Morgunblaðið - 19.09.1993, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. SEPTEMBER 1993
B 5
HEILBRIGDISMAL
Nýir ávextir:
vörn gegn
magakrabba
Koma má í veg
fyrir þúsundir
dauðsfalla árlega
Hvorki meira né minna
en 26 fjölþjóða rannsóknir
staðfesta að reglubundin
neyzla nýrra ávaxta
minnkar mjög hættuna á
krabbameini í maga.
Nýir ávextir gera maganum
sama gagn og tóbaksleysi ger-
ir lungunum, segja sérfræð-
ingamir.
Þessi niðurstaða var kynnt
á þingi krabbameinssérfræð-
inga í London í febrúar.
í ræðu sinni á þinginu sagði
dr. David Forman frá Oxford-
háskóla að breytt mataræði
og aukin neyzla nýrra ávaxta
gæti minnkað tíðni maga-
krabbameins um 35%.
Það var dr. Forman sem
kynnti niðurstöður þessara 26
fjölþjóða rannsókna á tíðni
magakrabba. Þeir sem borða
hóflegan skammt af ávöxtum
- til dæmis einn ávöxt á dag
- minnka líkumar á að fá
magakrabba um 30-50%, segir
hann. Það þýðir að ef hver
íbúi Bretlandseyja borðaði einn
ávöxt á hveijum morgni væri
unnt að koma í veg fyrir allt
að þriðjung þeirra 9.000
dauðsfalia sem skráð eru ár-
lega í Bretlandi af völdum
krabbameins í maga.
Sérfræðingurinn frá Oxford
sagði að líta mætti á matar-
æði flestra Breta sem jafn
áhrifamikinn þátt í útbreiðslu
krabbameins og tóbak. Hins-
vegar liggi ekki enn fyrir
nægileg rök til að unnt sé að
skipuleggja opinberar aðgerðir
til heilsuvemdar.
Engu að síður segir dr.
Forman að eitt sé alveg ljóst:
neyzla á trefjaríkum mat er
vörn gegn krabbameini í melt-
ingarfæmm.
(Heimild: Europe today)
Neytendasamtökin
Vísitölubind-
ingu lána
verði hætt
STJÓRN Neytendasamtak-
anna hefur samþykkt ályktun
um að nauðsynlegt sé að hætta
að miða lán við lánskjaravísi-
tölu eðá að útreikningi lán-
skjaravísitölunnar verði
breytt þannig að hún mæli
allar breytingar, lækkanir
jafnt sem hækkanir á mark-
aðnum.
í ályktuninni er bent á að á
undanförnum árum hafi lánskjára-
vísitala hækkað meira en meðal-
gengi erlendra gjaldmiðla. Sterk-
ustu gjaldmiðlar heims hafi ekki
haldið í við lánskjaravísitöluna sem
sýni best þann gerviheim sem vísi-
talan byggi á.
I ályktuninni eru færð ýmis
fleiri rök fyrir afnámi vísitölubind-
inar lána, m.a. þau að á sama tíma
og fasteignaverð lækki og dragi
úr hagvexti samfara kjararýrnun,
hækki lánskjaravísitalan. Það stafí
af því að við útreikning vísitölunn-
ar séu undanskyldir mikilvægir
þættir, svo sem verðbreytingar á
fasteignum.
Rétt og rangt um íslenskan landbúnað — nr.8 af 8
íslendingar hafa tekjur
langt umfram gjöld af
íslenskum landbúnaði...
Fullyrt er: Hið rétta er:
Það borgar sig ekki að stunda landbúnað
á Islandi.
Það er ódýrast að leggja landbúnaðinn niður.
Landbúnaðurinn er rekinn með stórtapi.
Islendingar hafa þrjár meginuppsprettur verðmætasköpunar;
Sjávarútveg, iðnað og landbúnað. I eyrum landsmanna glymja
látlaust fréttir um stórtap í sjávarútvegi, vonleysi í íslenskum
iðnaði og endalausan' kostnað af landbúnaði. Samkvæmt kenn-
ingunum um að best sé að leysa landbúnaðarvandann með því
að leggja hann af má væntanlega segja hið sama um sjávarútveg
og iðnað, þ.e. „vinnum ekki við það sem er taprekstur á — gerum
bara eitthvað annað!“ I þessum efnum er nauðsynlegt að horfa
á heildarmyndina og þá er t.d. jafn auðvelt að sýna fram á að
íslensk þjóð hefur tekjur langt umfram gjöld af íslenskum land-
búnaði eins og það er einfalt að rökstyðja það að Islendingar
eigi áfram að stunda sjávarútveg sem mest þeir mega!
Með því að sýna fram á umtalsverðar tekjur umfram gjöld við
núverandi aðstæður er auðvitað búið að hnekkja þessum mál-
flutningi. Ef litið er hins vegar á kostnaðinn við að leggja land-
búnaðinn niður verður mikilvægi þess að stunda búrekstur á
íslandi enn augljósara. Nokkrir þættir sem skipta máli eru
t.d. sá kostnaður sem hlytist af atvinnuleysisbótum til 10-15.000
manns, alls kyns kostnaður vegna húsbygginga, vegagerðar,
þjónustu o.fl. við þá sem flyttust úr sveitunum til þéttbýlisins,
kostnaður vegna aukins viðskiptahalla með tilheyrandi
erlendum lántökum vegna innflutnings á öllum landbúnaðar-
vörum o.s.frv.
Miðað við eðlilegar launagreiðslur til bænda má vafalaust
komast að þeirri niðurstöðu að flest sveitaheimili landsins séu
rekin með tapi. Hið sama gildir hins vegar ekki um rekstur
þjóðfélagsins á landbúnaði í sinni víðustu mynd — niðurstaðan
úr því reikningsdæmi er sem betur fer jákvæð og mun vonandi
batna enn frekar á næstu árum. Nokkrar lykiltölur í þessum
efnum eru t.d. þær að framleiðsluverðmæti landbúnaðarvara,
þ.e. greiðslur til bænda, nema um 13-15 milljörðum króna á
ári. Þetta fé fer m.a. í laun til 7-8 þúsund íslendinga sem vinna
við landbúnað og að sjálfsögðu í almennan rekstur sveitaheimila.
Þegar við bætast þúsundir starfa við úrvinnsluiðnað, heildsölu,
smásölu og þjónustu, skatttekjur o.s.frv. má æda að verðmæta-
sköpun í landbúnaðinum sé a.m.k. 20-25 milljarðar — og þá á
eftir að telja t.d. tekjur af ferðamannaiðnaði o.fl. sem nátengt
er heilbrigðu lífi í sveitum landsins. Á móti þessari verðmæta-
sköpun koma 7 milljarða króna útgjöld ríkisins til landbúnaðar
en af þeirri tölu fara 4 milljarðar í beingreiðslur til þess að lækka
vöruverð til neytenda og 3 milljarðar í ýmsan opinberan rekstur,
s.s. skóla, landgræðslu o.fl. Þetta köllum við að sjálfsögðu tekjur
umfram gjöld - og með sívaxandi kröfum umheintsins um gæði
og hreinleika matvælanna, umhverfisvænar framleiðsluaðferðir
o.s.frv. getum við stóraukið þær tekjur á komandi árum!
og sá hagnaður getnr hæglega
stóraukist í náinni framtíð!
ISLENSKIR BÆNDUR