gott veður
í Cannes þetta árið,
öfugt við í fyrra þegar
rigndi nær allan tím-
ann. Fjórar íslenskar
kvikmyndir voru sýndar
á kvikmyndahátíðinni, sem lýkur á
morgun. Svo á jörðu sem á himni
og Ingaló hlutu mesta athygli ís-
lensku myndanna, en Sögur á norð-
urslóðum og Börn náttúrunnar voru
sýndar á kvikmyndamarkaðinum.
ísland hefur aldrei átt jafn marga
fulltrúa í Cannes.
Stórbrotin kvikmynd
Svo á jörðu sem á himni heitir
tveimur nöfnum í Cannes. Sur terre
(Á jörðu) á frönsku, en As in Heaven
(sem á himni) á ensku. Breyta þurfti
nafni myndarinnar þar sem belgísk
kvikmynd hét þegar sama nafni.
Kristín Jóhannesdóttir sagðist hafa
skipt nafninu upp því þau væru ein-
faldlega fallegri svona. Myndin er
sýnd í ramma sem kallast Fókus,
innan aðaldagskrár hátiðarinnar.
Það hefur legið fyrir langan tíma að
fókusinn í ár verði á norræna kvik-
myndagerð. Að sama skapi voru full-
trúar landanna fímm sjálfvaldir eftir
að Norræni kvikmynda- og sjón-
varpssjóðurinn hóf göngu sína. Nú
eru 14 mánuðir frá því grænt Ijós
var gefíð á framieiðslu Svo á jörðu
sem á himni en saga myndarinnar
er miklu lengri. Kristín Jóhannes-
dóttir fékk fyrstu sýn að myndinni
við klippingu á Á hjara veraldar árið
1983, en skömmu síðar hóf hún að
skeyta saman þremur sögum, sem
tengjast á dramatiskan hátt. Síðan
hefur handritið gengið í gegnum
margvíslegar breytingar, eða allt þar
til sýnt var þetta yrði meira en bara
hugmynd. „Það hefði verið útilokað
að klára þetta verkefni á einu ári
ef ekki hefði þegar farið fram gífur-
leg forvinna," segir Kristín.
Saga hennar gerist við Straum-
fjörð á Mýrum og samkvæmt henni
hefur þar ríkt bölvun allt frá því á
fjórtándu öld. Við sjáum sögubrot
úr fortíðinni í gegnum 10 ára stúlku,
sem býr yfír duldum hæfíleikum.
Þannig sjáum við smám saman hvað
hefur gerst á staðnum, en um leið
er óveður í aðsigi og enn alvarlegri
viðburður í nánd. Franskt rannsókn-
askip á leið framhjá staðnum og
verður ekki forðað frá ógæfunni.
Kristín blandar þama saman raun-
veruleika og skáldskap. Franska
skipið Pourquoi pas? strandaði á
þessum stað árið 1936, en orsakirnar
veit enginn með vissu. Dágóður hluti
myndarinnar gerist um borð í skipinu
og er þannig byggð upp dramatík í
kringum þijár tengdar sögur. Upp-
tökur fóru fram við Höfn í Homa-
firði, sem hefur einnig verið mikill
strandstaður skipa í gegnum tíðina.
Og hvernig skildi svo hafa tekist
til? I einu orði sagt stórkostlega.
Byijunin er snjöll og áhrifarík og
margslungið handritið nær smám
saman tökum á áhorfandanum og
þeytir honum vandlega á milli staða
og tíma. Kristín Jóhannesdóttir hefur
afbragðs stjórn á verki sínu nánast
hvar sem drepið er niður. Snorri
Þórisson hefur unnið þrekvirki í kvik-
myndatöku, tónlist Hilmars Amar
er einstaklega falleg og áhrifarík og
Kjartan Kjartansson staðfestir snilld
sína í hljóði.
En það er ekki hægt að fjalla um
þessa mynd án þessað minnast á að
ný stjarna er fædd. Álfrún Helga
Ómólfsdóttir leikur Iitlu stúlkuna af
slíkri vandvirkni að unun er á að
horfa. Ekki veikan punkt að fínna
hjá 10 ára gamalli stúlku í aðalhlut-
verki. „Hún tók hlutverkið allan tím-
ann mjög alvarlega og vildi fá að
vita nákvæmlega hvemig hún ætti
að haga sér á hveijum tíma. Auk
þess var hún mjög samvinnuþýð og
það komu ekki upp nein vandamál í
kringum þetta hlutverk. Þetta var
eins og að vinna með atvinnu-
manni,“ sagði Kristín Jóhannesdóttir
leikstjóri. Tinna Gunnlaugsdóttir,
sem fer vel með dramatískt hlutverk
móður hennar, tók í sama streng og
sagðist ekki áður hafa kynnst jafn
fagmannlegum vinnubrögðum hjá
jafn ungum leikara.
Annars er leikur j myndinni í heild
sinni mjög góður. Ástæðulaust er að
telja það upp frekar hér, en íslensku
leikararnir gefa frönsku atvinnu-
mönnunum Pierre Vaneck og Chri-
stophe Pinon ekkert eftir. Þá fer
skipið Kaskelot með hlutverk Po-
urquoi Pas?, en heimsfrægð bíður
nú þessa skips eftir leik í Kristófer
Kólumbusi með Gérard Depardieu.
Enginn gekk út
Það gekk enginn út af frumsýn-
ingu myndarinnar og sýnir það að
vel hafi tekist. Áhorfendur í Cannes
hafa nóg annað við tíma sinn að
gera en að sitja yfir lélegum kvik-
myndum. Þess í stað var ákaft klapp-
að að sýningu lokinni. Eg greip
nokkra franska frumsýningargesti
tali á leið út úr bíóinu og var dómur
þeirra aðeins á einn veg: stórbrotin
kvikmynd. Margir tóku sérstaklega
fram hversu vel leikin hún væri og
tæknivinnsla óaðfinnanleg. Blaða-
menn fóru ekki að sjá Svo á jörðu
sem á himni fyrr en í gær og því
birtast ekki umsagnir um myndina
fyrr en í dag.
Að sýningu lokinni heldur íslenski
hópurinn á skrifstofu norræna kvik-
myndastofnana, en þar hafa öll Norð-
urlöndin vinnuaðstöðu. Skrifstofan
er á besta stað, eða á milli Carlton
og Hilton hótelanna. Stór veröndin
nær langt framundir götuna þannig
að fallegt útsýni er til beggja átta á
/a Croisette. Frumsýningarskrekkn-
um er þar skolað niður með kampa-
víni og eftir skamma stund kveður
Jakob Magnússon sér hljóðs.
Hann óskaði aðstandendum til
hamingju með myndina og að hans
mati hefur „einu sinni enn verið brot-
ið blað í íslenskri kvikmyndagerð“.
Ingaló vel gerð og „groovy“
Kvikmynd Ásdísar Thoroddsen,
Ingaló, hlaut jafnvel meiri athygli í
fjölmiðlum, enda var hún sýnd í
gagnrýnendaviku sem blaðamenn
þekkja til hlítar. Tilgangurinn með
þessum hluta er að fínna frambæri-
legar kvikmyndir frá stöðum sem
ekki eru meðal þeirra afkastamestu
í kvikmyndagerð. Inguló var einnig
vel tekið af áhorfendum, sem hana
sáu, en alls var myndin sýnd átta
sinnum á hátíðinni. Greinarkorn birt-
ist um hana í dagblaðinu Libération,
þar sem höfundur var ánægður með
myndina, en lagði fyrst fram eina
grundvallarspurningu:
„Hveiju líkjast íslenskar kvik-
myndir? Við getum sagt að það sé
mjög „groovy" að Ingaló, unga and-
hetjan á leið til betri vegar ... sé
reiðubúin til að yfirgefa þorpið sitt
og halda til borgarinnar. Og jafnvel
að láta fremur lítt spennandi sálfræð-
ing rannsaka geðheilsu sína og and-
félagslega hegðun. Fjölskyldu- og
kvenréttindabarátta Ingulóar er vel
tengd atvinnuvandamálum, án þess
þó að sagan gangi fullkomlega upp
fyrir vikið. Þetta er þung, en vel
gerð kvikmynd, sem angar vitaskuld
of mikið af sfld til að vekja áhuga
fjöldans. Því miður.“
Svo mörg voru þau orð. Verkin
sjö í gagnrýnendavikunni keppa sín
á milli um peningarverðlaun, en auk
þess er Ingaló með í keppninni um
Caméra d’or verðlaunin, sem veitt
eru fyrir bestu frumraun leikstjóra.
Ásdís sagðist nokkuð ánægð með
viðtökurnar, því mynd sín væri ekki
auðveld fyrir útlendinga. „Þeir virt-
ust ekki skilja húmorinn í myndinni
vegna alvarleika efnisins. En flestir
voru ánægðir með að sjá þjóðfélagsá-
deilu frá Islandi," sagði Ásdís.
Það er fríður flokkur leikstjóra
sem keppir við Ásdísi um' Caméra
d’or, en alls eru 23 leikstjórar með
sína fyrstu mynd. Má þar fyrst nefna
bandarísku leikarana Tim Robbins
og John Turturro, sem eru þarna
með fyrstu verk sín sem leikstjórar,
en báðir leika þeir einnig aðalhlut-
verk í myndunum. Turturro fór héð-
an í fyrra með leikaraverðlaunin fyr-
ir um gullpálmann og fleiri verðlaun.
Val á verkum í keppnina var að þessu
sinni með nokkuð hefðbundnu sniði,
nema hvað bandarískum kvikmynd-
um var fjölgað í sex og fannst mörg-
um nóg um. Síðustu þijú árin hafa
bandarískar myndir staðið með gull-
pálmann í höndunum og því telja
margir útilokað að svo verði einnig
í ár.
Það er í raun ekkert útilokað í
þessu sambandi. Þegar við vorum
hér með Wild at Heart fyrir tveimur
árum var sagt að myndin ætti ekki
möguleika vegna þess að bandarísk
mynd gæti ekki unnið tvö ár í röð.
Það fór á annan veg. Sama var uppi
á teningnum með Barton Fink í fyrra
og þannig gæti allt eins fari svo í
ár líka,“ sagði Siguijón Sighvatsson
kvikmyndaframleiðandi í Cannes.
Erfítt er að geta sér til um hvaða
afstöðu dómnefndin, undir forsæti
franska stórleikarans Gérard Dep-
ardieu, tekur. Henni er auðvitað
ætlað að taka sjálfstæða ákvörðun
án tillits til siðustu ára. Dómnefndin
er skipuð 10 einstaklingum, sem
koma úr ýmsum hornum kvikmynda-
heimsins. Þar eru meðal annarra
bandaríska ieikkonan Jamie Lee
Curtis, spænski leikstjórinn Pedro
Almodóvar og breski leikstjórinn
John Boorman.
En Siguijón Sighvatsson er fram-
leiðandi einnar kvikmyndar í keppn-
inni, A Strangér Among Us, eftir
hinn annálaða leikstjóra Sidney Lu-
met. Þetta er lögreglumynd, en
margar af bestu myndum Lumets
hafa fjallað um líf og störf New
York lögreglunnar. Að þessu sinni
er aðal persónan kona, leikin af
Melanie Griffith. Til að komast til
botns í morðmáli gerist hún félagi í
gyðingasöfnuði hasída og hefur það
aðrar afleiðingar í för með sér. Sum-
ir segja að þetta að þetta sé nokkurs
konar femínistaútgáfa af Witness og
má búast við að myndin eigi mögu-
leika á verðlaunum.
Óvíst er um möguleika Basic Inst-
inct þótt hún hafi hvarvetna vakið
mikla athygli. Hér voru þó engar
uppákomur eins og í Bandaríkjunum,
enda þarf margt að breytast til að
Frakkar kippi sér upp við myndir af
þessu tagi. Það kom heldur ekki
annað til greina en að sýna myndina
í sinni upprunalegu útgáfu. Sjá við-
tal við Michael Douglas annars stað-
ar í blaðinu.
ísland í aðalhlutverki
Vinsælasta og mest umtalaða
myndin í keppninni var án efa The
SJÁ BLS. 16.