Morgunblaðið - 12.09.1992, Blaðsíða 25

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. SEPTEMBER 1992
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. SEPTEMBER 1992
25 '

Útgefandi
Frarhkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 110 kr. eintakið.
Stefnumótun í
norrænu samstarfi
Norðurlandaráð átti fjörutíu ára
afmæii á þessu ári. Formlegt
samstarf þjóðþinganna innan þess,
og ríkisstjómanna, er að ýmsu leyti
í uppnámi vegna samruna ríkja í
Evrópubandalaginu, stofnunar
Evrópsks efnahagssvæðis og póli-
tískrar þróunar í álfunni yfírleitt.
Danir hafa verið aðilar að EB frá
1972 og Svíar og Finnar hafa sótt
um aðild og hugsanlega munu
Norðmenn gera það einnig í næstu
framtíð. Augljóst er því, að þunginn
í stjórnmálum Norðurlanda mun í
vaxandi mæli beinast að þátttöku
í samrunaþróuninni í Evrópu.
Samstarf norrænu þjóðþing-
anna, ríkisstjórna og hvers kyns
stofnana hefur skilað ótrúlega
miklum árangri, en þar að auki á
sér stað víðtæk samvinna og sam-
starf félaga, fyrirtækja og einstakl-
inga án afskipta stjómvalda. Starf
Norðurlandaráðs og pólitískt sam-
starf Norðurlanda hefur þótt til
fyrirmyndar meðal annarra þjóða
og ekki hefur það dregið úr, að það
fer fram án þess að löndin fórni
nokkru af sjálfsákvörðunarrétti
sínum..
Þróunin í Evrópu mun óhjá-
kvæmiiega hafa áhrif á norræna
samvinnu og hafa margir af því
áhyggjur. Breið samstaða er þó um
það meðal norrænna stjómmála-
manna, að mikiivægt sé að varð-
veita þann mikla árangur, sem
náðst hefur, og tryggja samstöðu
Norðurlandaþjóða í Evrópusam-
starfínu og alþjóðamálum yfírleitt.
Enda er náið samstarf norrænna
bræðraþjóða eðlilegt vegna sameig-
inlegs menningararfs, líkra lífsvið-
horfa, velferðar og þjóðskipulags.
Forsætisráðherrar landanna
skipuðu sérstaka nefnd til að gera
tillögur um skipulag norræns sam-
starfs í framtíðinni og_ hefur hún
skilað tillögum sínum. A fundi for-
sætisráðherranna á Borgundar-
hólmi 17. ágúst sl. var ákveðið að
fara að tillögum nefndarinnar í
megindráttum. Hún var undir for-
sæti Finnans Jaakko Iloniemi. Full-
trúi Davíðs Oddssonar í nefndinni
var Matthías A. Mathiesen. Tillög-
ur nefndarinnar og ákvörðun for-
sætisráðherranna verður til um-
fjöllunar á aukaþingi Norðurlanda-
ráðs í Arósum í nóvember og í kjöl-
farið munu ríkisstjórnirnar leggja
til breytingar á Helsinki-sáttmálan-
um, sem er lagalegur rammi nor-
ræns samstarfs.
Forsætisráðherrarnir leggja
áherzlu á að hleypa nýju lífí í póli-
tískt samstarf Norðurlanda og
þungamiðjan í þeirri áætlun er
þessi:
* Forsætisráðherrarnir munu
framvegis hafa með höndum póli-
tíska stefnumörkun á sviði norræns
samstarfs innan og utan Norður-
landa. Æðstu embættismenn fá
það verkefni að annast daglega
samhæfingu þess og starfsemi
skrifstofu norrænu ráðherranefnd-
annnar.
* Formennska í ráðherranefndum,
embættismannanefndum og á
fundum á vegum ríkisstjórnanna
skiptist með reglulegum hætti milli
landanna.
* Náið samráð verður milli land-
anna um mál á dagskrá innan
EES, EB og öðrum svæðabundnum
samtökum.
* Samstarf ríkisstjóma Norður-
landa mun ná til utanríkis- og ör-
yggismála og það samstarf mótað.
* Rík áherzla verður lögð á sam-
starf við Norðurlandaráð, m.a. með
víðtækri upplýsingagjöf um Evr-
ópusamstarfíð og önnur utanríkis-
mál.
* Hrint verður í framkvæmd að-
gerðum til að stórefla menningar-
samstarfíð, m.a. með stofnun nýs,
öflugs menningarsjóðs.
* Þróað verður enn frekar sam-
starf á sviði umhverfisverndar,
þjóðfélagsmála, orkumála og upp-
byggingar samgöngu- og þjónustu-
kerfis Norðurlanda.
* Stuðlað verður að enn frekari
samskiptum félagasamtaka og ein-
staklinga á Norðurlöndum, sem
verið hefur einn heizti kjarni í nor-
rænu samstarfi.
* Starfsemi skrifstofa, stofnana,
nefnda og ráða á vettvangi form-
legs samstarfs verður sniðið að
þörfum landanna hveiju sinni.
Þessi stefnumótun sýnir, að rík-
isstjórnir Norðurlanda ætla að
hleypa nýju lífi í norrænt samstarf
og samhæfa það þróuninni í Evr-
ópu. Sérstök áherzla verður lögð á
að varðveita sérkenni og menningu
Norðurlandaþjóðanna. Reiknað er
með því að nýi menningarsjóðurinn
muni nema milljarði danskra króna
innan fárra ára. Ýmsar breytingar
verða gerðar á núverandi fyrir-
komulagi, m.a. verða skrifstofur
Norðurlandaráðs og Norrænu ráð-
herranefndarinnar færðar á einn
stað, stofnunum, nefndum og verk-
efnum fækkað eða lögð niður. Til-
gangurinn er að auka skilvirkni
norræns samstarfs, draga úr skrif-
ræði og kostnaði, svo það þjóni
nýjum markmiðum.
Davíð Oddsson, forsætisráð-
herra, hefur lýst ánægju sinni með
það, að hlutur íslendinga í norrænu
samstarfí minnki ekki og að ríkis-
stjórnirnar ætii ekki að draga úr
vægi þess á kostnað Evrópusam-
starfsins. Norrænt samstarf hefur
ætíð byggst á fijálsu samstarfí ein-
staklinga, félaga og fyrirtækja og
síðustu fjörutíu árin á formlegu
samstarfí þjóðþinganna innan
Norðurlandaráðs. Það er mikilvægt
að varðveita þennan grunn áfram.
Þótt framkvæmdavaldið, ríkis-
stjómirnar, muni nú bersýnilega
taka frumkvæði í opinbera sam-
starfínu skiptir miklu, að ekki verði
dregið úr áhrifum þingkjörinna
fulltrúa landanna í Norðurlanda-
ráði til að hafa áhrif á þróun nor-
ræns samstarfs.
*
Islandsflug
í sjúkraflugi
á Grænlandi
FLUGVÉL Islandsflugs, sem er i
leigu iijá grænlensku heimastjórn-
inni, var fengin i sjúkraflug á
Grænlandi með stúlku sem skotin
var í bakið í gær. Stúlkan er ekki
talin vera í lífshættu.
Vélin átti að lenda í Kulusuk kl.
12 en hún kom frá Constable Point á
austurströnd Grænlands. Skömmu
fyrir lendingu fékk íslandsflug upp-
hringingu frá Græniandsflugi sem
spurðist fyrir um leigu á vélinni. Ung
stúlka hefði verið skotin í bakið í
Kulusuk. íslandsflug tók að sér flugið
og flutti stúlkuna á sjúkrahús í Núuk.
Síðan sneri vélin aftur til Kulusuk
með heimastjómarmennina.
Álagning virðisaukaskatts á íslandi og í nokkrum löndum Evrópu íci Dan- Nor- Sví- „ , . Hol- Frakk- Bret- IÖLANU mörk egur þjóð Be'9'a land land land áýska- land Tillaga EB*
Almennt skattahlutfall, % H 24,5 25 20 25 19 18,5 18,6 17,5 14 15
Lægra þrep, % L (14) - - 18 1,6,17 6 2,5 - 5,7,11 5
Skattskyldusvið:
Matvæli L/H H H L L L L L L L
Vinna iðnaðarm. v. íbúðarhúsnæði E H H H L H H H H H
Húshitun U H H H H H H L H L
Afnotagjöld útvarps og sjónvarps U H H H . . . L
Bækur u H U H L L L L L L
Tímarit u U/H U U/H U L L L L L
Dagblöð u U U U U L L L L L
Leikhús, tónleikar, listsýningar u U/H U U/H L H L/H H L L
Fólksflutningar u U U L L L L L/H L L
Hótelgisting u H U L L L L/H H H L
Happadrætti u U U U U
Tryggingaiðgjöld u U U U U U U U U U
Fjármálaþjónusta u U U U U U ! U U U U
U = Undanþegið virðisaukaskatti E = Endurgneiðslur á virðisaukaskatti • Tillaga EB um lágmaikshlutfölt Heimild: Fjármálaraöuneytið
Dagblöð undanþegin virðisaukaskatti á öllum Norðurlöndunum
Almennt færri undanþágur
í Evrópuríkjum en á Islandí
FÆRRI undanþágur frá virðisaukaskatti eru í gildi í öðrum Evrópu-
löndum en á Islandi, samkvæmt upplýsingum sem Morgunblaðið
hefur aflað sér hjá fjármálaráðuneytinu og víðar. Almennt eru
happdrætti, tryggingaiðgjöld og fjármálaþjónusta undanþegin
virðisaukaskatti. Einnig eru víða í gildi tvö eða fleiri skattþrep,
þar sem til dæmis matvæli bera lægri virðisaukaskatt en aðrar
vörur. Einstaka vara og þjónusta, sem nú er rætt um að beri 14%
virðisaukaskatt á Islandi, nýtur þó skattfrelsis í sumum löndum,
einkum á hinum Norðurlöndunum. A þetta sérstaklega við um
áskrift dagblaða og tímarita, bækur og menningarstarfsemi.
í stjórnarliðinu eru nú ræddar
hugmyndir um að lækka almennt
hlutfall virðisaukaskatts úr 24,5%
í 22% en fækka undanþágum frá
skattinum á móti og leggja 14%
skatt á ýmsa þjónustu og vörur, sem
hingað til hafa verið skattfijálsar.
Allmargar undanþágur eru frá virð-
isaukaskatti og samkvæmt lauslegu
mati fjármálaráðuneytisins er
skattstofn þeirrar vöru og þjónustu,
sem undanþegin er skattinum, um
16 milljarðar króna, eða um það
bil tíundi hluti heildarskattstofns
virðisaukaskatts samkvæmt núgild-
andi lögum.
Samkvæmt upplýsingum Morg-
unblaðsins er rætt um að fella nið-
ur undanþágur fyrir fólksflutninga,
hótelgistingu, íslenzkar bækur,
dagblöð og tímarit, húshitun, af-
notagjald útvarps og sjónvarps og
suma menningar- og íþróttastarf-
semi, þar á meðal laxveiðileyfi. A
þessa liði á að leggja 14% skatt.
Nú þegar er í gildi 14% virðisauka-
skattur á nýmjólk, kindakjöti og
nokkrum öðrum innlendum land-
búnaðarafurðum. Samkvæmt þeim
hugmyndum, sem ræddar eru í
stjórnarflokkunum verða banka-
þjónusta, tryggingar og happdrætti
áfram undanþegin virðisaukaskatti.
Miðað við núverandi kerfi er virð-
isaukaskattur hár á íslandi og er
éinungis hærri (25%) í Danmörku
og Svíþjóð af þeim löndum, sem
Morgunblaðið aflaði upplýsinga um.
Almennt 22% skatthlutfall yrði
áfram í hærri kantinum. Tvö skatt-
þrep eða fleiri eru í gildi í öllum
Vestur-Evrópulöndum nema Dan-
mörku, Noregi og Finnlandi.
í öllum löndunum, sem saman-
burðurinn nær til, bera matvæli
lægri virðisaukaskatt en aðrar vör-
ur, sé lægra skattþrep fyrir hendi.
Er þá um að ræða ailar matvörur,
Hugmyndum um breytingar á virðisaukaskattkerfinu mótmælt
Virðisaukaskatturinn ylli
innanlandsfiugi stórskaða
- segir í tilkyimingu Flugleiða, ís-
landsflugs og Flugfélags Norðurlands
FLUGLEIÐIR, Flugfélag Norðurlands og íslandsflug hafa sent frá
sér sameiginleg mótmæli vegna hugmynda stjórnvalda um að leggja
14% virðisaukaskatt á innanlandsflug. Sljórn Félags íslenskra ferða-
skrifstofa hefur einnig sent frá sér mótmælatilkynningu við áformum
um virðisaukaskatt á ferðaþjónustu og þá hefur stjórn Sambands
íslenskra hitaveitna samþykkt mótmæli við hugmyndum um álagn-
ingu virðisaukaskatts á upphitun húsa. I gær barst mikill ,fjöldi
mótmælaskeyta á faxtækjum Alþingis frá íþróttafélögum á Norður-
landi og Vesturlandi sem voru stíluð á einstaka þingmenn. Auk þess
barst fjöldi símskeyta til þingsins, þar sem mótmælt var áformum
um álagningu virðisaukaskatts á íþróttahreyfinguna, samkvæmt upp-
lýsingum sem fengust á skrifstofu Alþingis.
í fréttatilkynningu frá flugfélög-
unum þremur segir m.a. að þau
muni strax eftir helgi leita eftir
fundi með ráðherrum fjármála og
samgöngumála til að kynna þeim
málefni innanlandsflugsins og hver
áhrif þau telja að álagning virðis-
aukaskatts myndi hafa á rekstur
félaganna og þá þjónustu sem þau
inna af hendi.
Bent er á að á síðasta ári hafi
orðið um 200 milljón kr. halli af
rekstri innanlandsflugs á íslandi og
félögin þijú hafí öll tapað af innan-
landsflugrekstri sínum. „Vegna
þeirrar efnahagskreppu sem hér
ríkir telja fyrirtæki í innanlandsflugi
að mjög erfitt verði að velta 14%-
virðisaukaskatti út í verðlagið án
þess að verulegur fjöldi farþega
tapist. Aætlað hefur verið að virðis-
aukaskattur geti þýtt um 10%
kostnaðarauka fyrir greinina og allt
að tvöföldunar á tapi. Það er því
augljóst að skattlagning af þessu
tagi myndi leiða til stórfelldrar upp-
stokkunar á innanlandsflugi og
draga þyrfti úr þjónustu,“ segir í
frétt frá Flugleiðum, Flugfélagi
Nojðurlands og íslandsflugi.
í ályktun Félags íslenskra ferða-
skrifstofa segir m.a. að ferðaþjón-
usta á íslandi sé skattlögð umfram
aðrar gjaldeyrisskapandi atvinnu-
greinar. Áætlaður innskattur í hót-
elgistingu og innanlandsflugi sé um
það bil 2,5% og miðað við 14% virð-
isaukaskatt séu það 11,5% sem
verði að setja út í verðlagið þar sem
rekstrarafkoma undanfarinna ára
gefi síður en svo tilefni til að ætla
að fyrirtækin geti tekið slíka skerð-
ingu á sig. Einnig er því haldið fram
að áhrif slíkra hækkana á komu
erlendra ferðamanna verði geig-
vænleg.
Stjórn Sambands íslenskra hita-
veitna segir að landsmenn greiði
um 4,3 milljarða króna á ári fyrir
upphitun með heitu vatni og við 14%
álagningu virðisaukaskatts muni sá
reikningur aukast um 600 milljónir
króna. Verði hann að meðaltali um
8 þús. kr. á hvert heimili á hitaveitu-
svæði en þar sem húshitunarkostn-
aður sé mismunandi eftir búsetu-
svæðum muni reikningurinn hjá
sumum fjölskyldum hækka um 15
þús. kr. á ári. Auk þess segir í álykt-
un stjórnarinnar að virðisaukaskatt-
ur á heita vatnið feli í sér aukna
skattheimtu á sveitarfélögin upp á
60-90 millj. kr. á ári þar sem þau
kaupi 10-15% af hitaorku hita-
veitna.
en ekki valdar vörutegundir eins
og hér á landi. Húshitun ber alls
staðar fullan virðisaukaskatt nema
hvað sala raforku til íbúðarhúsa í
Norður-Noregi er undanþegin
skatti. Greiddur er skattur af af-
notagjöldum útvarps og sjónvarps
víðast hvar.
Bækur eru undanþegnar virðis-
aukaskatti í Noregi og eru í lægra
skattþrepi víða annars staðar.
Tímarit, ýmist öll eða rit, sem upp-
fylla ákveðin skilyrði um efni og
dreifingarmáta, eru undanþegin
skattinum á Norðurlöndunum og í
Belgíu. Dagblöð eru undanþegin
virðisaukaskatti á öllum Norður-
löndunum og í Belgíu en í sumum
þessara landa, til dæmis Svíþjóð,
hefur verið lagt til að undanþága
þeirra verði felld niður. í þeim lönd-
um þar sem blöð og tímarit eru
ekki undanþegin skatti eru þau yfír-
leitt í lægra skattþrepi.
Skattlagning menningarstarf-
semi og íþrótta er með mjög mis-
munandi hætti í öðrum Evrópulönd-
um. Sums staðar eru ýmsir þættir
skattlagðir en aðrir ekki, sums stað-
ar er almenn undanþága og sums
staðar innheimtur fullur skattur,
annars staðar er lægra skatthlut-
fall. Engin almenn regla er í gildi
livað þessa málaflokka varðar.
Fleiri undanþágur eru í gildi á Norð-
urlöndunum en annars staðar.
Svokallaðar ferðamannagreinar,
fólksflutningar og hótelgisting,
bera víða lægri virðisaukaskatt en
aðrar greinar. í Svíþjóð var skattur
í þessum atvinnugreinum lækkaður
úr 25% í 18% um síðustu áramót.
Fólksflutningar eru undanþegnir
skatti í Danmörku og Noregi og
hótelgisting í Noregi.
Langholtssöfnuður 40 ára
Mikilvægi að mynda varan-
leg tengsl við sóknarbömin
- segir sr. Flóki Kristinsson
LANGHOLTSSÖFNUÐUR er um þessar mundir 40 ára og 8 ár
eru liðin frá vígslu Langholtskirkju. Afmælisins verður minnst
á morgun, sunnudag, með skrúðgöngu um hverfið og guðsþjón-
ustu. Að sögn sr. Flóka Kristinssonar er stefna skfnaðarins í ár
að tengjast skólum og uppeldisstofnunum enn betur en verið
hefur.
Sr. Flóki tók við starfi prests
Langholtssafnaðar í júní í fyrra.
Hann sagði í samtali við Morgun-
blaðið að fýrstu samkomur safnað-
arins hefðu verið haldnar í tjaldi
sem sett var upp á Holtinu og að
einnig hafi verið reynt að halda
samkomur í kjallara Langholts-
skóla en aðbúnaður þar hefði ekki
verið góður. Síðar var notast við
hermannabragga, Hálogaland,
sem einnig var notaður undir
íþróttaiðkanir. Flóki sagði Lang-
holtssöfnuð fyrsta söfnuðinn í
Reykjavík sem byggt hafi safnað-
arheimili og að messur hefðu verið
haldnar þar allt til fyrir átta árum
að kirkjan var byggð.
Flóki sagði safnaðarstarfið hafa
breyst á þessum 40 árum. Hann
sagði að nú væru fáir tilbúnir að
vinna sjálfboðavinnu. Fólk gæQ^sér
einnig lítinn tíma til að þiggja það
sem í boði væri. Hann taldi lausn-
ina á þessu vera að ráða starfsfólk
með sérþekkingu og menntun og
myndi það um leið gera kirkjuna
faglegri í vinnubrögðum.
Langholtssöfnuður hefur ráðið
til sín kennara og er það fyrsti
söfnuðurinn í landinu sem gerir
slíkt, að því er best er vitað. Flóki
sagði tilganginn með ráðningu
kennara vera þann að sjá um
fræðslustarfsemi í skólum. Hann
sagði stefnu safnaðarins í ár vera
að tengjast skólum og uppeldis-
stofnunum í hverfínu enn betur en
verið hefði. Flóki sagði að guðs-
þjónustur í ár yrðu sniðnar fyrir
yngra fólkið og stefnt væri að því
að foreldrar gætu komið með börn-
in eftir messu þar sem fram færi
fræðsla og að henni lokinni snædd-
ur hádegisverður.
Flóki sagði að margir þættir
væru í safnaðarstarfínu. Nefndi
hann tónlistarskóla fýrir börn og
unglinga og væru um 40 börn
skráð í hann. Einnig er starfrækt
þjónustudeild fyrir eldra fólkið sem
m.a. sér um að aka því til og frá
guðsþjónustu og tómstundastarfi í
safnaðarheimilinu.
Að lokum minntist Flóki á Kór
Langholtskirkju. Hann sagði að
ekki hefði þurft að auglýsa eftir
söngröddum í hann undanfarin ár
heldur frekar að vísa fólki frá.
Hann sagði kórinn flytja tvö stór-
verk á hveiju ári fyrir utan að
honum væri skipt niður í fimm
flokka sem hver um sig sæi um
að syngja við guðsþjónustur á
sunnudögum. Flóki sagði kórinn
vera að undirbúa styrktartónleika
vegna kaupa á orgeli í kirkjuna
og sagði söfnunina vera fímm ára
verkefni safnaðarins.
Aðspurður um kirkjusókn sagði
Flóki hana vera ágæta miðað við
aðrar sóknir í Reykjavík. Hann
sagði það mikilvægt að mynda
varanleg tengsl við sóknarbörnin
m.a. í gegnum fræðslu. Hann sagð-
ist m.a. hafa opnað Langholts-
kirkju á virkum dögum þar sem
fólki gæfíst kostur á kaffisopa og
Langholtskirkja
Morgunblaðið/Þorkell
Sr. Flóki Kristinsson, prestur í
Langholtskirkju.
spjalli og hefði þetta gefist vel.
Sigríður Jóhannesdóttir, sem sér
um þjónustu við aldraða fyrir
Langholtskirkju, sagði í samtali
við Morgunblaðið að aðaláherslan
væri lögð á samverustundirnar sem
haldnar væru einu sinni í viku.
Helgistundir eru þungamiðjan í
starfínu.
Þjónusta við aldraða í Lang-
holtskirkju var hafin fyrir 10 árum
og hefur Sigríður starfað við hana
frá byijun. Hún sagði þetta starf
hafa í upphafi byggst á sjálfboða-
vinnu en í dag væri hún í hálfu
starfi á launum frá söfnuðinum.
Sigríður sagði það ekki skipta
máli hvað margir sæktu samveru-
stundirnar heldur væri aðaláhersl-
an lögð á gæði og bætti því við
að elsti þátttakandinn væri orðinn
97 ára.
Afmælisins verður minnst á
morgun. Farið verður í skrúðgöngu
um hverfið, lagt verður af stað frá
kirkjunni kl. 10.30 og taka skátar
og fleiri aðilar þátt í henni auk
sóknarbarna. Trompetleikarar
blása og sagði Flóki það vera m.a.
til þess að vekja athygli fólks á
því að kirkjan kallaði. Að skrúð-
göngu lokinni verður haldin guðs-
þjónusta og síðan er sóknarbörnum
boðið í léttan hádegisverð.
Mikil sala á kjúklingum á höfuðborgarsvæðinu
Neytendur hamstra en
taldar duga fram yfir
MJÖG mikil sala hefur verið und-
anfarna daga á kjúklingum á höf-
uðborgarsvæðinu. Töluvert er um
að fólk hamstri. Talið er að flest-
ar verslanir verði uppiskroppa
með kjúklingakjöt nú um helgina.
Haft var samband við kjötdeildina
í Miklagarði og kom fram í samtali
við Freyju Theódórsdóttur starfs-
mann að hún teldi að kjúklingabirgð-
ir myndu ekki duga yfir helgina.
Hún sagði að Mikligarður hefði feng-
ið aukasendingu af kjúklingakjöti en
allt væri að klárast og að starfsmenn
hefðu ekki undan að vigta þá. Hún
sagði að mikið hefði verið um að
fólk hamstraði kjúklinga og væri að
kaupa allt að 6-7 stykki í einu.
í Fjarðarkaupi voru allir kjúkling-
ar búnir seinnipart föstudags og
Svíar hrósa íslensku óperunni
UPPSETNING íslensku óperunnar á Óþelló fékk góða dóma er hún
var sýnd í Gautaborg í Svíþjóð í síðustu viku. „Stór ópera frá hinu
litla Islandi“ og „Dramatísk ópera í háum gæðaflokki" voru meðal
þeirra umsagna sem sænskir gagnrýnendur gáfu uppsetningunni.
Gagnrýnandi Dagens Nyheter
fjallar í byrjun greinar sinnar sér-
staklega um fámennið á íslandi og
af hversu fijóum jarðvegi starf ís-
lensku óperunnar sé sprottið. „Þrátt
fyrir að Óþelló sé í raun einu núm-
eri of stór sýning fyrir Islensku óper-
una, var uppsetningin mjög góð,“
segir gagnrýnandinn. Nefnir hann
sérstaklega frammistöðu Garðárs
Cortes, Olafar Kolbrúnar Harðar-
dóttur og Keiths Reed, sem hann
segir túlka sérlega vel sálarástand
persónanna.
í Göteborgsposten er uppsetning-
in sögð sigur söngsins yfir hinu leik-
ræna. Segist gagnrýnandinn sjaldan
hafa séð sýningu þar sem eins mik-
ill munur hafí verið á verstu og bestu
hliðum uppsetningarinnar. Að mati
gagnrýnandans er söngurinn aðall
sýningarinnar. Segir hann Garðar
Cortes þegar hafa sýnt það að hann
sé stórtenór á alþjóðamælikvarða.
Og þrátt fyrir að Keith Reed hafi
stundum átt í vandræðum með að
túlka illmennsku Jagós, sé rödd hann
frábærlega lýrísk. Þá hrósar hann
sérstaklega Elsu Waage, Tómasi
Tómassyni og Þorgeiri Andréssyni.
Gagnrýnandinn telur uppsetning-
unni það helst til vansa hversu hef-
bundin hún sé.
Gagnýnandi Arbetet hrósar Garð-
ari Cortes sérstaklega. Segir hann
að þrátt fyrir að íslendingar séu að
missa hinn frábæra listamann, Garð-
ar Cortes, til Svía, sé fjöldi góðra
söngvara við íslensku óperuna. Og
um sýninguna í heild segir hann:
„Annars lagið rnátti sjá smáhnökra
á sýningunni en þeir náðu ekki að
draga úr heildaráhrifum þess að
horfa á dramatíska óperu af mjög
háum gæðaflokki."
sagði Guðjón Sveinsson, verslunar-
stjóri, söluna hafa verið tífalda miðað
við það venjulega. Hann sagðist hafa
fengið birgðir af kjúklingum um
morguninn en allt hefði klárast á
augabragði. Guðjón sagðist vera
mjög ánægður með viðbrögð neyt-
enda.
Ólafur Guðjónsson hjá fuglabúinu
Móum sagðist ekki muna eftir ann-
arri eins sölu á kjúklingum. Hann
sagði söluna hafa verið áberandi
mikla bæði á fimmtudag og í gær
og taldi engan vafa leika á því að
mikið væri hamstrað. Hann sagði
að þær verslanir sem ættu í viðskipt-
um við Móa væru meira og minna
uppiskroppa með kjúklinga þó að
afgreiðsla til þeirra væri mjög mikil.
Guðjón Bjarnason, sölustjóri hjá
alifuglasláturhúsinu ísfugli, sagðist
ekki geta annað öllum þeim pöntun-
um sem bærust því fyrirtækið væri
nánast orðið kjötlaust. Hann sagðist
hafa rætt við einn kaupmann á höf-
uðborgarsvæðinu og að hans sögn
væri þessi útsala á kjúklingum ekki
lík neinu sem áður þekktist, svo
mikil .sé salan. Guðjón sagði þessa
verðlækkun frábrugðna öðrum að
því leyti að kaupmenn væru ekki að
selja birgðir sem þeir hefðu getað
keypt ódýrt heldur væru þeir að selja
kjöt sem framleiðendur hefðu selt
verslunum á réttu verði. Því taldi
birgðir
helgina
hann að verðlækkunin myndi ekki
standa nema fram yfir helgina.
í samtali við Jón Ásbergsson
framkvæmdastjóra Hagkaups kom
fram að sala á kjúklingum væri
meiri nú en áður en ekki væri hægt
að segja að fólk væri að hamstra.
Hann sagði að kjúklingabirgðir
myndu endast í Hagkaup fram yfír
helgi.
V erkalýðsfélag
A-Húnavatnssýslu
Samið við sam-
vimnifélögin
Verkalýðsfélag Austur-Húna-
vatnssýslu samdi við samvinnufé-
lögin á fimmtudag og frestaði boð-
uðu verkfalli á mánudag, að sögn
Valdimars Guðmannssonar for-
manns félagsins. Enn er þó ósamið
við Vinnuveitendasamband íslands.
Aðspurður sagði Valdimar að verið
væri að semja við VSÍ og hann tryði
ekki öðru en samningar tækjust fyrir
mánudag.
Hann sagði að samið hefði verið
um miðlunartillögu sáttasemjara frá
því í vor og 5000 kr. eingreiðslu 1.
maí eða, í sumum tilvikum, hærri
desemberuppbót.