Morgunblaðið - 19.12.1992, Qupperneq 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. DESEMBER 1992
B 7
Skugga-Sveinn 1917. Jón Steingrímsson í titilhlut- Skugga-Sveinn. Jóhann Þ. Kröyer og Eva Pálsdótt-
verkinu.
ir sem Haraldur og Ásta.
AFMÆLISRIT LA UM LEIKLIST A AKUREYRI 1860-1992
SAGA LEIKLISTAR
ÁAKUREYRI
LEIKFÉLAG Akureyrar fagnar 75 ára afmæli á þessu ári. Miðað
er við stofnun Leikfélags Akureyrar árið 1917 en áður hafði leikfé-
lag verið starfandi í bænum um nokkurra ára skeið 1907-1911.
Heimildir um leiklistariðkun á Akureyri eru til mun eldri og hefur
Haraldur Sigurðsson tekið saman mikið rit þar sem leiklist á Akur-
eyri í 132 ár, 1860-1992 eru gerð góð skil með ljósmyndum, hlut-
verkaskrám og úrdráttum úr umfjöllun blaða og tímarita frá hverj-
um tíma. Útgefandi ritsins er Leikfélag Akureyrar.
Iritinu er að finna um 600 ljós-
myndir, þær elstu frá því um
aldamót, frásagnir af sýning-
um og atburðum tengdum þeim,
fyrrverandi leikhússtjórar rifja upp
starfstímann með Leikfélagi Akur-
eyrar og í heild má segja að þetta
rit sé gagnmerk heimild um sögu
og þróun leiklistar á Akureyri allt
frá því að danskættaðir kaupmenn
hófu leikstarfsemi á seinni hluta 19.
aldarinnar og allt til þessa dags,
þegar Akureyringar geta státað af
því að í bænum hefur verið starf-
rækt atvinnuleikhús um nærfellt
tveggja áratuga skeið.
I viðtali sem Signý Pálsdóttir,
leikhússtjóri á Akureyri, tók við
Harald Sigurðsson og birtist í leik-
skrá að hátíðarsýningu félagsins á
íslandsklukkunni sl. vetur, segir
Haraldur frá vinnunni við saman-
tekt ritsins og kynnum sínum af því
fólki sem helst hefur komið við sögu
leikfélagsins í gegnum tíðina. Har-
aldur er sjálfur einn af helstu forvíg-
ismönnum leikfélagsins um árabil,
vinsæll leikari sem leikið hefur
fjöldamörg hlutverk í sýningum fé-
lagsins.
„Það eru margir áratugir síðan
ég fékk fyrst áhuga á sögu leiklist-
ar á Akureyri," segir Haraldur í
upphafi viðtals. „Tveir góðir vinir
mínir, báðir látnir, Halldór Helgason
í Landsbankanum og Vignir Guðna-
son blaðamaður, áttu þátt í því.
Eitt sinn fórum við Vignir í gegnum
allt skjalasafn félagsins og röðuðum
eldri myndum. Seinna tók ég mig
til og skráði allar sýningar leikfé-
lagsins. Bjöm Þórðarson hafði gert
það 1942 og ég hélt verkinu áfram
og gerði nákvæmari skrá þar sem
fleira var tínt til. Smám saman fór
ég að fylgjast með þessu og bæta
við. Þetta varð að ástríðu eins og
aðrir safna frímerkjum. Síðan var
farið að leita til mín þegar um við-
burði var að ræða, þar sem rekja
þurfti söguna, setja upp afmælis-
sýningar, taka viðtöl og gera yfir-
Úr hreyfimyndinni Ævintýri á okkar tímum eftir Ingu Lísu.
litsskrár. Leikfélagsmenn vissu því
að ég hafði meira undir höndum en
aðrir um sögu leiklistarinnar í bæn-
um og datt þeim í hug hvort ég
vildi ekki halda áfram að halda utan
um þetta og gera vísi að sögu eða
bók. Það varð úr.“
Bókinni er skipt í 11 meginkafla
sem bera yfírskriftimar Upphaf
sjónleikja á Akureyri 1860, Gleði-
leikjafélagið árin 1871-1899, Árin
1899-1907, Eldra Leikfélag Akur-
eyrar 1907-1911, Frumheijar falla
frá — óvissutími, Árin 1911-1916,
Yngra Leikfélag Akureyrar stofnað
1917, Árin 1917-1931, Bjartari
tímar árin 1931-1967, Leikfélag
Akureyrar 50 ára, árin 1967-1973,
Atvinnuleikhús 1973, árin 1973-
1977, Leikfélag Akureyrar 60 ára,
árin 1977-1992. Þá fylgja greinar
um starf leikfélagsins fyrr og nú,
eftir ýmsa af helstu leikhússtjórum,
leikstjórum og leikurum sem starfað
hafa með félaginu og loks ítarlegar
yfirlitsskrár um leiksýningar félags-
ins, leiksýningar Menntaskólans á
Akureyri, helstu leiksýningar Ung-
mennafélags Akureyrar, Starfs-
mannafélags SÍS á Akureyri og
fleiri leikfélaga og leikhópa sem
starfað hafa á Akureyri um lengri
eða skemmri tíma.
Ritnefnd bókarinnar skipuðu þau
Jón Kristinsson, Signý Pálsdóttir og
Svavar Ottesen.
Lilja ívarsdóttir, Edda Heiðrún
Backman, Kjartan Bjargmunds-
son, Ragnheiður Kjartansdóttir og
Gunnar Þorri Pétursson fara með
hlutverk í myndinni. „Mér fannst
mikilvægt að hafa íslenska leikara
í myndinni og einnig er gaman að
því að myndin verður sýnd með
íslenskri kvikmynd.“
Inga Lísa segir að boðskapur
myndanna, sem hún vinni að, sé
mikilvægur. „Mér er það mikið í
mun að koma frá mér mínum hug-
myndum og skoðunum t.d. um
umhverfísmál. í svona hreyfímynd
er maður í rauninni að ýkja raun-
veruleikann og setur neikvæða og
erfíða hluti fram á þannig hátt að
fólk skilji efnið og hafi gaman að
því,“ segir hún.
Inga Lísa segir að hreyfímyndir
séu sífellt að verða vinsælli í Evr-
ópu og að hún vonist til að þær
nái einnig vinsældum hér á landi.
Gyrðir Elíasson hefur
nýlega sent frá sér Ijóða-
bókina Mold íSkugga-
dal, og eru birt hér þrjú
Ijóð úr henni með góð-
fúslegu leyfi höfundar.
Blinda
í morgunsáríð
ætla ég að vakna,
vakna til hnífanna,
hnífanna sem eiga
að færa mér aftur
sjónina, hnífanna
sem ég legg í grasið,
skínandi grasið sem
grær og ég sé ekki,
utan við dyrnar hjá
mér. Og ég læt sól
skína á eggjarnar
áður en ég legg
þær að augunum
mínum og sker
og sé himininn
breiðast út einsog
bláan vatnslit
á svörtu blaði
Ljósmynd
Ég á Ijósmynd af
fallegum selum með
gljáandi feld sem
Iiggja á skerí og
vita meira um undir-
djúpin en aðrír og
brosa vingjarnlega
til myndavélarínnar,
örugglega báðir með
físk í maganum og
brosa þessvegna,
en augun þeirra
eru úr drukknuðum
börnum
Hugarganga
Þegar ég kem ofan
í dalinn fölur
af nótt og dauða,
fer ég úr skónum
því mér er
sölnandi
grasið
skylt