Morgunblaðið - 15.09.1995, Blaðsíða 2

2 D FÖSTUDAGUR 15. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Múrhúðuð
timburhús
Smiðjan
NÚ ER það talið hið besta ráð að klæða
útveggi húsa með „kápu“ að utanverðu til
þess að vama því að vatn gangí inn í vegg-
ina, segir Bjami Qlafsson, og á það ekki
síður við um steinsteypt hús en timburhús.
Cyrir sextíu árum höfðu menn
■ tekið upp þá aðferð að múr-
húða timburhús að utan. Með
þeirri aðferð væri hægt að gera
gisin hús mun þéttari og hlýrri
því að mörg gömlu timburhúsin
voru óeinangruð og gátu verið
köld á vetrum. Þá þótti ekki síður
kostur að geta fengið húsunum
það yfirbragð að þau litu út eins
og steinsteypt hús. Þessi vinnuað-
ferð var kölluð að „forskala" hús-
in. Það var viðurkennd og gömul
aðferð að múrhúða yfír timbur-
veggi og loft innanhúss. Algengt
var að festa mottur úr hálmi á
tréveggina og múrhúða síðan yfír
hálminn. Þetta var gert til þess
að múrhúðin héldist föst við
timburklæðninguna. Síðar var far-
ið að nota vímet sem neglt var
upp á vegginn og var það yfírleitt
notað þegar múrhúðað var utan á
timburhús.
Bárujárn rifið af
Húsin voru mörg klædd að utan
með tjörupappa en einnig voru
mörg klædd bárujárnsplötum.
Þegar ákveðið hafði verið að múr-
húða timburhús að utan var al-
gengt að byrjað væri á að rifa
bárujámið af húsinu, ef það var
þá klætt bárajárni. Veggir voru
svo klæddir með nýjum tjörupappa
og vírneti áður en múrhúðunin
hófst. Það kom alloft fyrir að hús
sem vora bárujámsklædd fengu
að halda jámplötunum þannig að
múrað var utan á þær. Þegar árin
liðu kom í ljós að timburhús
skemmdust töluvert af fúa sem
myndaðist í timbrinu undir múr-
skelinni. Sprangur komu í múr-
húðina, vatn komst inn á milli en
loftrúm vantaði á milli múrkáp-
unnar og tjörapappans.
Á þeim húsum sem múrhúðuð
vora utan á bárajám þótti fara
mikið púsningarefni vegna þess
hve lágbárurnar þurftu mikla upp-
fyllingu til þess að yfírborðið gæti
verið jafnt og slétt. Aftur á móti
hefur komið í ljós að fúaskemmdir
era mun minni í trévirki þeirra
húsa sem hafa bárujárn undir
múrskelinni. Loftrásin undir há-
báranum mun hafa bjargað frá
töluverðum fúakemmdum, enda
þótt þær skemmdir séu oftast ein-
hveijar.
Með þessari smiðjugrein fýlgja
myndir af sögufrægu timburhúsi
sem stendur við Thorvaldsens-
stræti við Austurvöllinn í hjarta
Reykjavíkur. Eigandi þessa húss
er nú Póstur og sími. Það er notað
fyrir skrifstofur og mötuneyti
starfsfólks Pósts og síma við Kirk-
justræti.
Nokkuð ber á fúaskemmdum,
einkum eru þær áberandi niðri við
sökkulinn á hornunum. Óhætt er
að segja að á mörgum timburhús-
um hafí múrkápan verið ógæfa
húss af því að hún hefur beinlínis
valdið fúa í timbrinu sem undir
er. Þrátt fyrir þennan dóm er aldr-
ei hægt að slá neinu föstu um
hversu víðtækar fúaskemmdir eru
undir múrkápum húsa. Það sést
ekki fyrr en múrhúðin hefur verið
brotin af veggjunum.
Allir, sem fengist hafa við að
|
Húsbréfaviðskipti
Hjá okkur nýtur þú ávallt
hagstæðs verðs
og góðrar ráðgjafar
í húsbréfaviðskiptum.
Vettvangur húsbréfaviðskipta.
L 9
Landsbanki LANDSBRÉF HF.
íslands Löggilt veröbrófafyrirtæki.
Banki aiira landsmanna Aöili aö Veröbréfaþingi íslands.
Landsbréf hf. cfu viðskiptavaki húsbréfa
skv. sérstökum samningi við Húsnæðisstofnun ríkisins.
HÉR er húsið Thorvaldsensstræti 2 í sinni upprunalegu mynd.
Myndin var lánuð úr myndasafni Árbæjarsafns.
gera við gömul hús, vita að
skemmdir era venjulega mun meiri
en sjáanlegt er, áður en viðgerð
hefst. Ég er sjálfur þeirrar skoðun-
ar að í flestum tilvikum muni við-
gerð samt borga sig. Ég hefi nefnt
það fyrr í smiðjugrein að mér fínn-
ist of rík tilhneiging hjá okkur hér
heima að dæma hús ónýt ef þau
era orðin gömul og lúin og að vilja
þá bijóta þau niður og byggja
nýtt í staðinn. Viðgerð getur kost-
að jafnmikið og að byggja nýtt
hús, er oft sagt þegar slík mál eru
rædd. I þeirri umræðu gleymist
oft að gamla húsið getur orðið
helmingi verðmætara þegar það
fær að standa og hefur hlotið fal-
lega viðgerð, heldur en nýtt hús
hefði kostað.
Kvennaskólinn
gamli
Hér að framan hefi ég rætt al-
mennt um þau hús sem byggð
voru úr timbri og fengu síðar
múrhúðun utanvert.
Myndirnar sem fylgja hér með
eru af húsi sem byggt var 1878
við Thorvaldsenstræti 2.
Það voru hjónin Thora Gríms-
dóttir og Páll Melsted sagnfræð-
ingur sem létu byggja þetta hús.
Helgi Helgason, trésmiður og tón-
skáld, sá um bygginguna og teikn-
aði húsið. Eins og við sjáum á
gömlu myndinni var þetta fallegt
og stórt hús. Þetta hús var byggt
sem íbúðarhús þeirra hjóna en
einnig var það skólahús Kvenna-
skólans, sem frú Thora Melsted
stjórnaði.
Kvennaskólinn hóf starfsemi
sína 1874 í húsi sem stóð á sömu
lóð. Páll Melsted keypti það hús
1846.
Mörgum þótti hið nýbyggða hús
Kvennaskólans með fegurstu hús-
um Reykjavíkur. Húsið stendur á
kjallara hlöðnum úr tilhöggnu
gijóti og var allt kalk sem notað
var í húsið unnið úr Esjunni.
Árið 1909 flutti Kvennaskólinn
í nýtt hús að Fríkirkjuvegi 9. Eft-
ir að skólinn var fluttur burt og
Páll Melsted látinn, 1910, þá 97
ára, eignaðist Hallgrímur Bene-
diktsson húsið.
Þóra Melsted varð einnig há-
öldrað, hún lést 1918, 95 ára að
aldri.
Húsinu breytt
Árið 1941 eignaðist Sjálfstæðis-
flokkurinn þetta hús. Þá var því
breytt mikið, byggt við það og það
múrhúðað að utan. Landssími ís-
lands eignaðist húsið 1968 og hef-
ur notað það eins og segir hér í
upphafi. .
I húsi þessu sjáuin við talandi
dæmi um hvort það var til bóta,
hvað útlit og endingu timburs í
slíku húsi snerti, að múrhúða það.
Alþingi kostar nú viðgerð
tveggja húsa sem það á við Kirkju-
stræti. Sú viðgerð dregur athygli
að öðram húsum á þessum slóðum
og verður vonandi hvati að viðgerð
fleiri af þessum húsum frá gömlu
dögum Reykjavíkur.
Heimildir:
Reykjavík, Sögustaðir við Sund, e. Pál Líndal
og Kvosin, höf. Guðmundur Ingólfsson, Guðný
Gerður Gunnarsdóttir og Hjörleifur Stefánsson.
HÆGT er að leigja Masterhall stálgrindarhúsin frá Electrolux
hjá umboðinu á íslandi, Arnarhúsum hf.
Stálgrindarhús til leigu
Ý gerð stálgrindahúsa frá
Eléctrolux er nú fáanleg
hélendis hjá umboðsaðilanum,
Arnarhúsum hf. og er hugmyndin
að bjóða þau til leigu til lengri eða
skemmri tíma.
Húsin eru hönnuð með það fyr-
ir augum að vera ódýr og fljótleg
í uppsetningu og hefur reynslan
sýnt að þriggja til fjögurra manna
vinnuflokkur getur reist 300 til
500 fermetra á dag en húsin eru
í stöðluðum einingum.
Forráðamenn Arnarhúsa segja
þessi nýju stálgrindarhús, Master-
hall, tilvalda til uppsetningar fyrir
þá sem þurfa til dæmis að bæta
við sig húsnæði tímabundið og sem
má stækka eða minnka eftir þörf-
um. Segja þeir þennan leiguval-
kost Electrolux hentugan og geti
sparað kostnaðarsaman flutning,
fjárfrekar viðbyggingar eða fjár-
festingar í húsnæði sem ekki er
vitað hvort þörf sé á til lang-
frama. í boði verða í upphafí tvær
útgáfur, 12 og 15 metra breiðar
með fjögurra metra vegghæð og
fást þessar einingar í hvaða lengd-
um sem er í margfeldi af þriggja
metra einingum. Húsin eru klædd
PVC eða stálklæðningu.
NORÐURBRAUT 13 í Hafn-
arfirði er til sölu hjá Eigna-
miðluninni og á að kosta 10,9
millj. kr.
Hús við
Norðurbraut
í Hafnarfirði
Til sölu er húseignin Norðurbraut
13 í Hafnarfirði hjá Eigna-
miðluninni. Að sögn Stefáns Hrafns
Stefánssonar er hús þetta reist árið
1932. „Þetta er járnklætt timbur-
hús á tveimur hæðum og stendur
á steinkjallara," sagði Stefán.
„Hús þetta er nánast óbreytt frá
því það var reist og hefur furðan-
lega haldið útliti og skipulagi eins
og það var í upphafi. Því hefur hins
vegar verið haldið mjög vel við alla
tíð. Aðeins tveir eigendur hafa átt
húsið, sá fyrri frá upphafi og fram
undir þetta. Á fyrstu hæð hússins
er hol, þijár stofur og eldhús, á
hæðinni er góð lofthæð. Á annarri
hæð eru þrjú stór herbergi og bað-
herbergi. Geymsluris er yfir þeirri
hæð. I kjallara eru geymslur,
þvottahús og vinnuherbergi. Heild-
arfermetrafjöldi er 185 fermetrar.
Staðsetning þessa húss er ein-
stök, það stendur í hraunjaðri, með
fjögurra metra háum „álfakletti" í
miðjum garði sem er vel gróinn.
Þar eru m.a. mjög margir rifsbeijar-
unnar. Norðurbraut er vel staðsett
í gamla bænum í Hafnarfírði, þaðan
er stutt í alla þjónustu og skóla.
Verð hússins er ákveðið um 10,9
millj. kr. og áhvílandi eru 5,2 millj.
kr. í húsbréfum."
FASTEIGNA-
SÖLUR
í BLAÐINU
í DAG
Agnar Gústafsson bls. 7
Ás bis. 28
Ásbyrgi- bls. 21
Berg bls. 28
Borgareign bls. 22
Borgir bls. 8
Brú bls. 11
Eignamiðlun bls. 10-11 og 17
Eignasalan bls. 18 09 22
Fasteignamarkaður bls. 14
Fasteignamiðlun bis. 26
Fasteignamiðstöðin bls. 25
Fold bls. 5
Fjárfesting bls. 23
Framtíðin bls. 27
Garður bls. 12
Gimli bls. 13
Hátún bls. 8
Hóll bls. 24 og 25
Hraunhamar bls. 20
Húsakaup bls. 4
Húsvangur bls. 3
Kjörbýli bls. 11
Kjöreign bls. 9
Laufás bls. 27
Óðal bls. 6
Sef bls. 18
Skeifan bls. 7
Stakfell bls. 12
Valhöll bls. 19
Þingholt bls. 1 5