Morgunblaðið - 04.03.1995, Page 8

8 D LAUGARDAGUR 4. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
RAGNHEIÐUR Jónsdóttir, án titils.
Kolateikiiigar
og lágmyBdir
SYNING TVEGGJA LISTAMANNA I LISTASAFNI AKUREYRAR
IDAG klukkan 16.00 verður opn-
uð í Listasafninu á Akureyri
sýning á verkum tveggja lista-
rnanna, Ragnheiðar Jónsdóttur og
Guðmundar Thoroddsen. Ragn-
heiður sýnir í austursal safnsins
stórar kolateikningar en Guðmund-
ur sýnir í miðsal lágmyndir sínar.
Ragnheiður Jónsdöttir á að baki
langan og litríkán feril, einkiun á
sviði grafíklistar, og verk hennar
prýða listasöfn víða um heiminn
auk þess sem hún hefur haldið
Qölmargar einkasýningar, bæði
heima og eriendis, og tekið þátt í
mörgum tugum samsýninga vítt
og breitt um veröldina. Frá því
1988 hefur hón jafiiframt
grafíkinni fengist við teikn-
ingar og hefur haldið sýn-
ingar á þeim af og feil, meðal ann-
ars stóra sýningu á Kjarvalsstöð-
um á síðasta ári. Fyrir þá sýningu
hlaut hún á dögunum menningar-
verðlaun DV.
Guðmundur Thoroddsen hefur
einkum unnið að myndverkum sem
tengjast sjó og ferðalögum og á
sýningunni á Akureyri sýnir hann
lágmyndir sem segja frá sigiingum
um kunn og ókunn heimshöf.
Hann hefiir átt verk á mörgum
einkasýningum, bæði heima og
erlendis, og jafnframt á samsýn-
ingum.
Afar stórar teikningar
Myndir Ragnheiðar Jónsdóttur
eru afar stórar, teiknaðar með við-
arkoium á pappír. Hvað stærðina
snertir segir hún stökkið frá
grafíkinni afar stórt. Frelsið sem
í því sé fólgið að fara með kolin
yfir þennan gríðarstóra myndflöt
sé á vissan hátt eins og lausn frá
fjötrum fínlegra og nákvæmra
vinnubragða við grafíkverkin.
„Mér finnst svo mikil hvíld að
komast í kolin og pappírinn, þessu
fylgir allt önnur hreyfíng og það
er líka allt önnur tilfinning að
vinna svona stórt. Tilfinning sem
er einna líkust því að vera komin
inn í myndina sem ég er að gera
hveiju sinni.“
Myndefnið segir Ragnheiður
tengjast því sem hún hefur áður
unnið að í grafíkinni. Þetta hafí
þróast smátt og smátt út frá því.
Fyrst hafí hún sýnt teikningar
1988 og síðan stórar teikningar í
Norræna húsinu 1990, þá árið
1992 í Iceland Gallery í Haag í
Hollandi og loks á stóru sýning-
unni á Kjarvalsstöðum í fyrra.
Milli þessara sýninga sé sýnileg
þróun í teikningunni og myndimar
sem eru á sýningunni í Listasafn-
inu á Akureyri séu að sumu leyti
myndir frá Kjarvalsstöðum og
öðru leyti nýrri verk í rökréttu
framhaldi af hinum.
Ekki sagðist Ragnheiður hætt
að fást við grafík. „Nei, aldeilis
ekki, ég er alltaf í grafflrinni og
tek á hveiju ári þátt í stórum al-
þjóðlegum grafíksýningum
út um afían heim. Mér finnst
hins vegar óskaplega gott
að taka mér annað slagið svolítið
frí frá því að vinna með öll þau
eiturefiii sem þarf að hafa með
höndum við ætinguna og svo er
líka mikil hvíld í að komast í kol
og stóran pappír frá grafíkinni,
sem er öll smærri í sniðum. Breyt-
ingín er bara sú að ég er núna
að fást við tvennt í stað eins áður.“
SJónarhornið af sjónum
í lágmyndum sínum sagði Guð-
mundur Thoroddsen að væri óbein
nálgun við ýmsar tilfínningar sem
hann yrði fyrir á flakki um höfín.
„Ég er að segja frá ferðalögum
og tilfínningum. Sjónarhomið er
alltaf frá sjó og yfirleitt eru ein-
hveijir bátar í öllum mínum mynd-
um. Þetta eru allt lágmyndir, sam-
settar úr ýmsum efnum og þáttum,
tré, steini, málmum, vatnslitum,
olíulitum og málningu. Litimir em
ekki æpandi, þeir eru frekar dauf-
ur, en ég næ þeim oft fram með
efnunum sem ég nota. Og þessar
myndir er allar settar saman úr
nokkrum hlutum."
Guðmundur býr á ísafírði og
sagði áð þar væri ágæt aðstaða
til sýninga í galleríinu Slunkaríki
og þangað kæmu regiulega sýn-
ingar listamanna, bæði íslenskra
og erlendra. „Einangranin er
kannski helst fólgin í því að komst
ekki á fleiri sýningar, en svo
bregður maður undir sig bátsskel
og siglir til meginlandsins annað
slagið til að seðja hungrið."
Sýning Ragnheiðar Jónsdóttur
og Guðmundar Thoroddsen í Lista-
safninu á Akureyri verður opnuð
klukkan 16.00 í dag og stendur
allan marsmánuð.
Sverrir Páll
Lítilræði
TONUST
Sígildir diskar
JOHANN D. HEINICHEN
Johann D. Heinichen: Concertí Grandi.
Musica Antíqua Köln u. stj. Reinhards Goe-
bels. Upptakæ DDD, Köln 2-3/1992. Archiv
437 849-2. Lengd: 611.-02. Verð kr. 1.499.
EKKI er allt sem sýnist. Hátimbrað
hljómkviða getur reynzt hismi eitt, einföld
bamagæla upplifun aldarinnar í hugar-
fylgsnum hlustandans. Einhverra hluta
vegna er tilhneiging nú á dögum til að
halda afþreyingu og list aðgreindri, líkt
og hvorugt hafí neitt með hitt að gera,
eða þá að poppið eigi eitt að hafa ofan
af fyrir fólki. Það hefur einhvem veginn
gleymzt, að stórir sem smáir spámenn
fyrri tíma tóku því ekki aðeins með still-
ingu, þegar þeir vora beðnir um að semja
léttameti og afþreyingu, heldur lögðu þeir
einnig listrænan og handverkslegan metn-
að sinn í verkefnið. Raunar má halda því
fram, að flestöll veraldleg tónlist fram á
þessa öld hafí par défmition verið ein-
hvers konar „skemmtimúsík“ enda var þá
ekki verið að semja fyrir kollega, gagnrýn-
endur og úthlutunamefndir listamanna-
launa. Jafnvel ekki einu sinni fyrir kom-
andi kynslóðir.
Johann David Heinichen (1683-1729)
þykir ekki lengur meðal stórbokka í komp-
ónistagalleríi tónlistarsögunnar, og er svo
sem ekki að undra, með risa eins og J.S.
Bach í næsta nágrenni rúms og tíma. Og
það verður einnig að segjast eins og er,
að Heinichen virðist varla líklegur til að
klifra upp úr sínum Kleinmeister-staíus
úr þessu. Skemmtitónlist hans hefur ekki
náð að færast í æðra veldi með tímanum.
Dýptin lætur á sér standa. En sem höfund-
ur „dínnertónlistar" þótti hann bera af á
sínum tíma, og sú gáfa skilar sér enn
þann dag í dag, ekki sízt í flutningi Musica
Antiqua. Spilamennska þeirra skákar
flestu sem ég hef heyrt af hljóðritaðri
barokktónlist fyrr og síðar og er plötunn-
ar virði ein og sér. Nákvæmnin og innlif-
unin er hreint út sagt ótrúleg og brúar
bilið milli „sagnrétts" flutnings á upphaf-
legum hljóðfærum og stórkostiegrar hlust-
unarupplifunar. Upptakan er í samræmi
við flutninginn.
WILLIAM WALTON
William Walton: Anon in Love and other
Chamber Works. John Mark Ainsley tenór,
Kenneth SUlito, fiðla, Carlos Bonell, gitar,
Hamish Milne & Gretel Dowdeswell, píanó.
Upptakæ DDD, London 5/1991,1/1992 &
11/1993. Chandos CHAN 9292. Lengd:
66:31. Verð kr. 1.499.
ÖLLU meira inntak og andagift sýnist
manni búa í tóntaki brezka kompónistans
William Walton (1902-83), þó að þessi
tiltekni diskur geymi aðeins smærri kam-
merverk, m.a.s. allt niður í íjórhendar
píanóæfíngar fyrir krakka. Reyndar vora
það einmitt þessi litlu píanóstykki, Duets
for Children frá seinni heimsstyijaldarár-
unum, sem beindi athygli undirritaðs að
hinu spræka lagræna ímyndunarafli Walt-
ons. Hið skinnabera form, bamsleg ein-
lægnin og hin þröngu tæknilegu takmörk,
sem þess konar smáverk útheimta, af-
hjúpa sýndarmennsku betur en flest ann-
að, og væri skemmtilegt könnunarefni út
af fyrir sig að athuga, hvaða tónskáld
okkar tíma hafa þózt eiga erindi við þessa
vandasömu grein.
Andstæðumar geta vart verið meiri en
milli fyrsta og annars verks á diskinum.
Fyrst er Toccata fyrir fiðlu og píanó
(1923), fremur langt verk og nútímalegt
(stílminni frá m.a. Bartók og Szy-
manowski) miðað við seinni feril tón-
skáldsins. Næst á eftir koma svo hin tíu
ofur einföldu en innblásnu smálög fyrir
fjórar (bams)hendur, að vísu einnig nokk-
uð keimlík aðgengilegustu hliðinni á Bart-
ók (For Children), en þó enn meir andrík-
um skemmtistíl Frakka á við Debussy
(Children’s Comer) og Pulenc. Þar er höf-
undur heima; alla vega dró hann Toccöt-
una (ásamt álíka módemískum Strengja-
kvartett Nr. 1 frá sama tíma) til baka og
hélt inn á tónalli og lagrænni braut sem
hann skildi síðan aldrei alveg við.
Restin af diskinum er ómengað yndi:
Elegant og andríkur píanóvals úr Fafade,
Canzonetta og Scherzetto fyrir fíðlu og
píanó, tvö sönglög fyrir tenór og píanó,
Fimm Bagatellur (= lítilræði) fyrir ein-
leiksgítar og loks 6 sönglög fyrir tenór
og gítar, Anon in Love, sem þrátt fyrir
(hóflegt) 20. aldar yflrbragð munu að
hluta byggð á trúbadúralögum frá miðöld-
um, er notuð vora sem bakgrannsmúsík
í hinni frægu Shakespeare-kvikmynd
Laurence Oliviers, „Hinrik V“ frá seinni
heimsstyijöld. Flutningurinn er þar sem
endranær yfírieitt fremur lágstemmdur,
en engu að síður af þeim gæðaflokki sem
kemur beztu hliðum verkanna til skila
með ágætum.
Þetta er einkar viðkunnanleg plata. Hún
vinnur á, þrátt fyrir þægilegt viðmót strax
við fyrstu heym. Upptakan er ekkert slor
heldur.
Ríkarður Ö. Pálsson