Morgunblaðið - 19.09.1993, Síða 25

MÖRGUNBLiABlÐ VELVAKANDI W&&SM fM PTEMBER 199Í5
B* 25
Þögnin um fóstureyðingar
Frá Magnúsi H. Skarphéðinssyni:
NÚ í LOK tuttugustu aldarinnar á
íslandinu góða lætur um sjötti hver
íslendingur líf sitt í sogpípunni á
fóstureyðingardeildinni á Landspít-
alanum. Þetta gera á áttunda hund-
rað drengir og stúlkur samanlagt á
hveiju ári að jafnaði. Um þetta
vafasama framferði er nánast þjóð-
arsamstaða.
Því má segja að langhættuleg-
asti hluti ævi hvers íslendings í dag
sé dvölin í móðurkviði. Þeim hluta
lífsins sem á öllum hinum ellefu
öldum íslandssögunnar var álitið
langöruggasti hlutinn í ævi hvers
einstaklings.
En nú er semsagt öldin önnur. Á
þessari öld hátæknivædds heil-
brigðiskerfis og menntakerfís með
þúsundir hámenntaðs starfsfólks er
keppst við að bjarga lífi sérhvers
einstaklings nánast í það óendan-
lega. Ekkert er til sparað ef minnsta
von um björgun eins einasta manns
lifandi úr sjávarháska, eða bara
hvaða lífsháska sem er. Að ekki sé
nú talað um skilvirkni heilbrigðis-
kerfisins og hinum gífurlegu fjár-
hæðum sem þar eru sífellt lagðar
undir til bjargar alvarlega veiku
mannfólki. Meðal alvarlega krabba-
meinsveik manneskja kostar heil-
brigðiskerfið um 3 til 4 milljónir
króna. Og sem betur fer finnst eng-
um að spara eigi þar.
En á meðan milljörðum á millj-
arða ofan er eytt í að bjarga lífi
einstaklinganna sem þjóðfélagið
hefur tekið í sátt (les: hefur verið
opinberlega boðið inn í þjóðfélagið
en ekki í sogpípuna) sér þetta sam-
félag sér ekki fært að leysa það
fjárhagsdæmi og þau félagslegu
úrlausnarefni sem þessi óvelkomnu
fóstureyðingarbörn eru svo óheppin
að lenda í. Og um það geta þessi
blessuð börn alls engu ráðið.
Það er enn ein þjóðarlygin hér
sem í flestum öðrum löndum að
þessi 12 til 16 vikna fóstur séu
ekki orðnar að manneskjum. Því sé
allt í lagi að deyða þennan „vef“ í
konulíkamanum öllum að skað-
lausu. Þessi fullyrðing hefur verið
notuð af félagslega geiranum og
kvennréttindahreyfingunni til að
réttlæta fóstureyðingarnar. Sömu
aðilar hafa litið á þessi óvelkomnu
börn sem hindrun í vegi kvenna til
að öðlast meiri samfélagslegan rétt
til handa kvenmanninum.
Sannanlega verða konur að fá
jafnan rétt á við okkur karlana.
Jafnt laun, stöður, menntun, virð-
ingu og jafna aðkomu við uppeldi
ungviðisins sem og stöðu á heimil-
inu. En er ekki eitthvað meira en
lítið að því samfélagi sem telur sig
þurfa að fórna fóstrunum í móður-
kviði til að leysa einhver jafnréttis-
mál utan hans? Hér eru því báðir
aðilar sekir.
Karlveldishlutinn vill halda kon-
unum nauðugum við barnauppeldið
úr því að þær ganga með börnin
af náttúrunnar hendi. Þá sé það
áframhaldandi hluti hins náttúru-
lega éðlis slíkra mála.
Kvennabaráttuhlutur þjóðfélags-
ins telur fóstureyðingarnar vera
eina af leiðunum til aukins jafnrétt-
is við karldýrið úr því að þær fái í
reynd of litlu framgengt af sann-
gjömum jafnréttiskröfum sínum.
Því sé nauðsynlegt að fórna sumum
bömum í móðurkviði. Að öðmm
kosti verði þær að eilífu hlekkjaðar
í viðjar minni menntunar, minni
möguleika á stöðum í þjóðfélaginu,
og þar af leiðandi minni aðkomu
við fjárhag og ákvarðanatöku í
samfélaginu í heild sem á einstakl-
ingsgrunni. Þetta er því miður lík-
lega rétt röksemdafærsla kvenna-
hreyfíngarinnar.
En uppúr stendur að báðir aðilar
eru í aðalatriðum þegjandi sammála
um að fórna börnunum í móður-
kviði frekar en að ganga af heilind-
um til nauðsynlegra breytinga á
stöðu kvenna í samfélagi nútímans.
Hér á því karldýrið stærri sök
því valdið og forréttindin em hans,
en því er hann ekki tilbúinn til að
fórna. En siðferðissökin er beggja.
Að leysa málið á þennan hroðalega
hátt nær engu tali.
MAGNÚS H. SKARPHÉÐINSSON
Grettisgötu 40b, Reykjavík
Köntrí ekki kántrí
Frá Geir Magnússyni:
UNDANFARIN ár hef ég séð ný-
yrðið „kántrý“ í blaðinu og geri ráð
fyrir, frá samhenginu, að þetta orð
sé notað yfir kjóavæl það og vinnu-
konubarlóm, sem hér ríða húsum
undir nafninu „Country and west-
ern“. (Hvers yegna þessi ófögnuður
er kenndur við sveitir og vestrið
veit enginn, því þetta gól, sem er
hrein plága hér á mölinni, nær
hverfur, þegar vestur kemur í dreif-
býlið. Líklega stafar nafngiftin af
þeirri mannlegu náttúm að kenna
öðmm vammimar. Em mörg dæmi
þess og má þar nefna kynsjúkdóm
þann, er enskir nefna „frönsku veik-
ina“ en Frakkar kalla „ensku veik-
ina“. Líka má minna á sekkjapíp-
una, sem írar fundu upp og hlutu
fyrir aðkast og athlægi. írar snem
þá við blaðinu og gáfu Skotum
heiðurinn af uppfinningunni og
Skotar þögðu við, þar sem þetta
var gefins.) Nýyrðið virðist vera
blanda af tveimur enskum orðum,
Country (land eða sveit, þó skyldu
menn ekki kalla Landsveit Country-
country) borið fram köntrí og hins
vegar county (hreppur), borið fram
kántí. Er mönnum vorkunn ef þeir
rugla saman á og ö orðunum, ou á
Frá Kristínu Halldórsdóttur:
EKKI MÁ ég, neytandinn, kaupa
ódýrt smjörlíki. Ekki má ég, neyt-
andinn, kaupa ódýrt svínakjöt eða
fimm kjúklinga á 1.000 kr. (Dan-
mörk). Eða ef því er að skipta, fjór-
ar flöskur af rauðvíni á 1.000 kr.
Nei, það er ekki leyfilegt! En það
stefnir í að verða leyfilegt að láta
mig blæða, bara fyrir það eitt að
fá að nota debetkort! Ég verð nátt-
úrulega neydd til þess, því ekki
nota ég kreditkort og dýrt verður
tékkheftið.
En þægilegri og öruggari (n.b.
kort með mynd) greiðslumáti er
vart til, það vita þeir sem til þekkja.
Ekki kannast ég við, að hafa þurft
að greiða fyrir að nota mitt debet-
kort (Danmörk), ég var allavega
ekki að borga neinn uppsafnaðan
vanda sprenglærðra fræðinga sem
sáu sér leik á borði þil að slétta út
óráðsíunaL Nei, ég fékk þjónustu
fyrir mína peninga, og kortin hugs-
uð sem tímasparnaður og hagræð-
eftir c er borið fram á ýmsan máta,
sem o, ö, á eða ú. Hins vegar skilur
enginn enskumælandi manneskja
um hvað er talað, þegar köntrí er
borið fram kántrí.
Ensk stafsetning er alveg afleit
og mjög fráhverf framburði. Á þessi
misvísun rætur sínar að rekja til
þess tíma, er þáverandi bretakóng-
ur flutti inn prentsmiðju frá Hol-
landi, vélar, áhöld og, því miður,
hollenzka setjara. Hollendingar
þessir voru drykkfelldir óróaseggir,
sem hvorki kunnu ensku né höfðu
áhuga á að læra hana. Afleiðingin
varð stafsetnirtg, sem enginn ræður
við. Margir hafa reynt að betrum-
bæta, þar á meðal rithöfundurinn
George Bernhard Shaw, sem var
meðlimur í félagsskap með endur-
bætta stafsetningu að markmiði.
Sagði Shaw að tungumál, þar sem
bera mætti fram orðið „ghoti“ sem
„fish“ (gh=f, eins og í tough, o=i,
eins og í women, ti=sh, eins og í
nation) þarfnaðist viðgerðar. Eftir-
lét hann eigur sínar til félagsskap-
arins. Bróðursonur hans, sem næst-
ur stóð til arfs, hefði ekki erfðaskrá-
in verið gerð, fór í mál til að rifta
skjalinu. Enskir dómstólar eru afar
tregir til að rifta erfðaskrám, nema
ing fyrir bæði banka og neytanda.
Ekki sem byrði! Maður fékk meira
að segja kort með mynd í, frítt!
Hvað skyldi kortið sjálft eiga að
kosta hér? Maður byijar bara allur
að nötra! Og hvað skyldi það kosta
að taka beint út af reikningi í bank-
anum sjálfum hjá gjaldkera (kortið
fer í gegnum posann). Þeir finna
örugglega taxta yfir það líka!
Eg, neytandinn, er búinn að fá
mig fullsaddan af ráðsmennskunni
— hvað með ykkur hin?
P.s. hvaða banki býður svo bestu
kjörin? — Ég þangað.
KRISTÍN HALLDÓRSDÓTTIR,
Guðrúnargötu 10, R.
sannað sé að hinn látni hafi ekki
verið með réttu ráði, þegar hann
undirskrifaði skjalið. Dómarinn í
málinu dæmdi frændanum í vil með
þeim ummælum, að hver sá, sem
héldi að hægt væri að leiðrétta
enska stafsetningu, væri greinilega
ekki með réttu ráði!
Þetta var nú útúrdúr. Hins vegar
væri rétt að benda áhangendum
barlómsins á að bera orðið fram sem
„köntrí“ vilji þeir ræða um þetta
áhugamál sitt við útlendinga.
GEIR MAGNÚSSON,
Ekki bankastjóri,
Mechanicsburg.
Pennavinir
FINNSK 24 ára stúlka, sem nemur
bókmennta- og listasögu, með
margvísleg áhugamál:
Pia Lahdenmaa,
Kuninkaankatu 13B,
33210 Tampere,
Finland.
Bandarísk kona sem getur ekki
um aldur en kveðst hafa áhuga á
bréfaskriftum, tölvum, tónlist o.fl.:
Roxanne BAker,
P.O. Box 1424,
Oakley,
California 94561,
U.S.A.
Frá Ghana skrifar 22 ára stúlka
með áhuga á tónlist, íþróttum og
ljósmyndun:
Dorcas Brown,
P.O. Box 788,
Oguaa Sate,
Ghana.
Frá London skrifar 32 ára karl-
maður sem kveðst vera franskur,
rómantískur og gáfum prýddur.
Vill skrifast á við 30-45 ára konur:
Djilali Mahi,
109 St. Loys Road,
Tottenham N17 6UE,
England.
Fimmtán ára japönsk stúlka með
áhuga á tónlist og kvikmyndum:
Miki Takeda,
454-1 Sogoshinmachi,
Matto-city,
Ishikawa,
924 Japan.
Bílamarkaöurlnn
Smiðjuvegi 46E
v/Reykjanesbraut.
Kopavogi, simi
671800
Fjörug bílaviðskipti
Vantar óxg. '88 - '93 á staðinn,
ckkert innigiald.
Opið laugard. kl. 10 -17, sunnud. kl. 13 -18.
Hafta- og einokunar-
stefna- Island nútímans!
HLÝTTHMIMI
-f úlpum frá KLEIN
Klassískar,
gæðaúlpur,
með ekta ski
ádömurog
Símar 19800 og 13072
1
£
h
*
I
Þönglabakka 1, i húsi Kjöts og Fisks
áður Kaupstaður i Mjódd.
£Vf \
Allt á sama stað: fatnaður - bækur - sælgæti snyrtivörur - gjafavörur - skór [Einnig mikið úntai aföðrum vörunr,
[ Góð aðkoma - Næg bílastæð - Kaffitería

i
l
\—