Morgunblaðið - 04.10.1994, Page 42

42 ÞRIÐJUDAGUR 4. OKTÓBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
r'E£HHK
Tommi og Jenni
Ljóska
Ég þarf hjálp við þess- „Af hverju erura við með
ar vísbendingar. neglur á fingrunum?“ Til að
koma í veg fyrir að fingurnir
detti af!
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 691100 • Símbréf 691329
A
Island
- sækjum það heim
Frá sjónarhorni útlendings
Frá Betty Whal:
EITT sé'rkenna Reykjavíkur sem
blasir við á sumrin er ijöldi ferða-
manna sem er strax auðþekkjanleg-
ur úr fjarska og hópast á götum
höfuðborgarinnar. Nú kemur þetta
auðvitað engum á óvart — enda
hefur fegurð landsins löngum verið
ferðamönnum þess virði að koma
langa leið úr alls konar löndum á
heimskringlunni, og sjálf Reykjavík
er stórspennandi staður sem hefur
mikið aðdráttarafl fyrir útlendinga.
Ég sjálf er víst engin undantekning.
íslendingar þolinmóðir
En þó verð ég stundum svolítið
hissa þegar ég horfí á framkomu
erlendra ferðamanna gagnvart ís-
lendingum — og ég er farin að
dást að þeirri óend-
anlegu þolinmæði
sem íslendingar
sýna í hlutverki
gestgjafans.
Fyrir nokkrum
dögum var ég að
skoða bækur í einni
stórra bókabúða í
miðbænum þegar
vildi til að ég varð
vitni að eftirfarandi
atriði: ferðamaður
nokkur, hraustur,
sjálfsöruggur og í
fullum gönguút-
búnaði, kom
sprangandi inn í
búð, staðnæmdist fyrir framan af-
greiðsluborðið og hóf svo hina há-
vaðasömu sýningu sína.
Ekki tók langan tíma að komast
að þvi að hann var Þjóðverji — eins
og ég — enda hikaði hann ekki ögn
að ávarpa afgreiðslumanninn á
þýsku, með ótrúlegum hraða og
eins og ekkert væri sjálfsagðara.
Eyddi hann auðvitað ekki heldur
tíma sínum í að spyija hvort við-
mælandi hans skildi þýsku, hvað
þá gerði hann tilraun að grípa til
víðast skiljanlegs tungumáls sem
við öll höfum fyrir hendi — ensk-
unnar. Starfsmaðurinn lét sér hins
vegar fátt um finnast, hélt kurteisi
sinni, en svaraði þolinmóður á
ensku. Ekki lét maðurinn okkar sér
nú þetta nægja. Meira að segja vildi
hann borga fyrir póstkortin sín í
þýskum mörkum, og afganginn líka
í þýskum seðlum, takk! Enda myndi
hann fara út næsta dag og vildi
þá auðvitað ekki vera með íslenskar
krónur, eins og afgreiðslumannin-
um ætti að vera skiljanlegt.
Ég bjóst nú við að þá í síðasta
lagi hefði afgreiðslumanninum þótt
einum of langt gengið en aftur á
móti var hann áfram kurteis og
brosmildur. Þegar hávaðatúristinn
loksins kvaddi lofaði hann starfs-
manninn nokkuð yfírlætislega fyrir
að tala svona fína þýsku. Þá fyrst
virtist langlyndi íslendingsins loks
vera komið að þrotum. Hann kink-
aði ofurlítið kolli — steinþegjandi.
Brosið var horfið frá vörum hans.
Flestir geta bjargað
sér á ensku
Meðan þetta stóð var ég næstum
því farin að skammast mín fyrir
þessa óþolandi ósvífni landa míns.
Ég velti þvl fyrir mér að ég, hefði
ég verið í hans sporum, hefði ekki
getað orða bundist og hefði áreiðam
lega misst stjóm á skapi mínu. í
slíkum tilfellum myndi ég skilja og
tala íslensku, bara íslensku og ekk-
ert annað en íslensku.
Flestir íslendingar tala fleira en
eitt erlent tungumál með prýði og
eru alltaf góðfúslega reiðubúnir að
tala annaðhvort tungu gestsins sem
kemur til landsins eða a.m.k. þá
fullkomna ensku, og oftar en einu
sinni var mér bjargað með henni
þegar ég kom hingað í fýrsta skipti
og hafði ennþá við íslensku beyg-
ingarnar að stríða, sem ég geri
stundum enn.
Samt fínnst mér rétt að gera ráð
fyrir takmörkum á þessari „gest-
risni tungumálsins". Island er sjálf-
stætt land sem hefur sitt eigið
tungumál, og enginn útlendingur
gætur ætlast til þess, hingað kom-
inn, að hann geti haldið áfram að
tala sína eigin tungu eins og hann
væri ennþá heima hjá sér! Hvaða
íslendingi dytti nokkum tíma í hug
að labba inn í einhveija búð í Lund-
únum, Frankfurt, San Francisco
eða Lissabon og ávarpa starfsfólkið
þama á íslensku? Ég bara spyr.
Erlendir gestir virði
íslenskuna
íslendingar leggja sig mikið fram
um að vemda og rækta sína fallegu
tungu — og mjög réttilega svo. Við
erlendir gestir þurfum að meta hana
og viðurkenna þá staðreynd að hún
talast nú einu sinni hér á landi,
eins og tungumálin okkar em töluð
hvar sem við eigum heima. Engan
veginn er ísland eins konar álþjóð-
legt svæði þar sem sérhver má tala
hvernig mál sem honum sýnist, þó
maður gæti stundum haldið það
eftir hegðun nokkurra útlendinga
að dæma. En ekki þarf nú að hafa
neina íslenskukunnáttu til þess.
Nei, það þarf bara svolitla tillitssemi
og kurteisi sem ætti að vera sjálf-
sagt þegar maður ferðast-erlendis,
sérstaklega ef tekið er jafnvel á
móti manni og hér.
Island — sækjum það heim. Njót-
um fegurðar landsins og tungunnar
í jafnríkum mæli, og endurgjöldum
íslenska gestrisni með virðingu fyr-
ir og viðurkenningu á háttum, sið-
um og tungumáli landsins — en
aldeilis ekki með þýskum peninga-
seðlum!
BETTY WHAL
er námsmaður í norrænnum og ensk-
um fræðum við háskólann í Frank-
furt, Þýskalandi, sem hefur verið hér
á Islandi nú seinni hluta sumars.
FLESTIR íslendingar tala fleira en eitt erlent
tungumál með prýði og eru alltaf góðfúslega
reiðubúnir að tala, segir bréfritari.