Morgunblaðið - 15.05.1994, Blaðsíða 38

38 SUNNUDAGUR 15: MAÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
Grettir
Tommi og ienni
Ljóska
Ferdinand
Smáfólk
LOOK, I B0U6HT MY 006
A MEIaí 5UPPER 0I5H..
Sjáðu, ég keypti nýjan matard-
all handa hundinum mínum ...
you 5P0IL THAT 5T0PIP
D06! NEXTTHIN6 YOU KNOL)
YOU'LL BE BUYIN6 HIM A
SET OF SILVERWARE...
Þú spillir þessum heimska
hundi! Næst kaupir þú handa
honum silfursett ...
uJhere's the butter knife
ANP THE S0UP5P00N ?
-^ar

Hvar er snyörhnífurinn
súpuskeiðin?
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 691100 • Símbréf 691329
ALDAGAMALT hatur sem blundað hefur lengi á milli þjóðanna
sem búa á Balkanskaganum hefur því miður tekið völdin og
siðmenninguna af fólkinu.
Villimennskuna eða
siðmenninguna
I tilefni réttlætingar á gerðum Serba
Frá Magnúsi H. Skarphéðinssyni:
ÍSLENSKUR Serbi að nafni Pre-
drag Dokic sendi mér opið bréf hér
í blaðinu þ. 4. maí sl. Tilefni hans
eru trúlega samtöl þau sem við
höfum átt í síma um harmleikinn á
Balkanskaga.
Ég get ekki enn fallist á þá rök-
semd Predrags að óhæfuverk mús-
lima og Serba í stríðinu sem nú
geysar í gömlu Júgóslavíunni séu
álíka ljót. Því þótt það sé fremur
af skorti á vopnum og hernaðarleg-
um styrkleika en af góðmennsku
þá breytir það ekki þeirri staðreynd
að múslimar hafa ekki á nokkurn
hátt drýgt sambærilega stórglæpi
gegn Serbum nú, eins og Serbar
hafa drýgt gegn múslimum að und-
anförnu.
Það sem Predrag Dokic er í raun-
inni að segja er að múslimar, Tyrk-
ir, Króatar og annar yfirgangslýður
séu búnir að fara svo illa með Serba
í gegnum árin og aldirnar (sem því
miður alltof mikið er til í) að þetta
sé á vissan hátt bara mátulegt á
múslimana nú.
Tvær siðferðisspurningar
Þessi orðræða leiðir flesta hugs-
andi menn að tveimur siðferðis-
spurningum sem þarf að svara áður
en hægt er að móta sér nokkra
sæmilega gegnheila afstöðu í svona
erfiðum málum.
í fyrsta lagi verða menn að spyija
sig grundvallarspurninga á borð við
þá hvort ekki verði að vera stefna
mannkyns að koma flestum eða
öllum nágrannasamfélögum manna
upp á slíkt réttíætisstig að engir
minnihlutahópar (eða meirihluta-
hópar) séu hafðir útundan af gæð-
um þess landssvæðis sem fólk býr
sameiginlega á. Því sé svo verður
ófriðurinn þar varanlegur allt þar
til leyst hefur verið úr því með her-
valdi og sigri annars aðilans yfir
hinum yfirleitt, - með tilheyrandi
hörmungum fyrir alla málsaðila.
(Nema hjá ungu hraustu hermönn-
unum sem í stríði fá flestir hveijir
langþráð tækifæri á að styrkja loks-
ins almennilega hina lélegu karl-
mennskuímynd sína sem með þess-
ari miklu vopnameðhöndlun, harðn-
eskjulegum árásarferðum og við-
eigandi ævintýrum með reglulegum
nauðgunum á flestu kvenkyns sem
á vegi þeirra verður, - og öðru slíku
fíniríi. Af svipaðri karlmennskuí-
myndarhijá þurfa karlmenn alltaf
að vera að drepa og veiða út um
allar trissur hér á landi sem annars
staðar.)
í öðru lagi þá verða menn líka
að taka afstöðu til þess hvort ekki
verði einhvern tímann að taka sig
til og fyrirgefa syndir feðranna, og
ferðra nágranna og annarra þótt
stórar séu. Og hefja nýtt og betra
líf sem minnst háð fortíðinni. Svipað
því sem þessa dagana er að gerast
í Suður-Afríku.
Hatur hefur tekið völdin
Þannig háttar til að hið alda-
gamla hatur sem blundað hefur svo
lengi á milli þjóðanna sem búa á
Balkanskaganum, og hefur því mið-
ur tekið völdin og siðmenninguna
af fólkinu sem þar býr í dag, er
rétt sýnishorn af tugum eða hundr-
uðum annarra svipaðra „óupp-
gerðra“ dæma í Evrópu. Því skipta
tilefnin til stríðs í álfunni líklega
hundruðum enn þann dag í dag.
Og mörg hver þeirra geta spmngið
nær hvernær sem er.
Allt er þetta arfleið og syndir
feðranna og afanna og kynslóða
þeirra. Því hatrið sem ólgar í Serb-
um í dag og múslimum á morgun
er að rótum til arfleið forfeðranna
og vanhugsunar þeirra á menningu
og tilfinningum hinna aðilanna í
stríðinu, í gegnum aldirnar.
Og Predrag hlýtur að vera mér
sammála að ætli menn sér að hafa
jörðina með öll slík gömul mál óupp-
gerð pólitískt - og ófyrirgefin um
aldur og æfi, þá verður algjörlega
óbúandi í heimi hér.
Sópum út úr skúmaskotunum
Þannig að það fæst aðeins ein
niðurstaða. Krafa allra hugsandi
manna er og verður að vera að nú
verði að taka stóra kústinn og sópa
út úr öllum skúmaskotum heimsins
þar sem deilumálin hafa verið vel
geymd og óleyst. En það er ekki
síst vegna hagsmuna okkar hér
fyrir norðan i velsældarklúbbi
heimsins sem þessi Balkanmál, sem
önnur Balkanmál heimsins í dag
eru ekki leyst á mannsæmandi hátt.
Það hentar ekki hinum hátimbraða
neyslu og bílífisklúbbi Vesturlanda
nógu vel ennþá. Meðal annars þess-
vegna eru börnin í Bosníu skotin á
færi þar daglega nú.
MAGNÚS H. SKARPHÉÐINSSON,
Grettisgötu 40b,
Reykjavík.