Morgunblaðið - 05.01.1994, Qupperneq 1

64 SIÐURB/C
2. tbl. 82. árg. MIÐVIKUDAGUR 5. JANÚAR 1994 Prentsmiðja Morgunblaðsins
F-15 -þ oturnar úr 12 í 4
og þyrlusveitin hér áfram
Bandaríkjamenn opna fyrir möguleik-
ann á að Islendingar taki að sér rekst-
ur þyrluflugbj örgunars veitarinnar
F-15C EAGLE-orrustuþotum á Keflavíkurflugvelli verður í áföng-
um fækkað á næstu 12 mánuðum úr 12 í 4, í því skyni að tryggja
áfram virkar loftvarnir á íslandi, segir í sameiginlegri bókun dr.
Williams J. Perrys varavarnarmálaráðherra Bandaríkjanna og
Jóns Baldvins Hannibalssonar utanríkisráðherra, sem undirrituð
var laust eftir hádegi í gær, í kjölfar samningaviðræðna fulltrúa
bandarískra og islenskra sljórnvalda, sem var formlega lokið á
hádegi í gær. Báðir ráðherrarnir, svo og Davíð Oddsson forsætis-
ráðherra, lýstu í gær yfir ánægju sinni með það samkomulag sem
nú er í höfn. Samkomulagið gerir jafnframt ráð fyrir áframhald-
andi veru þyrluflugbjörgunarsveitarinnar hér á landi, og verða
að tillögu Bandaríkjamanna teknar upp viðræður um það á milli
íslenskra og bandarískra stjórnvalda, hvort Islendingar geti yfir-
tekið rekstur flugbjörgunarsveitarinnar, á grunni verktöku, með
aðstoð og þjálfun Bandaríkjamanna.
Samkomulagið tekur einnig til
þess að á Keflavíkurflugvelli verður
áfram viðhaldið þeirri aðstöðu sem
fyrir hendi er, til að halda úti orr-
ustuþotum; flotaflugstöðin verður
áfram starfrækt, sem felur það í
sér að 7 P-3C Orion-kafbátaleitar-
flugvélar verða áfram á Keflavíkur-
flugvelli, ásamt Lockheed KC-135
R Hercules-eldsneytisbirgðavél,
Lockheed KC-130 Hercules-björg-
unarflugvél og P-3 Orion-flutninga-
flugvél, að ótöldum 4 Sikorsky
HH-60 G-björgunarþyrlum.
Þá er samkomulag um að ís-
lenska ratsjárkerfinu verði viðhald-
ið, að heræfingunum „Norður-Vík-
ingur“ sem fram fara annað hvert
ár, verði framhaldið og að tvær af
smærri deildum flotans hætti starf-
semi, en það er sérstök hlustunar-
stöð, sern gengur undir heitinu
SOSUS, þar sem 140 hermenn
starfa og fjarskipta- og miðunar-
stöð í Rockville þar sem 90 her-
menn starfa. Sú síðari hættir strax
í marsmánuði á þessu ári, en hin
fyrri hættir í áföngum til ársins
1997. Auk þess verður um fækkun
hermanna að ræða vegna fækkunar
F-15-orrustuþotnæma, þannig að
samtals er áætlað að varnarliðs-
mönnum fækki í áföngum um 380
til ársins 1997.
Á fundi þeirra Perrys og Jóns
Baldvins með fréttamönnum í gær,
kom m.a. fram að hvor aðili um sig
áréttar þær skuldbindingar sem rík-
in tókust á hendur, víð gerð tvíhliða
varnarsamnings landanna frá árinu
1951. Þeir Jón Baldvin Hannibals-
son utanríkisráðherra og Davíð
Oddsson forsætisráðherra sögðu í
samtölum við Morgunblaðið í gær,
að þeir litu þannig á að þessi stað-
festing samningsaðilanna á skuld-
bindingum, fæli það í sér að viður-
kennt væri, að báðar þjóðirnar
tækju á jafnréttisgrundvelli ákvarð-
anir um varnir Islands. Það sögðu
þeir vera grundvallaratriði þess
merka samkomulags sem innsiglað
hefði verið í gær, með sameigin-
legri bókun ráðherranna.
Sjá ennfremur fréttir á bls. 20
og miðopnu.
. Morgunblaðið/Árni Sæberg
Bj orgunarpyrla
EIN björgunarþyrlanna, sem unnið verður að að íslendingar taki við rekstri á innan tveggja ára sam-
kvæmt yfirlýsingunni. Myndin er tekin er þyrlan var á flugi yfir vesturbænum í Reykjavík í fyrrasumar.
Kapp lagt á friðarsamninga í Bosníu á næstu mánuðum
Vonir bundnar við
milligöngu Grikkja
Sarajevo, Vín, London. Reuter.
MIKIÐ sprengjuregn dundi á Sarajevo, höfuðborg
Bosníu, í gær og hafa að minnsta kosti 22 manns
fallið þar síðustu tvo daga, þar á meðal sex manna
fjölskylda, sem lét öll lífið fyrir einni sprengikúlu.
Fulltrúar Króata og múslima settust að samninga-
borði í Vín í gær en nokkrar vonir eru bundnar
við að árangur geti orðið af friðarviðræðum þjóðar-
brotanna í Bosníu á þessu nýbyrjaða ári. Er ástæð-
an meðal annars sú, að Grikkir verða í forsæti inn-
an Evrópubandalagsins, EB, næsta misserið en þeir
eru bandamenn Serba frá fornu fari og eiga því
auðveldara með að leggja að þeim en flestir aðrir.
Fallast grænfriðungar í
Þýskalandi á hvalveiðar?
MIKIL umræða á sér nú stað meðal þýskra grænfriðunga um hvort
þeir eigi í framtíðinni að fallast á takmarkaðar hvalveiðar eða halda
kröfunni um algjört hvalveiðibann til streitu. Margir franimáinenn
þýskra grænfriðunga telja ekki lengur stætt á því að halda fram
þeirri kröfu í ljósi þess að flestar hvalategundir eru ekki lengur í
neinni útrýmingarhættu. Verður málið rætt á opinskáan hátt á al-
þjóðlegum fundi Greenpeace-samtakanna, sem haldinn verður í
Þýskalandi í haust. Kemur þetta fram í grein í nýjasta tölublaði
þýska vikuritsins Die Zeit
í greininni, sem birtist á forsíðu
eins aukablaða vikuritsins, er fjall-
að um hvalveiðar Norðmanna og
þær aðgerðir, sem gripið hefur
verið til í Þýskalandi vegna þeirra.
Haft er eftir Thomas Henningsen,
hvalasérfræðingi hjá Greenpeace,
að hann sé ekki fyllilega sáttur við
aðgerðirnar gegn norskum vörum
en þær séu eftir sem áður neyðar-
úrræði. Ef Norðmönnum verði leyft
að veiða nokkur hundruð hrefnur
setji Isiendingar og Japanir einnig
fram kröfur um hrefnuveiði og
brátt verði þá einnig farið að veiða
stórhveli.
I greininni er síðan rakin saga
livalveiða og helstu goðsagnirnar í
sambandi við hvali. Kemst grein-
arhöfundur að þeirri niðurstöðu að
í raun séu engin haldbær rök fyrir
hendi til að banna hvalveiðar.
Hvalastofnar séu flestir í mjög
góðu ástandi.
Segir vikuritið að jafnvel Thom-
as Henningsen hjá Greenpeace við-
urkenni að hrefnustofninn sé ekki
í neinni hættu. Andstaðan við veið-
ar snúist einungis um hið tákn-
ræna. Hins vegar segir Die Zeit
að ólíkt alþjóðasamtökum Green-
peace geti þýskir grænfriðungar
nú margir hveijir sætt sig við til-
hugsunina um takmarkaðar hval-
veiðar í einhverri óskilgreindri
framtíð. „Við viljum engar goð-
sagnir og engin „æðri“ dýr,“ sagði
Birgit Radow, talsmaður þýskra
grænfriðunga.
Særð kona flutt á sjúkrahús í Sarajevo.
Serbar liafa
haldið uppi
stanslausum
sprengjuárásum
á Sarajevo síð-
ustu daga og hef-
ur mannfallið
verið óvenju mik-
ið. Frá því Serbar
settust um
Sarajevo í apríl
1992 hafa rúm-
iega 50.000
borgarbúar fallið
eða særst.
Mate Granic, utanríkisráðherra
Króatíu, og Haris Silajdzic, forsæt-
isráðherra Bosniu, hófu viðræður í
Vín í gær um friðarsamninga milli
þjóðarbrotanna en nokkru áður hafði
Owen lávarður, sáttasemjari í deilu
þjóðanna í Júgóslavíu, lýst yfir, að
gæslulið Sameinuðu þjóðanna í
Bosníu yrði hugsanlega kallað burt
að vori yrði enginn árangur af við-
ræðum stríðandi fylkinga á næstu
tveimur mánuðum.
Grikkir verða í forsæti fyrir EB
næsta hálfa árið og vitað er, að
grísku stjórninni er mikið í mun að
ná árangri í Bosníudeilunni á þeim
tíma. Vegna trúarlegs skyldleika
meðal annars hafa Serbar og Grikk-
ir löngum litið á sig sem bandamenn
og því ætti Grikkjum að veitast bet-
ur en öðrum að knýja Serba til samn-
ingagerðar. „Við verðum að leysa
þetta mál fyrir vorið. Að öðrum kosti
munu stríðsæsingamennirnir efna til
nýrra hernaðaraðgerða," sagði
Theodoros Pangalos, Evrópumála-
ráðherra í grísku stjórninni.