Morgunblaðið - 09.05.1996, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 9. MAÍ 1996 B 9
VIÐSKIPTI
20% sparnaði með þessari aðferð
en gæðin eru ekki síður mikilvæg.
Við erum ekki aðeins að reyna að
skera niður kostnað heldur nýtum
við hvert tækifæri til þess að bæta
þjónustuna við skattborgarana og
nota opinbert fé á sem hagkvæm-
astan máta.“
Emin segir að allar stofnanir
breska ríkisins hafi verið opnaðar
fyrir slíkri samkeppni, að einhvetju
leyti. Hún nefnir sem dæmi að
launagreiðslur hins opinbera séu
nú í höndum einkaaðila, sömu sögu
sé að segja af ýmiss konar starfs-
mannaþjálfun, rekstri fasteigna
ríkisins o.fl. Umfang þessa svari
til tæplega 10% af öllum ríkis-
rekstrinum í Bretlandi í dag og
ekki hafi verið sett nein takmörk
fyrir því hversu langt sé unnt að
ganga í þessum efnum.
„Ef við teljum að markaðurinn
sé til staðar og að einkaaðilar hafi
einhvetjar áhugaverðar hugmyndir
fram að færa á viðkomandi sviði,
sem geti bætt þjónustuna og lækk-
að kostnaðinn, þá munum við opna
viðkomandi svið fyrir samkeppni.“
Ríkisstofnunum vegnar
vel í samkeppni
Þeim stofnunum sem att hefur
verið út í samkeppni hefur mörgum
hvetjum vegnað vel, að sögn Lesley
Emin. Hún segir að margar þeirra
hafi haft betur í útboðum, þó að
aðrar hafi vissulega orðið undir.
Þær hafi í mörgum tilfellum náð
að bæta þjónustuna og lækka
kostnað við starfsemina. Sam-
keppnin hafi því komið bæði opin-
bera geiranum og einkageiranum
til góða.
„Þessi breyting hefur í fjölda til-
fella hvatt opinbera starfsmenn til
þess að hugsa um hvernig þeir
geti unnið starf sitt betur og hún
hefur einnig leitt til þess að starfs-
menn hafa tileinkað sér í auknum
mæli þankagang frumkvöðla við
lausn vandamála. Margir opinberir
starfsmenn hafa því litið á þessar
breytingar sem gagnlegar við að
bæta vinnubrögð sín.“
Þá segir hún það einnig ánægju-
legt að opinberar stofnanir hafi
tekið frumkvæðið í sparnaðarað-
gerðum í kjölfar þessara breytinga.
Nú sé ekki einungis gripið til niður-
skurðaraðgerða þegar fjármálaráð-
herra krefjist þess, heldur hafi
stofnanirnar verið að leitast við það
sjálfar að auka hagkvæmnina í
rekstri.
Emin segir þó að í mörgum til-
fellum hafi það reynst erfitt fyrir
stofnanir að breyta starfsháttum í
takt við þessar breytingar á um-
hverfi þeirra. Yfirmenn hafi oft átt
erfitt með að tileinka sér nýjar
stjórnunaraðferðir og fjölmargir
háttsettir opinberir starfsmenn hafi
heldur ekki litið á sig sem stjórn-
endur. Þó megi finna fjölmörg
dæmi um hið gagnstæða, þar sem
yfirmenn hafi nýtt sér nútímalegar
stjórnunaraðferðir með mjög góð-
um árangri.
Uppbygging og rekstur
fasteigna markaðsvædd
Þriðja leiðin, sem breska ríkis-
stjórnin hefur farið til þess að auka
hagkvæmni í ríkisrekstrinum, er
að láta einkafyrirtækjum eftir fjár-
mögnun ýmissa opinberra fram-
kvæmda, en greiða þeim
síðan fyrir afnot og
rekstur í ákveðinn tíma
uns hið opinbera eignast
loks viðkomandi mann-
virki.
Heilbrigðiskerfið er
dæmi um hvernig þessi
aðferð hefur verið notuð
í bland við samkeppni á milli ein-
stakra stofnanna. Ríkið hefur hald-
ið áfram að sinna umönnun sjúkl-
inganna en einkaaðilum hefur verið
látið eftir að reisa spítala og ann-
ast rekstur mannvirkjanna. Með
þessum hætti nái ríkið að dreifa
kostnaðinum við byggingu viðkom-
andi stofnunar yfir lengri tíma, auk
þess sem einkafyrirtækjum hafi
gengið betur að halda kostnaðinum
við byggingu og rekstur mannvirk-
is niðri.
Þá fylgi byggingu slíkra stofn-
anna nokkur áhætta, t.d. varðandi
leynda galla, en með þessu kerfi
losni ríkið undan þeirri áhættu.
Emin segir að nú sé unnið að bygg-
ingu nokkurra sjúkrahúsa í þessu
kerfi, en nokkur reynsla hafi feng-
ist af byggingu fangelsa með þess-
um hætti og hafi gefið góða raun.
Innan heilbrigðisgeirans hefur
einnig verið hvatt til aukinnar sam-
keppni á milli einstakra sjúkra-
húsa. „Heilbrigðiskerfið er ennþá
ríkisrekið,“ segir Emin. „Við höfum
hins vegar skipt því í tvo hópa,
þ.e. kaupendur þjónustu og veit-
endur þjónustu. Sjúkrahúsin eru
veitendur þjónustunnar, en svæðis-
stjórnir í heilbrigðiskerftnu eru
kaupendur hennar. Þeim er veitt
fé af ríkisstjórninni, sem þær nota
til þess að gera samning við sjúkra-
húsin.
Svæðisstjórnunum er frjálst að
velja hvaða sjúkrahús þær skipta
við og ef þær telja að þjónusta eða
aðstæður einhvers sjúkrahúss sem
ekki er á þeirra svæði séu betri,
kostnaður minni, biðlistar styttri
o.s.frv., þá geta þau samið við við-
komandi stofnun. Ég held að hagur
sjúklinga í þessu tilfelli sé að bið-
listar hafa oft og tíðum styst og
þjónustan batnað."
Einkavæðing skilað betri
samkeppnisstöðu
Sá angi þessara umbóta í ríkis-
rekstri sem hvað best er þekktur
er samt einkavæðing ýmissa ríkis-
fyrirtækja á undnanförnum árum.
Þeirra á meðal eru British Telecom,
British Gas, raforkufyrirtæki,
vatnsfyrirtæki, bílaframleiðendur,
bankar, flugfélög, flugvellir og fjöl-
mörg iðnaðarfyrirtæki. Um þessar
mundir er síðan verið að ljúka við
einkavæðingu bresku járnbraut-
anna, jafnframt því sem ríkisstjórn-
in hefur verið að fikra sig áfram í
einkavæðingu einstakra ríkisstofn-
anna á borð við hafrannsóknastofn-
unina þar í landi.
Einkavæðing þessara fyrirtækja
hefur skilað nokkuð góðum ár-
angri, að sögn Emin, ekki aðeins
í því að spara ríkinu fé og skapa
því tekjur af sölu eigna, heldur
hafi verð viðkomandi þjónustu oft
og tíðum einnig lækkað og þjónust-
an batnað. Þá hafi samkeppnis-
staða breskra fyrirtækja í mörgum
tilfellum batnað fyrir vikið, sér í
lagi þeirra sem hafi nýtt sér mikla
raforku eða gas við framleiðsluna.
Hún nefnir sem dæmi að verð-
skrá British Telecom hafi lækkað
um 35% frá einkavæðingu, British
Gas hafi lækkað almennt verð um
22,5%, en verð til iðnaðarfyrirtækja
hafi lækkað um 40%. og rafmagns-
verð hafi lækkað um 7-8%. Fjár-
festingar þessara fyrirtækja hafi
einnig aukist verulega og þjónustan
hafi í mörgum tilfellum batnað.
„Það má nefna sem dæmi að í dag
eru um 95% allra símaklefa í lagi
og þeir eru einnig 50% fleiri en
þeir voru fyrir einkavæðingu," seg-
ir Emin.
Þá segir hún að einkavæðingin
hafi einnig leitt til aukinnar al-
þjóðavæðingar meðal þessara fyrir-
tækja. Þannig starfi British Gas
nú í 25 löndum, en áður en fyrir-
tækið var einkavætt starfaði það
aðeins í Bretlandi.
Þó séu þess einnig
dæmi að miður hafi farið
í einkavæðingunni. I
sumum tilfellum hafi yf-
irmenn þessara fyrir-
tækja verið gagnrýndir
harðlega á opinberum
vettvangi fyrir að greiða
sér óhóflega há laun. í
sumum tilfellum hafi þessi gagn-
rýni jafnvel leitt til þess að viðkom-
andi aðilar hafi hætt störfum.
Hins vegar hafi verið skipaðir
sérstakir opinberir eftirlitsmenn til
þess að fylgjast með starfsemi
þeirra fyrirtækja sem í raun séu
áfram í einokunarstöðu eftir einka-
væðingu. Þeir hafi mjög skýr mark-
mið í lögum, þ.e. að tryggja að
verðlagning þjónustunnar sé með
eðlilegum hætti og tryggja þannig
hag neytenda.
Einkafyrir-
tæki reisa og
reka sjúkra-
hús og fang-
elsi
MACROTEL
MACROTEL Símakerfi
og símsvörunarbúnadur
Þar sem góðir kostir sameinast
Macrotel MT-16H er öflugt símkerfi fyrir lítil og
meðalstór fyrirtæki. Möguleikar á stækkun eru fyrir
hendi og kerfið getur stærst orðið fyrir 8 bæjarlínur
og 16 símtæki, þar sem blanda má saman
venjulegum og sérbyggðum símtækjum. Auðvelt er
að tengja þráðlausa síma, höfuðheyrnartól, módem,
o.fl. við símakerfið.
Bandarískt hugvit og hönnun sem
sameinar hagstætt verð, stækkunar-
möguleika, aðlögunarhæfni og auðvelda
notkun. Yfir 600 notendur á íslandi.
Macrovoice MVX-200 símsvörunarkerfið býður upp á fjölda notkunarmöguleika. Kerfið
getur verið símsvari fyrir alla aðila í fyrirtækinu, annast svörun þegar mikið álag er á skiptiborð,
verið 2. þrepa innval og gefið þeim sem hringja inn í fyrirtækið valmöguleika t.d. deildic Kerfið er
mjög sveigjanlegt og í raun er það aðeins hugmyndaflugið sem takmarkar notkunarmöguleikana..
EINKAUMBOÐ
Á ÍSLANDI
S I ð li m ú I a 37 - 1 0 8 Reykjavík
Sími 588 - 2800 -Fax 568 - 7 44 7\
X
I
/
s
Þróunarfélag Islands hf.
Almennt hlutafjárútboð
Útgefandi: Þróunarfélag íslands.
Sölutímabil: 9. maí 1996 - 9. nóvember 1996.
Forkaupsréttur: Forkaupsrétt hafa þeir hluthafar sem skráðir voru hjá
hluthafaskrá félagsins þann 8. maí 1996.
Forkaupsréttartímabil stendur yfir frá 9.-23. maí.
Nafnverð hlutabréfanna: 43.023.881 kr. að nafnverði.
Sölugengi:
Skilmálar:
Söluaðilar:
Skráning:
1,16 á fyrsta söludegi. Gengi hlutabréfanna getur breyst eftir
að sala hefst
Til að tryggja ákveðinn fjölda nýrra hluthafa verður
hámarkskaupverð til einstakra aðila. Tuttugu og fimm
milljónir verða seldar þannig að sala til hvers aðila verður að
hámarki 120.000 kr. að nafnverði og átján milljónir verða
seldar þannig að sala til hvers aðila verður að hámarki
2.000.000 að nafnverði.
Kaupþing hf. og Kaupþing Norðurlands hf.
Sótt verður um skráningu hlutabréfa Þróunarfélags íslands á
Verðbréfaþing íslands um leið og tilskildum hluthafafjöída er
náð.
Umsjónaraðili útboðs: Kaupþing hf.
Útboðslýsing liggur frammi hjá söluaðilum og útgefanda.
KAUPÞING HF
löggilt verðbréfafyrírtœki
Kringlan 5,103 Reykjavík - Sími 515-1500, fax 515-1509
I
í