Morgunblaðið - 25.08.1993, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ FRETTIR MIÐVIKUDAGUR 25. ÁGÚST 1993
E. Ólafsson selur 16 tonn
af gaffalbitum til Rússlands
Rússi undir
færeysku flaggi
■ FÆREYSK yfirvöld hafa
heimilað rússneskum togara
að sigla undir færeysku
flaggi. Tilgangurinn mun
vera að þróa samstarf og
auka atvinnu. Rússinn á að
veiða upfFí færeyska kvóta
af kolmunna og mun þá
einnig átt við þá kvóta, sem
Færeyingar eiga innan lög-
sögu Evrópubandalagsins.
Þegar er fyrir hendi sam-
starf um færeyskan togara,
sem er áð veiðum í Barents-
hafi. Rússar hafa tekið hann
á leigu og skiptist áhöfnin
milli þjóðanna, helmingur
er Færeyingar og helmingur
Rússar. Togarinn er rúss-
neskur. Samningar hljóða til
um að heimilt sé að leita
viðgerða á togurum frá sjáv-
arútvegsfyrirtæki í Mur-
mansk í Skipasmiðju Fær-
eyja og greiða fyrir viðgerð-
irnar með fiski.
Gaffalbitar síðast framleiddir
hér á landi fyrir þremur árum
UTFLUTN-
INGSFYR-
IRTÆKIÐ
E. Ólafsson,
sem sérhæf-
ir sig í sölu á lagmeti, gerði fyrir skömmu samning um beina sölu
á gaffalbitum við rússneskt fyrirtæki og fer sendingin væntanlega
utan um mánaðamótin. Gaffalbitar voru síðast framleiddir /yrir
þremur árum og vonast Eyþór Ólafsson, framkvæmdastjóri E. Ólafs-
sonar, til að framhald verði á þessum viðskiptum og íslendingar
geti aftur hafið framleiðslu á þeim í stórum stíl.
Eyþór Ólafsson segir að samning-
urinn nái til sölu á sextán tonnum
á bitum og hefur rússneska fyrirtæk-
ið greitt fyrir vöruna fyrirfram. E.
Ólafsson samdi við Strýtu hf. á
Akúreyri um framleiðslu á gaffalbit-
unum en þeir hafa ekki verið fram-
leiddir á íslandi um þriggja ára
skeið. Eyþór segir að of snemmt sé
að spá um hvort framhald verði á
þessum viðskiptum en Rússarnir
hafi lýst yfir áhuga sínum á því.
„Það var erfitt að koma þessu af
stað en ég sé ekki eftir vinnunni sem
hefur farið í þennan samning því
það væri afskaplega gaman að geta
komið gaffalbitaframleiðslunni á
rekspöl að nýju. Vegna efnahags-
óreiðu og upplausnar í þjóðlífínu þar
gystra er þó ekki hægt að treysta á
neitt fyrirfram. Jafnvel þótt okkur
takist að koma á föstum viðskipta-
tengslum á Rússlandsmarkaði verð-
um við ætíð að vera búnir undir það
að upp úr slitni," segir Eyþór.
E. Ölafsson samdi við Strýtu hf.,
eignarhaldsfélag Landsbankans, á
Akureyri um framleiðslu á gaffalbit-
unum og verða þeir framleiddir í
verksmiðju sem heyrði áður undir
K. Jónsson. Gaffalbitar hafa ekki
verið framleiddir á Islandi um
þriggja ára skeið og segist Eyþór
vera afar ánægður með samstarfið
við stjórnendur Strýtu.
Þurfum að auka veiðar á
vannýttum tegundum
Ásamt því að vera framkvæmda-
stjóri E. Ólafssonar starfrækir Eyþór
fiskverslunarfyrirtækið Menju
ásamt Sigurði Björnssyni. Fyrirtæk-
ið er alhliða fiskverslunarfyrirtæki
en leggur þó megináherslu á útflutn-
ing á laxi og öðrum eldisfiski til
Bandaríkjanna og Evrópu.
Eyþór er mikill áhugamaður um
veiði á vannýttum tegundum og tel-
ur að íslendingar geti þannig sótt
meiri verðmæti í greipar Ægis en
nú er gert. „Við gætum veitt miklu
fleiri tegundir en við gerum nú og
selt þær dýrt á erlendum mörkuðum.
Menn verða þó að gera sér grein
fyrir því að það kostar mikla vinnu
og það kemur ekki neitt upp í hend-
urnar á okkur. Leggja þarf út í mik-
ið rannsóknastarf áður en skipulagð-
ar veiðar á nýjum tegundum hefjast
og meta með hvaða vinnsluaðferð
mest fáist fyrir vöruna. Þá skiptir
höfuðmáli að rétt sé staðið að kynn-
ingu og markaðssetningu því annars
er allt hitt til einskis.“
Menja hefur meðal annars unnið
að því að markaðssetja kúfiskafurðir
frá íslandi erlendis og er Eyþór
bjartsýnn á framvindu mála. „Nú
er kúfiskurinn að hækka í verði
vegna aukinnar eftirspurnar. Þá
hefur framboðið minnkað á Banda-
ríkjamarkaði vegna ofveiði og
breyttra umhverfísaðstæðna. Ég tel
því að það séu miklir möguleikar í
kúfiskveiðum og vinnslu á íslandi."
segir Eyþór.
Gott í netin
ALLGÓÐUR afli hefur fengist í
netin að undanförnu á Breiða-
firði. Eru nokkrir bátar byijaðir
á netaveiðum og hefur aflinn
verið góður. Veiðibann netabáta
hefur verið undanfarin ár frá
I.júiitil 15. ágústeníárvar
bannið stytt um hálfan mánuð
svo hægt yrði að ná ýsukvótan-
um.
Því miður hefur ýsan ekki viljað
í netin hjá bátunum en mjög gott
verð hefur verið á ýsunni vegna lít-
ils framboðs og hefur verðið verið
allt að 170 krónur fyrir kílóið.
„Það er eins og það sé ailt fullt
af þorski og ufsa í fírðinum," sagði
einn skipstjóri netabáts, „en ýsan
virðist forðast netin og ekki er út-
lit fyrir að ýsukvótinn náist þetta
árið. Ysan virði bara vera tii á
pappírum hjá Hafró en þorskurinn
sem fræðingamir hjá sömu stofnun
segja nánast verða útdauðan er enn
í fullu fjöri,“ sagði sami skipstjórinn
í samtali við Verið.
Morgunblaðið/Alfons
Netin dregin á bátnum Petri Jacob SH. í þessari trossu voru rúmlega 22 tonn af stærðar ufsa en verð
á ufsanum er í kring um 30 kr. kflóið.
Sjö skoðiuiarstofur starfandi
mmmmmm^mmmmmma^mm nýjar
Ríkið selur líklega ^,Ueft_
hlutabréfsíníRýni
J meðferð
afla og fiskvinnslu munu koma til fram-
kvæmda í auknum mæli um næstu mánaða-
mót. Nú þegar hafa sjö skoðunarstofur sem
eiga að framfylgja reglunum tekið til starfa
og verða öll útflutningsfyrirtæki ásamt veiði-
skipum og bátum að hafa gert samning við
einhveija þeirra fyrir 1. september til að fá
vinnsluleyfi. Hlutverk stofanna er að sjá um
að hreinlæti, hollustuhættir, búnaður og hús-
næði séu í lagi hjá vinnsluleyfishöfum ásamt
því að koma á innra eftirliti innan þeirra.
Eins og kunnugt er hefur Rfkismat sjávaraf-
urða verið lagt niður og verkefni þess flutt til
Fiskistofu og skoðunarstofa sem eiga að sinna
gæðaeftirliti í vinnslustöðvum og veita ráðgjöf
um gæðastjórnun og uppbyggingu innra eftir-
lits. Þessar breytingar má rekja til þess að Islend-
ingar standa nú frammi fyrir nýjum kröfum á
erlendum mörkuðum vegna væntanlegrar aðildar
að Evrópska efnahagssvæðinu. Til þess að ís-
lenskar sjávarafurðir eigi greiða leið inn á mark-
aði Evrópubandalagsins og Bandaríkjanna þurfa
þær að standast lágmarkskröfur þessara aðila
um gæði og samræmast reglum um neytenda-
vemd.
Samkvæmt hinum nýju reglum þurfa vinnslu-
stöðvar, lagmetisiðjur, veiðiskip, skip sem vinna
afla um borð, fískuppboðsmarkaðir, fískgeymsl-
ur, fiskimjölsverksmiðjur og þeir sem slátra,
vinna og pakka eldisfiski að hafa samning við
löggilta skoðunarstofu og er slíkur samningur
forsenda vinnsluleyfis.
Þeir aðilar sem hafa nú þegar hafið rekstur
skoðunarstofu eru Rýni hf., Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna (SH), Islenskar sjávarafurðir (ÍS),
Nýja skoðunarstofan, Skoðunarstofa Suðurnesja,
Tæknimið h.f., og Fiskmiðlun Norðurlands. Fiski-
stofa hefur auk þess heimilað Sölusambandi ís-
lenskra fískframleiðenda að reka skoðunarstofu
en sú heimild hefur ekki verið nýtt enn sem
komið er.
Líkur á einkavœðingu Rýnl
Þjónusta þeirra skoðunarstöðva sem nú eru
við lýði stendur öllum fiskverkendum til boða
en áherslurnar eru þó misjafnar. Sumar stofum-
ar eru staðbundnar eins og nöfn þeirra gefa til
kynna en það er þó ekki algilt. Skoðunarstofa
Suðumesja hefur til dæmis sterka stöðu á Aust-
fjörðum. Þá leggur skoðunarstofa ÍS mesta
áherslu á að þjóna aðilum innan sinna vébanda
en hörð samkeppni um viðskiptavini hefur ríkt
milli annarra stofa. Fjórar þeirra eru í eigu einka-
aðila en ein í eigu ríkisins. Það er Rýni hf. sem
var stofnuð á gmndvelli eftirlitsdeildar Ríkis-
mats sjávarafurða og er allt hlutafé fyrirtækisins
í eigu ríkisins.
Að sögn Vilhjálms Guðlaugssonar, fram-
kvæmdastjóra Rýni, ákvað ríkið að stofna fyrir-
tækið fyrir síðustu áramót þegar ekki var útlit
fyrir að neinir fiskframleiðendur og útflytjendur
fýrir utan stóm sölusamtökin hefðu áhuga á að
koma skoðunarstofu á fót. Stofa Rýni hf. var
því hugsuð sem úrræði fyrir smærri aðila en fljót-
lega eftir áramót kom í ljós mikill áhugi meðal
einkaaðila á að stofna og reka skoðunarstofur.
Mikil samkeppni ríkir nú á milli stofanna og á
Vilhjálmur von á að ríkið dragi sig út úr rekstri
Rýni þegar breytingarnar verða um garð gengn-
ar og selji hlutabréf sín í fyrirtækinu.
Fréttir vikunnar
Rússar búnir
með kvótann
■ NORSK stjórnvöld eru að
búa sig undir að banna mót-
töku á rússneskum þorski í
Noregi vegna þess að Rússar
eru um það bil að klára
þorskkvóta sinn í Barents-
hafi á þessu ári. „Haldi Rúss-
ar þorskveiðum áfram eftir
að hafa klárað kvótann,
verður norskum fiskvinnslu-
stöðvum bannað að taka við
honum,“ segir Jan Henry
T. Olsen, sjávarútvegsráð-
herra Noregs.
------------
Grandi með
mestan kvóta
■ GRANDI hf. er með mest-
an kvóta íslenzkra útgerða,
eða um 3,7% af heildinni.
Hlutfall 11 stærstu útgerð-
anna minnkar um 2% milli
fiskveiðiára, fer úr 25,6% í
23,6%. Því veldur vaxandi
hlutfall loðnu í heildinni, en
þessi stærstu fyrirtæki eru
fyrst og fremst með botn-
fiskkvóta. Næstu útgerðir á
eftir Granda eru Samhetji
með 3,54%,ÚA með 3,42,
Vinnsíustöðin 2,48% og H.B.
hf. með 1,87%.
-----*-*-4--
Sjávarafurðir
lækka í verði
■ VERÐVÍSITALAá
sjávarafurðum okkar er-
lendis er um 1,8% lægri í
ágúst en hún var I júlí. Er
þá miðað við verð afurða í
mynteiningunni SDR.
Reiknuð í íslenzkum krónum
er lækkunin hins vegar
0,8%. Lækkunin nú stafar
fyrst og fremst af verðlækk-
unum á rækju. Frá áramót-
um hefur verð á íslenzkum
sjávarafurðum erlendis
lækkað um 10,9% í SDR, en
vegna gengislækkunar
krónunnar og breytinga á
gengi annarra gjaldmiðla,
hefur afurðaverð hækkað
um 2,1% á umræddu tima-
bili taUð í íslenzkum krón-
um.
-----*-*-*--
Hugðust sigla
að Bjamarey
■ AFLABRÖGÐ íslenzku
togaranna í Smugunni í Bar-
entshafi glæddust verulega
í lok vikunnar. Hólmadrang-
ur fékk meðal annars 20
tonna hal í flottrollið, en
sólarhringsafli þjá togurun-
um almennt var kominn upp
undir 30 tonn. Áður hafði
afli verið mjög tregur og
mikið um smáfisk. Höfðu
skipstjórar 27 togara ákveð-
ið að hætta vciðum i Smug-
unni og sigla inn á verndar-
svæðið við Bjarnarey og
reyna fyrir sér þar. Skotið
í lok vikunnar varð til þess
að menn hættu við þau
áform. Síðan dró aftur úr
aflanum á sunnudag, en þá
ákváðu menn að bíðaátekta
í Smugunni fram yfir samn-
ingafund íslendinga og
Norðmanna, sem haldinn
var í gær. Norðmenn hafa
sakað íslenzku skipin um að
stunda smáfiskadráp með
ólöglegum veiðarfærum. ís-
lenzku skipstjórarnir segja
þetta lið í ófrægingarher-
ferð.