Morgunblaðið - 27.10.1995, Blaðsíða 2
MORGUNBLAÐIÐ
2 D FÖSTUDAGUR 27. OKTÓBER 1995
EINN mælikvarðinn á gæði borga er hversu miklum tíma
fólk eyðir þar. I Kaupmannahöfn hefur fjölgað mjög
möguleikum á því að setjast á veitingastaði utan dyra.
BÍLAUMFERÐ í miðborg Kaupmannahafnar hefur ekki aukist í aldarfjórð-
ung, sagði Jan Gehl á málþinginu og segir það m.a. vegna þess að yfir-
völd hafi smám saman þrengt þannig að bílum og bætt almenningssamgöng-
ur að menn fari síður á einkabílum í erindi sín í miðborgina.
NOTA má þrjá mælikvarða á
hvort borg er góð eða slæm á
sama hátt og meta má hvort veisla
er skemmtileg eða ekki: M ferð
aðeins þangað ef þú átt þangað
brýnt erindi, þú yfirgefur hana eins
fljótt og hægt er, þú dvelur þar mun
lengur en þú ráðgerðir. Þannig skil-
greindi danski arkitektinn Jan Gehl
gæði borga en hann var einn fyrirles-
ara á málþingi um framtíðarsýn
miðborgar Reykjavíkur sem haldið
var á vegum Skipulagsnefndar
Reykjavíkur og Borgarskipulags.
Hátt í 100 manns sátu málþingið
en tilgangur þess var að hvetja til
umræðu um framtíð miðborgarinnar
og sóknarfæri.
Jan Gehl var aðalfyrirlesari mál-
þingsins og var erindi hans nefnt
að skapa lifandi miðbæ. Hann hefur
auk kennslustarfa lagt sig sérstak-
lega eftir miðborgarskipulagi og
sýndi með fyrirlestri sínum fjölmarg-
ar mjmdir frá borgum víða um heim.
Hann skiptir erindum borgarbúa í
þrennt:
Nauðsynlega starfsemi, svo sem
skóla, aðra opinbera þjónustu, versl-
anir; þá sókn í margvíslega valkosti
þar sem menn notfæra sér ýmsar
aðstæður sem borg hefur að bjóða
og í þriðja lagi eftirspurn eftir fé-
lagslegri starfsemi og samskiptum
við aðra borgarbúa.
Nóg af fólki?
Skilin milli góðrar og slæmrar
miðborgar segir hann mega meta
eftir því hvort margir eða fáir dvelja
þar af fúsum og frjálsum vilja. Sagð-
ist hann nýlega hafa verið á ráð-
Ef fólk sækir í
miðbæinn þá
er hann góður
stefnu í Bretlandi þar sem aðal-
áhyggjuefni manna var hversu fátt
fólk væri á ferli í miðborgum að
loknum vinnudegi en honum skildist
að hér væri þessu öfugt farið - hér
hefðu menn áhyggjur af fóiksfjölda
í miðborginni á kvöldin og um helg-
ar.
Jan Gehl tók sem dæmi að í mörg-
um stórborgum Bandaríkjanna hafa
yfirvöld alveg gleymt að gæta þess
að bjóða þann valkost að fólk geti
gengið um miðborgina, bílar hafí í
raun úthýst fólkinu. Sýndi hann all-
margar myndir þar sem sjá mátti
hvemig byggð hafa verið stór bíla-
geymsluhús og þau tengd með brúm
og tengibyggingum við nálægar
verslunarmiðstöðvar þannig að
menn þyrftu aldrei að fara um venju-
legar gangstéttir - enda væru þar
kannski aðallega blökkumenn og
fátæklingar sem þeir ríkari væm
kannski að forðast - og lítið væri
orðið um eiginlegar verslunargötur,
allt væri komið í stórar yfirbyggðar
einingar. Sagði hann þetta slæma
þróun. Því fleiri verslunarmiðstöðvar
sem væru byggðar þýddi sama fá-
tæklega yfirbragðið í öllum borgum
og menn týndu niður þróun og sköp-
unargleði sem þýddi að allar borgir
lentu í sarna fari og allt yrði líflaust
og staðlað. Sýndi hann m.a. myndir
frá allmörgum verslunarmiðstöðvum
úr nær öllum heimsálfum sem allar
gætu verið í einni og sömu borginni.
Heppni yfír Kaupmannahöfn
Þá lýsti Jan Gehl hvernig heppni
hefði verið yfír Kaupmannahöfn því
hún hefði lifað af ýmsar ógnanir,
styijaldir og ýmsar hugmyndir
skipulagsfræðinga og yfírvalda sem
ekki hefðu komist í framkvæmd af
því að þær hefðu verið ræddar svo
ítarlega að þegar menn hafí komist
að niðurstöðu hefði verið ljóst að
best væri að breyta engu.
Árið 1962 var Strikinu, nokkrum
götum í miðborg Kaupmannahafnar,
lokað fyrir bílum og sagði Jan Gehl
að menn hefðu ekki verið sammála
um þá aðgerð. Reynslan sýndi hins
vegar fljótt að þá jókst mjög umferð
gangandi fólks á þessum slóðum og
kaupmenn lýstu ánægju sinni.
Smám saman voru fleiri götur rýmd-
ar, tekin lítil skref, en göngugötum
fjölgað og torg, þar sem fólk gat
staldrað við, stækkuð og gerð aðlað-
andi. Nú væru slík svæði um 100
-þúsund fermetrar en voru fyrst í
stað um 13 þúsund fermetrar. Ef
spoma ætti við bílaumferð í mið-
borgum til að gera gangandi fólki
auðveldara um vik mætti ekki taka
stór stökk heldur gera það smám
saman, t.d. fækka bílastæðum um
2% árlega.
Engin aukning umferðar í
aldarfjórðung
Það hefði verið gert í Kaupmanna-
höfn og yfírvöld hefðu Iengi vel grip-
ið til ýmissa ráðstafana til að draga
úr umferð bíla í miðborginni. Sagði
hann að engin aukning einkabíla
hefði orðið í miðborginni á síðustu
25 árum og ekki væru mörg dæmi
slíks. Þá sagði hann að kaupmenn
hefðu víða lagt fé í framkvæmdir
við að gera götur og torg aðlaðandi
fyrir gangandi. Nýjasta dæmið væri
11 milljóna króna (d.kr.) fram-
kvæmd á Axeltorgi við Scala versl-
unarhúsið við Vesterbrogade sem
þeir hefðu kostað. Þá sagði hann
að nú væru sæti fyrir um 5 þúsund
manns úti á stéttum og torgum við
kaffíhús borgarinnar og hefði þeim
fjölga um tvö þúsund á stuttum tíma.
Nú væri svo komið að hinn almenni
vegfarandi í miðborg Kaupmanna-
hafnar eyddi þar nærri fjórfalt meiri
tíma en hann gerði fyrir tiltölulega
fáum árum. Hluta skýringarinnar
sagði hann líka vera breyttan lífsstíl
fólks.
Frá málþingi um miðborg Reykjavíkur
Fasteigna- sölur í blabinu í dag
Agnar Gústafsson bls 5
Almenna fasteignasalan t*. 22
Ásbyrgi bls. 20
Berg bls. 28
Bifröst bls. 7
Borgareign bls. 5
Borgir bls. 27
Brú bls. 11
Eignamiðlun bls. 10,11
Eignamiðlun O0 17
Eignasalan bis 26
Fasteignamarkaður bls. 3
Fasteignamiðlun bls. 28
Fasteignamiðstöðin bls. 26
Finnbogi Kristjánss. bls- 27
Fjárfesting bls. 19
Fold bls. 8
Framtíðin bls. 13
Garður bls. 22«
Gimli bls. 12
Hóll bls. 18 oo 19
Húsið bls 24
Húsakaup II 21
Húsvangur bls. 6
Hraunhamar bls. 25
Kjöreign bls. 23
Laufás bls. 20
Óðal bls. 9
Skeifan bls. 4
Stakfell bls. 22
Valhús bls. 13
Valhðli bls. 15
Þingholt bls. 14
Húsbréfaviðskipti
Hjá okkur nýtur þú ávallt
hagstæðs verðs
og góðrar ráðgjafar
í húsbréfaviðskiptum.
Vettvangur húsbréfaviðskipta.
L
Landsbanki
íslands
Bankl allra landsmanna
m
LANDSBRÉF HF.
Löggílt veröbrófafyrirtœki.
Aöili aö Veröbréfaþingi íslands.
Mannflöldi í miðborg ekki vandamál
MENNINGARBORG, Iíf
í miðborginni og sóknar-
færi í atvinnulífí voru
umræðuefni Guðrúnar
Pétursdóttur, Dags
Eggertssonar, Sigþrúð-
ar Gunnarsdóttur og
Baldvins Jónssonar. Þá
ræddi Þórður S. Óskars-
son um gildi þess að
hafa framtíðarsýn.
Baldvin varpaði því
fram að á sama hátt og
haldin væri októberhá-
tíð í Munchen og kjöt-
kveðjuhátíð í Ríó þá
gæti Reykjavík boðið til
sælkerahátíðar, hér
Morgunblaðið/Júlíus
UNGLINGAFJÖLD í miðborg Reykjavíkur er
ekki vandamál heldur merki um líflega borg
og lagði Guðrún Pétursdóttir til að gamla Sig-
tún við Austurvöll yrði aftur gert að skemmti-
stað og þá helst ætlaðan unglingum.
Landsbréf hf. eru viðskiptavaki húsbréfa
skv. sérstökum samningi við Húsnæðisstofnun ríkisins.
væru öll skilyrði til að kynna
lífrænt ísland.
Baldvin minnti á að Svíar
stefndu að því að hafa hreinasta
landbúnað heimsins árið 2000
og á sama tíma ætluðu Danir
að hafa 20% matvælafram-
leiðslu sinnar lífræna og spurði
Hann hvað íslendingar vildu í
þessum efnum. Með því að bjóða
fram lífrænt ísland væri til
dæmis hægt að skapa margvís-
leg sóknarfæri í sérhæfðri
ferðaþjónustu sem væri eftir-
sóknarverð í augum margra.
Guðrún Pétursdóttir furðaði
sig á því sem fram hefði komið
í umræðum á liðnum vikum að
mannfjöldi í miðborg Reykja-
víkur um helgar væri vanda-
mál, þar væru menn að rugla
saman óhóflegri drykkju eða
firringu unglinga. Lagði hún til
að gamla Sigtún eða Sjálfstæð-
ishúsið sem nú væri mötuneyti
fyrir Póst og síma væri fært í
fyrra horf og opna
þyrfti stað fyrir ungl-
inga. Þá taldi hún frá-
leitt að hækka forræðis-
aldur því ef foreldrar
réðu ekki við unglinga
undir 16 ára aldri hvern-
ig dytti þá mönnum í
hug að þeir réðu við þá
milli 16 og 18 ára.
''Útibíó I miðborginni?
Guðrún lagði til að
efnt væri til þemaviku í
miðborginni, t.d. um
Uóð, hengja mætti ljóð
upphérogþarogfá
menn til að lesa ljóð á
götum úti og birta þau á sem
flestum stöðum og skreyta göt-
ur og stræti. Á sama hátt mætti
hafa dagskrá og uppákomur
með tónlist og myndlist, fá lista-
menn eða Ijósmyndara til að
sýna verk sín á húsgöflum og
koma upp útibíói - og ef menn
óttuðust að ekki væp hægt að
sýna langar myndir vegna
kulda og vetrarríkis yrði bara
að bjóða uppá stuttmyndir eða
örmyndir!