Morgunblaðið - 10.11.1995, Blaðsíða 16

16 D FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VERÐUR hægt að draga úr umferð einkabfla á höfuðborgarsvæðinu með markvissum aðgerðum til að bæta almenningssamgöngur?
Áhrif bílaumferðar á
skipulag og byggðaþróun
í tengslum við aðalskipulag Reylg’avíkur til
ársins 2010 sem nú stendur yfír er m.a.
spurt hvort hægt sé að draga úr notkun
einkabílsins. Jóhannes Tómasson lítur á
nokkur atriði er varða bílaumferð og byggða-
þróun en talið er að ná megi talsverðum
spamaði ef dregið yrði úr umferð einkabfla.
BÍLAR og umferðarmann-
virki eru jafnan fyrir-
ferðarmiklir þættir í
skipulagi borga í nú-
tímasamfélögum. Skipulagsyfír-
völdum er gert að skapa almenn-
ingi greiðfærar leiðir um borgir
og er einkabíllinn víðast helsta
tækið til þess. Tekur hann sífellt
meira rými og krefst æ meiri
kostnaðar í mannvirkjum og jafn-
vel fóma þar sem umferðarslysin
eru. Hinn kosturinn er að koma
almenningssamgöngum í þannig
farveg að sem flestir geti nýtt sér
þær í daglejgum ferðum sínum um
borgimar. I Reykjavík hefur á síð-
ustu misserum æ meira borið á
kvörtunum borgarbúa vegna há-
vaða og mengunar frá bflaumferð
og víst er umferðin víða orðin slík
á höfuðborgarsvæðinu að gatna-
kerfíð annar henni varla. Hér á
eftir verður varpað fram vanga-
veltum um hvað er til ráða í sam-
búð bfla og fólks, hvemig huga
þarf að byggðaþróun í samhengi
við þróun umferðar.
Þessi mál eru tekin ítarlega til
umræðu í nýjasta tölublaði tíma-
ritsins Arkitektúr-verktækni-
skipulag. Einnig var rætt nokkuð
um umferð af völdum einkabfla
og skipulag á nýlegum fundi
borgarskipulags og skipulags-
nefndar Reykjavíkur um framtíð
miðborgarinnar.
Þrengt að einkabílnum
Þegar umferðarþungi er orðinn
óþolandi og ljóst að grípa þarf til
aðgerða standa yfírvöld frammi
fyrir tveimur kostum. Annar er
sá að gera umferðina greiðari,
bæta við akreinum, byggja brýr
eða mislæg gatnamót, göng eða
önnur mannvirki sem aukið geta
afköstin. Skipulagsfræðingar em
á þeirri skoðun að sé það gert líði
ekki á löngu þar til sami vandinn
verði uppi á teningnum á ný. Þeg-
ar gatnakerfíð batni bjóði það
uppá fleiri einkabíla og áður en
menn hafa snúið sér við blasa
sömu umferðarhnútamir og bið-
raðimar við mönnum. Með öðrum
orðum: Aukin tækifæri bjóða auk-
inni eftirspum heim.
Hinn kosturinn er sá að gera
alls ekki neitt: Láta vandann
óleystan og verða nánast óbæri-
legan í þeirri von að ökumenn,
aðallega þeir sem ijölmenna á
einkabflum sínum gefíst hreinlega
upp, velji aðrar leiðir, fækki ferð-
um sínum í viðkomandi hverfi eða
borgarhluta eða skilji bflinn eftir
heima og noti almenningsvagna.
Með því myndi vandinn leysast af
sjálfu sér og um leið mætti draga
smátt og smátt úr fjölda bílastæða
sem þýddi að einkabílum yrði gert
sífellt erfíðara um vik.
Þessi síðari leið þykir kannski
ekki góð latína fyrir þá sem kjósa
og/eða verða að nota einkabflinn
í daglegu starfí eða t.d. vegna
fötlunar. En líta má á ýmsa kosti
þess að draga úr umferð einka-
bíla. Bjami Reynarsson aðstoðar-
forstöðumaður Borgarskipulags
segir í grein sinni í fyrmefndu
tímariti að sparast myndi mikið
fé ef tækist að draga úr umferð
einkabíla, bæði fyrir íbúa á höfuð-
borgarsvæðinu og þjóðarbúið í
heild. Mengun myndi minnka,
kostnaður heimilanna vegna
einkabílsins minnka, gjaldeyrir
myndi sparast vegna minni elds-
neytiskaupa, kostnaður vegna
umferðaróhappa myndi lækka,
draga mætti úr framlögum til
uppbyggingar nýrra umferðar-
mannvirkja og minna landrými
færi undir götur og bílastæði.
Vilja borgarbúar draga úr
notkun einkabílsins?
Bjami Reynarsson segir að við
endurskoðun á aðalskipulagi
Reykjavíkur sem nú standi yfir
hafí komið upp ýmsar spumingar:
Er hægt að draga úr notkun
einkabíls og takmarka þannig
aukningu umferðar?
Mætti þannig draga úr kostnað-
arsömum framkvæmdum við
stofnbrautakerfið?
Em borgarbúar tilbúnir að
draga úr notkun einkabílsins?
Hvaða aðrir samgöngukostir
standa til boða?
Er hægt að greiða svo mikið
fyrir almenningssamgöngum og
bæta þjónustu þeirra þannig að
þær verði raunhæfur valkostur?
Má nota hlutfall af vegafé til
þjóðvega í þéttbýli til að bæta
rekstur almenningsvagna?
Þannig mætti eflaust spyija
áfram en hver em svörin við þess-
um spumingum? Er líklegt að
borgarbúar séu líklegir til að nota
annan samgöngumáta þegar þeir
era vanir að fara 90% ferða sinna
í einkabflnum? Aðeins 7% fara í
dag með almenningsvögnum. Til
samanburðar nefnir Bjarni að í
þýskum borgum fari menn um
46% ferða sinna í einkabfl en 17%
með almenningsfarartækjum.
Meðalhlutfall íbúa sem nota al-
menningssamgöngur í evrópskum
borgum er um 24% en 64% í Asíu-
löndum.
Þessar spumingar em til um-
ræðu eins og fyrr segir varðandi
aðalskipulag sem nú er unnið að.
í samantekt á gögnum vegna
kynningar á umferðarþætti aðal-
skipulagsins 1990 til 2010 sem
Bjami Reynarsson tók saman em
sett fram eftirfarandi markmið í
umferðarmálum:
1. Greitt verði fyrir umferð á stofn-
brautum.
2. Fækkað umferðarslysum.
3. Minnkaður verði gegnumakstur
um íbúðahverfí.
4. Minnkuð loft- og hávaðameng-
Un.
5. Fullnægt verði eftirspum eftir
bílastæðum.
6. Bætt almenningsvagnaþjón-
ustu.
7. Bætt aðstaða fyrir gangandi
og hjólandi.
Markmiðum eitt til fjögur á að
ná með átaki í uppbyggingu á
stofnbrautum í borginni og til að
tryggja sem best að ná markmið-
um tvö til fjögur verður haldið
áfram að leggja hraðahindranir
og loka götum svo dæmi séu
nefnd.
Þá er gert ráð fyrir að til að
draga úr slysum verði einnig reynt
að setja upp fleiri umferðarljós,
lagfæra gatnamót og fækka teng-
ingum við stofnbrautir og að auka
umferðarfræðslu.
Vegatollur í miðborginni?
En hvaða raunhæfir möguleikar
em líklegir til að draga úr umferð
einkabflsins ef við gefum okkur
að það sé nauðsynlegt á höfuð-
borgarsvæðinu? Nokkrar hug-
myndir em enn sóttar í samantekt
Bjarna Reynarssonar:
Að safna saman erindum vik-
unnar á tvo til þijá daga og að
nágrannar og vinnufélagar sam-
nýti bílana.
Gera ráð fyrir bílastæðum við
aðalstrætisvagnastöðvar og hafa
þaðan hraðferðir í miðborgina.
Taka upp vegatolia á aðkomu-
leiðum innsta * hluta borgarinnar
og nota þá til að bæta almennings-
vagnaþjónustu.
Auka atvinnumöguleika og
552 1150-552 1370
LARÚS p VALDIMARSS0N, fBAMKVftMOASUORi
KRISTJÁN KRISIJANSS0N, lOGGUlUR fASlfiGUASAti
Til sýnis og sölu meðal annarra eigna:
Hlíðar - eign í sérflokki
Glæsileg neðri hæð, rúmir 160 fm. Alft sér. Sérþvotta- og vinnuherb. í
kj. með rúmgóðri sérgeymslu. Bílskur. Trjágarður. Útvals staður. Nán-
ari upplýsingar aðeins á skrifst.
Góð eign - lækkað verð
Endurnýjað einbhús við Digranesveg, Kóp. Húsið er hæð með mjög
rúmgóðri 3ja herb. ibúð. I kj. eru 2 herb., þvottahús og bað. Stór
ræktuð lóð með háum trjám. Eignaskipti möguleg.
Við Bogahlíð - nágrenni
óskast góð 3ja herb. íbúð í Nýja miðbænum. Skipti möguleg á 4ra
herb. úrvalsíbúð með sérþvhúsi og góðum bílskúr.
Rétt við Sæviðarsund
Sólrík vel með farin 3ja herb. íbúð á 1. hæð. Parket. Tvennar svalir.
Góð geymsla í kj. Laus fljótlega. Vinsæll staður. Gott verð.
Glæsilegt einbýlishús
Steinhús, ein hæð, 153 fm með 6-7 herb. íbúð. Góður bílskúr rúmir
40 fm. Stór ræktuð lóð á frábærum stað i Noröurbænum í Hafnarfirði.
Álfheimar - nágrenni
Ertu að hugsa um að kaupa íbúð, byggja eða endurbæta?
í
i
I
i
í
Lertum að góðri 3ja herb. íbúð í skiptum fyrir góða 5 herb. neðri hæð
meö öllu sér á frábæru verði.
Óskum þjóðinni
til hamingju með stækkun álversins sem skapar atvinnu, aukna orku-
sölu, gjaldeyristekjur og jafnvægi á fasteignamarkaðnum þegar fram
líða stundir.
Þökkum iönaðarráðhenra og starfsliði hans frábæran dugnað og framsýni.
• • •
Opiðá laugardaginn
Almenna^asteignasalan sf. FASTEiGNASALAN
var stofnuð 14. júlf 1944. UB6IVE6IIIS. 552 115S-552 1371
ALMENNA
#
y Fyrsta skrefið er ávallt
GREIDSLUMAT
Greiðslumatið færðu unnið hjá bönkum sparisjóðum og verðbréfafyrirtækjum.
húsnæðisstofnun ríkisins
Í3
vinnur að vélferð íþágu þjóðar