Morgunblaðið - 09.02.1996, Blaðsíða 2

2 D FÖSTUDAGUR 9. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Til vinstri sézt yfir byggingarsvæðið, en gatnagerð þar er þegar hafin. Hverfið nefnist Lindir II og hefur þegar verið úthlutað lóðum
þar fyrir um 250 íbúðir. Til hægri sést Seijahverfið í Reykjavík.
Greiðslumatið taki mið
<
af nýjum lánaflokkum
Kópavogur
Uppbygg-
ing hafin
ánýju
íbúðar-
svæði
FRAMKVÆMDIR við nýtt
íbúðarsvæði í Fífuhvammslandi
austan Reykjanesbrautar eru
þegar hafnar. Hverfið nefnist
Lindir II og er þar úthlutað lóðum
fyrir um 250 íbúðir. Þær verða
ýmist í hefðbundnum fjölbýlishús-
um á fjórum hæðum eða rað- eða
parhúsum og einbýlishúsum á
einni eða tveimur hæðum. Auk
þess er gert ráð fyrir nokkrum
sambýlishúsum með ýmist fimm
eða sex íbúðum.
Lindahverfin verða þrjú og
þar er samtals gert ráð fyrir um
3000 mannna byggð. Uppbygg-
ing á fyrsta hverfinu, sem nefnist
Lindir I, er vel á veg komin, en
lóðum þar var úthlutað í hitteð-
fyrra. Lóðaúthlutun í þriðja
Lindahverfinu, sem verður norð-
vestan við Lindir II, er svo ráð-
gerð í vor.
Þessi þijú hverfi munu mynda
eitt skólahverfi og er gert ráð
fyrir grunnskólabyggingu í miðri
íbúðabyggðinni.
I miðju hverfisins verður stórt
útivistarsvæði, sem þjóna á íbúum
alls svæðisins, en lögð hefur verið
áherzla á. greiða umferð hesta-
manna og gangandi og hjólandi
fólks um svæðið. Þar verða enn-
fremur ákjósanlegar sleðabrekk-
ur. Jafnframt er gert ráð fyrir
tveimur leikskólum og litlum
verzlunarkjörnum.
Aðkoma að Lindum II verður
frá Fífuhvammsvegi. Þetta nýja
byggingasvæði nýtur vel síðdegis-
sólar og þaðan er gott útsýni til
vesturs. I skipulagi er áherzla
lögð á að staðsetja hús þannig,
að sem flest hús geti notið útsýn-
isins. Þá eru húsbyggjendum, sér-
staklega þeim, sem hyggjast reisa
einbýlishús, gefnar nokkuð fijáls-
ar hendur um húsagerð.
SÚ breyting varð í húsbréfa-
kerfínu um síðustu áramót,
að tekinn var upp breytilegur iáns-
tími. Nú er boðið upp á 15, 25 og
40 ára lán, en áður voru lán ein-
ungis til 25 ára. Enn sem komið
er hefur lítil ásókn verið í lán til
15 eða 40 ára, hvað sem verður.
Þessi breyting á lánstíma
húsbréfalána mun ekki verða til
þess að þeim fiölgi, sem geta feng-
ið greiðslumat til íbúðarkaupa eða
húsbygginga. Auk þess verða
áhrifin ekki þau að mögulegt
íbúðaverð, samkvæmt greiðslu-
matí, hækki hjá þeim sem fá
greiðslumat.
Öruggari fasteignaviðskipti
Ýmsum kann að finnast það
undarlegt, að breytingar verði
ekki á greiðslumatinu með breytt-
um lánstíma húsbréfalána, þar
sem greiðslubyrði af 40 ára lánum
er um 17% lægri en af 25 ára
lánum. Ástæðan er sú, að stjórn-
völd hafa ákveðið, að greiðslu-
matið miðist enn sem fyrr við
það, að lánstími húsbréfalána sé
25 ár, nema fyrir liggi að viðkom-
andi umsækjandi ætli að taka 15
ára lán. Þá á að miða greiðslumat-
ið við þann lánstíma og þannig
lækka það íbúðarverð, sem fram
kemur í matinu.
Það á hins vegar ekki að gera
ráð fyrir 40 ára húsbréfaláni í
greiðslumatinu, þó að umsækjandi
hafí hug á slíku láni. Sumum fínnst
þessi ráðstöfun e.t.v órökrétt, sér-
FÉLAG fasteignasala gagnrýnir það
fyrirkomulag, sem haft er á greiðslu-
mati vegna hinna nýju húsbréfaiána
til 40 ára. Að sögn Jóns Guðmunds-
sonar, formanns félagsins, eru
vinnureglur banka og lánastofnana
við greiðslumat óbreyttar frá því sem
var og aðeins tekið mið af 25 ára
lánum við greiðslumatið eins og
áður.
— Þetta kemur verst niður á
þeim, sem eru að kaupa sína fyrstu
íbúð og vilja notfæra sér 40 ára lán-
in, en eru á mörkum þess að geta
keypt, sagði Jón. — Þetta kemur líka
niður á þeim, sem myndu vilja
stækka við sig og ættu að geta það
með 40 ára lánunum, en falla á
greiðslumatinu vegna þess að það
miðast eingöngu við 25 ár. Þessi lán
uppfylla því ekki ennþá þær vonir,
sem við þau voru bundnar.
— Mín skoðun er sú, að nægilegt
sé að hafa það nálarauga, sem felst
í að miða við, að 18% af brúttótekj-
um megi fara í húsnæðiskostnað,
staklega með tilliti til þess hver
tilgangurinn með greiðslumatinu í
húsbréfakerfinu er. Hann er fyrst
og fremst að sýna sem best kostn-
að við íbúðarkaup og húsbygging-
ar, áður en ákvarðanir þar um eru
teknar, og stuðla þannig að örugg-
ari farsteignaviðskiptum og bygg-
ingum. Engu að síður er þetta
ákvörðun stjómvalda, sem miðar
að því sama, þ.e. að stuðla að
ömggari fasteignaviðskiptum og
byggingum.
sagði Jón ennfremur. — Þessi viðm-
iðun á að koma í veg fyrir að fólk
reisi sér hurðarás um öxl.
Greiðslumatið
verulegur þröskuldur
Raunar er greiðslumatið veruleg-
ur þröskuldur við venjuleg fasteigna-
kaup. Það á að vera nægilegt að
leiða fólki fyrir sjónir, hve mikil
greiðslubyrði sé fólgin í lántökunni
hveiju sinni. Fólk á síðan að ákveða
það sjálft, hve háum lánum það vill
standa undir með fasteignakaupum
sínum.
Það er misjafnt, hvað fólk vill
leggja á sig í þeim efnum. Yngra
fólk er kannski reiðubúnara til að
leggja meira á sig til þess að geta
Á meðan greiðslumatið í hús-
bréfakerfinu miðast við 25 ára
lánstíma húsbréfalána mun breyti-
legur lánstími í kerfinu ekki verða
til þess að þeim fjölgi sem fá
greiðslumat. Mögulegt kaupverð
þeirra, sem fá mat, mun jafnframt
ekki hækka. Breytilegur lánstími
mun því ekki verða til þess að
fjölga þeim sem geta farið út á
hinn almenna fasteignamarkað.
Breytilegur lánstími húsbréfalána
mun því hvorki hafa áhrif á þörf-
keypt, en þeir sem eldri eru. Sjálfs-
eignarstefnunni stendur stuggur af
þeirri ríkisforsjá, sem kemur fram í
greiðslumatinu. Þó svo að fólk viti
fyrirfram, að það muni standast
greiðslumat til þess að kaupa, þá
vilja sumir ekki leggja öll sín gögn
á borðið.
Það er athyglisvert, að á meðan
miðað er við 18% af brúttótekjum
í húsnæðiskostnað í húsbréfakerf-
inu, þá er miðað við 28% í félags-
lega kerfinu. Þetta ýtir að sjálf-
sögðu undir þá þróun, að enn fleiri
fari í félagslegar íbúðir. Nýju 40
ára lánin áttu að gera fleirum kleift
að kaupa vegna lægri greiðslu-
byrði. Þar sem greiðslumatið á eftir
sem áður að miðast við 25 ár, munu
ina fyrir félagslegt íbúðarhúsnæði
né hafa áhrif á leigumarkaðinn.
Forsendur geta breyst
Eflaust má deila um þessar ráð-
stafanir, en spyija má hvort
ástæða sé til að auka faseteigna-
viðskipti með auknum lántökum.
Ef tekið væri tillit til 40 ára lána
í greiðslumatinu væru áhrifín að
sjálfsögðu þau, að verið væri að
auka þátt lána í því og þar með
í fasteignaviðskiptum almennt.
Mikil þörf íbúðarkaupenda og hús-
byggjenda fyrir lán er auðvitað
eitt af vandamálum • fasteigna-
markaðarins hér á landi, sérstak-
lega þar sem forsendur margra
hafa breyst eftir ákvarðanir um
kaup eða byggingu.
Eigið fé hefur verið lítill hluti
af kaupum og byggingum þeirra
sem eru að festa kaup á eða byggja
sína fyrstu íbúð. Lítið má þá útaf
bera til að erfiðleikar komi upp
og alls ekki það, að forsendur
breytist í grundvallaratriðum, eins
og komið hefur fyrir. Aukið vægi
lána gerir þörfína fyrir óbreyttar
forsendur enn meiri. Breytingar á
greiðslumatinu í húsbréfakerfinu,
með hliðsjón af breytilegum láns-
tíma, hefðu ekki ekki í för með
sér þær breytingar á fasteignam-
akaðnum sem máli skipta. Það er
væntanlega helsta ástæðan fyrir
því að greiðslumatið miðast við
25 ára lánstíma húsbréfalána,
þrátt fyrir möguleika á 40 ára
lánum.
40 ára lánin ekki ná þeim tilgangi
sínum að gera fleirum kleift að
eignast eigin íbúð.
— Það er nauðsynlegt að mínu
mati, að vinnureglum við greiðslu-
matið verði þegar í stað breytt og
miðað við, að fólk geti staðið undir
greiðslubyrðinni, eins og hún er
samkvæmt nýju 40 ára lánunum,
sagði Jón Guðmundsson að lokum.
Fasteignasölur
í blabinu
í dag
Agnar Gústafsson bis. 5
Almenna fasteignas. bis. 26
ÁS bls. 28
Ásbyrgi bis. 14
Berg bis. 28
Bifröst bis. 5
Borgir bis. 4
Borgareign ws. 11
Eignamiðlun ws. 3og26
Eignasalan ws. 22
Fasteignamarkaður ws. 6
Fasteignamiðlun bis. 8
Fasteignamiðstöðin ws.13
Fasteignasala Reykjav. bis. 24
Fjárfesting ws. 17
Fold bis. 12-13
Framtíðin bis. 11
Garður bis. 22
Gimli bis. 18
Hóll ws. 20 - 21
Hraunhamar ws. 10-11
Húsakaup ws. 8
Húsvangur bis. 19
Kjörbýli bis. 21
Kjöreign ws. 25
Laufás bis. 27
Óðal bis. 23
Skeifan ws. 7
Valhús ws. 4
Valhöll bis. 9
Þingholt ws. 15
Óbreytt
greiðslumat
Markaðurinn
Breyting á lánstíma húsbréfalána leiðir ekki
til þess að þeim fjölgi, sem geta fengið
greiðslumat, segir Grétar J. Guðmundsson,
rekstrarstjóri Húsnæðisstofnunar ríkisins.
Mögulegt kaupverð þeirra, sem fá mat, mun
jafnframt ekki hækka.