Morgunblaðið - 23.02.1997, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 23. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FJÖLDI aðvörunarskilta mætir
fólki sem ekur veginn að
ratsjárstöðinni á Gunnólfs-
víkurfjalli. Einkavegur, óviðkom-
andi bannaður aðgangur. í fjallsrót-
unum er veginum lokað með keðju
og hengilás, vegna slysahættu að
því er segir á skilti. Enginn fer þar
í gegn nema í fylgd starfsmanna
stöðvarinnar og enginn fær að fara
inn í ratsjárstöðina
nema hann eigi þangað
erindi.
Vegurinn „okkar“
Sigmar Ólafsson
stöðvarstjóri sækir
blaðamenn niður fyrir
hliðið. Á meðan ekið er
eftir veginum sem
hlykkjast upp snar-
bratta fjallshlíðina skýr-
ir Sigmar út reglur Rat-
sjárstofnunar um gesta-
komur í ratsjárstöðv-
arnar. Hann segir að
veginum upp fjallið sé
lokað vegna hættu á
slysum og skemmdum.
Hann segir að Ratsjár-
stofnun eigi veginn og
geti ekki tekið á sig
ábyrgð vegna almennr-
ar notkunar hans. Þess
vegna sæki starfsmenn
stöðvarinnar gesti niður
fyrir hlið. Þeir hafi sínar
öryggisreglur og þekki
aðstæður í fjallinu, með-
al annars sviptingar í
veðri. Talstöð er í bíln-
um og Sigmar lætur
félaga sína uppi á fjall-
inu vita reglulega af
sér. Segir að ef maður
svari ekki kalli sé björg-
unarsveit kölluð út eftir
ákveðinn tíma. Það fyr-
irkomulag að sækja
menn niður segir Sig-
mar að dragi einnig úr
hættu á skemmdum á
veginum sem geti orðið
þegar óvanir fari þar
um. Þegar við erum á
ferðinni eru tæki að
störfum við að moka
veginn og ýta út ruðn-
ingum og það leynir sér ekki að
vegurinn er erfiður á vetrum.
Fj ármálaráðuneytið hefur keypt
jörðina Gunnólfsvík og þar með
Gunnólfsvíkurfjall. Sigmar segir að
ferðafólk kvarti stundum undan því
að fá ekki að fara um fjallið „sitt“.
Hann segir að það sé á misskilningi
byggt. Þó fólk geti ekki notað veg-
inn „okkar“ eins og hann tekur til
orða megi það fara að vild um fjall-
ið, utan við girðingu ratsjárstöðvar-
innar efst í fjallinu.
Uppi á fjallinu, í 720 metra hæð
yfir sjávarmáli, er ratsjárstöðin.
Hún er í steinsteyptri byggingu með
stórri hvítri kúlu ofan á. Girðing er
í kringum stöðina og loftnet þar
fyrir utan. Þegar við komum er
bjart veður og gott útsýni, „gesta-
veður“ eins og Sigmar tekur til
orða.
Fellur vel vlð agann
Strangar reglur eru um aðgang
að stöðinni, samkvæmt samningi
Ratsjárstofnunar við bandaríska
flugherinn. Mun það vera gert til
þess að hægt sé að grípa hindrunar-
laust til þessa verkfæris sem rat-
sjárstöðin óneitanlega er, þegar á
þarf að halda, og kaupendur þjón-
ustunnar fái hana refjalaust. Þeir
sem eiga erindi í stöðina fá að fara
inn en þá með fyrirframfengnu leyfi
og undir eftirliti starfsmanna stöðv-
arinnar. Komin var „aðgangsheim-
ild“ frá Ratsjárstofnun og vamar-
liðinu á Keflavíkurflugvelli fyrir
blaðamann. Vegna misskilnings var
nafn ljósmyndarans ekki á að-
gangsheimildinni og ekki þýddi að
nota „íslensku aðferðina" gegn
skrifræðinu, það er að fara fram á
að málinu yrði bjargað á staðnum.
Það tæki að minnsta kosti einn eða
tvo sólarhringa. Ásdís Ásgeirsdóttir
ljósmyndari þurfti því að sitja úti í
bíl á meðan á heimsókninni stóð.
Sigmar opnar inn í húsið með
lykli. Blaðamaður þarf að kvitta
fyrir komu og festa á sig gestaskír-
teini. Þegar komið er inn í setu-
stofu eru staðarreglurnar innramm-
aðar uppi á vegg. Allt er þetta ís-
lendingnum framandi. En starfs-
mennirnir eru því vanir að vinna
eftir reglum og neita því að þær
séu þrúgandi. „Mér fellur það vel
að hafa aga á vinnustað. Við íslend-
ingar höfum of neikvæða afstöðu
til þessa hugtaks, það hljómar eins
og refsing í okkar huga,“ segir Sig-
mar Ólafsson, en hann hefur verið
stöðvarstjóri frá því starfsemi hófst
þar árið 1991.
Ekki íslenskir hermenn
Hann neitar því að starfsmenn
ratsjárstöðvarinnar líti á sig sem
íslenska hermenn eða að þeir lúti
heraga. „Ratsjárstofnun er íslenskt
fyrirtæki sem veitir hernum þjón-
ustu. Það eina sem tengir okkur
við hermennsku eru samskiptin við
hermennina," segir Sigmar.
„Okkur hefur tekist að móta
vinnureglur út frá reglum hersins.
Til eru skráðar reglur um flest sem
gera þarf. Maður veit til hvers er
ætlast af manni og hvað maður
má. Sjálfum finnst mér auðveldara
LOKAÐ vegna slysahættu. Sigmar Ólafsson stöövarstjórl hreinsar hrím af aövörunarskilti.
Góð lífsreynsla
að prófa þetta
„ÉG SÓTTIST ekkl eftir að flytjast hingað, það
gefur auga leið að það gera ekki margir,“ segir
Stefán Brandur Jónsson, tæknimaður í ratsjárstöð-
inni á Gunnólfsvíkurfjalli. Hann kemur úr Reykja-
vík og flutti með fjölskyldu sinni í hús Ratsjárstofn-
unar á Bakkafirði haustið 1994.
Stefán hefur starfað hjá Ratsjárstofnun frá 1988,
lengst af á Stokksnesi og var fluttur á Gunnólfsvík-
urfjall árið 1992. „Þegar tilkynningin kom stóð ég
frammi fyrir því að ákveða hvort ég ætti að flytja
til Bakkafjarðar eða finna mér eitthvað annað að
gera. Ég valdi fyrri kostinn," segir Stefán.
Hér þurfa einhverjlr aö vera
Hann segir að það sé ansi mikil röskun á högum
fjölskyldunnar að flytja á milli stöðva og það vefj-
ist fyrir mönnum. „Én við réðum okkur upp á
þetta og hér þurfa einhveijir að vera,“ segir hann.
„Ég ákvað að vera hér í nokkur ár. Hugsa reynd-
ar að ég fái að vera hérna þangað til ég sæki um
flutning!"
Kona Stefáns, Sigríður Kristinsdóttir, er frá
Hornafirði og hún fékk vinnu við leikskólann sem
stofnaður var þegar ratsjárstöðvarmennirnir komu
til Bakkafjarðar og vinnur nú á skrifstofu fisk-
vinnslufyrirtækisins Gunnólfs hf. Þau eiga tvö
börn, Heiðar Kristin Rúnarsson og Guðjón Bjarna
Stefánsson. „Ég vissi af flutningsskyldunni en trúði
því þó ekki að við yrðum send hingað," segir hún.
Segir Sigríður að dvölin á Bakkafirði hafi verið
ágæt. „Það er góð lífsreynsla að prófa þetta,“ seg-
ir hún. „Okkur hefur báðum líkað betur að búa úti
á landi en í borginni," segir Stefán Brandur, þeg-
ar hann er spurður að því hvernig honum líki í
dreifbýlinu. „En þetta er auðvitað einn mesti út-
nári landsins. Það er langt í allt, sumt er hægt að
fá á Þórshöfn og Vopnafirði en margt þarf að
sækja til Akureyrar eða Reykjavíkur."
Hann segir að þeim hafi gengið ágætlega að
aðlagast lífinu á Bakkafirði. „Þetta er fyrst og
Morgunblaöið/Ásdís
SIGRÍÐUR Krlstlnsdóttlr og Stefán Brandur
Jónsson með synlna, Heiöar Kristln Rúnars-
son og Guöjón Bjarna Stefánsson.
fremst spurning um hugarfar. Ef maður kemur
hingað til að láta sér leiðast leiðist manni en ann-
ars getur manni liðið vel.“ Stefán segir að þó samfé-
lagið hafi verið ólíkt því sem hann hafi vanist séu
allir á sama báti í samgöngum og öðru. Segist
hann hafa lært það að hér yrðu menn að bjarga
sér sjálfir. Hann keypti sér jeppa og reyndi að
láta einangrunina ekki hafa of mikil áhrif á sig.
„Ég vildi ekki sætta mig við það að komast ekki
í burtu allan veturinn. Þetta þótti sumum skrítið
en síðan hefur jeppunum fjölgað og fleiri tekið
þessa stefnu.“
Langt til ættingjanna
Segir Stefán að ef menn þurfi að skjótast á stærri
staði taki ferðalagið þijá til tólf tíma og Sigríður
bæti r því við að yfir veturinn þurfi alltaf að velta
því fyrir sér hvort taka þurfi kuldagallana með,
því ferðalögin geti orðið lengri en upphaflega var
áformað og veðrið breyst. Verst þykir Stefáni hvað
langt er til ættingjanna. Allt hans fólk er á suðvest-
urhorninu en hennar á suðausturhorninu.
Sigríður segir að vissulega sé erfitt að vera ein
með börnin í marga sólarhringa á meðan Stefán
er á vakt uppi í fjalii. Hins vegar séu góð frí á
milli og þá geti þau skroppið í burtu, að minnsta
kosti á sumrin.
Morgunblaðið/Ásdís
að vinna þannig og held að flestir
okkar kunni því vel. Maður áttaði
sig fljótlega á því að reglurnar eru
rammi utan um starfsemina frekar
en þröskuldar til að hnjóta um,“
segir Sigmar.
Aðrir starfsmenn sem ég hitti í
stöðinni eru svipaðrar skoðunar.
„Það má að vísu ofgera öllu en á
heildina litið tel ég að þetta sé gott
kerfí,“ segir Óskar Haukur Óskars-
son tæknimaður. „Hér er margt
sem aðrir vinnuveitendur á íslandi
mættu taka sér til fyrirmyndar,"
segir Óskar. „Með því að hafa allt
í röð og reglu gerum við stöðina
að betra fyrirtæki og reksturinn
markvissari. Mörg íslensk fyrirtæki
gætu bætt hjá sér reksturinn með
því að koma sér upp hliðstæðum
reglum," segir Sigmar. Hann nefnir
aðgangshömlur, fyrirframmótaðar
vinnureglur um alla hluti, þjálfun
og öryggi á vinnustað. Mörgum ís-
lenskum fyrirtækjum gengur illa
að fara að gildandi reglum um ör-
yggi á vinnustað. Þeim málum er
mjög vel fylgt eftir á Gunnólfsvíkur-
Qalli og enginn starfsmaður kemst
upp með það að nota ekki viðeig-
andi öryggistæki.
Óskar nefnir einnig umhverfis-
mál, segir þau í mjög góðum far-
vegi. Brennarar eru í klósettskálum
og allt skolp leitt út í tank sem er
losaður reglulega í á niðri á láglend-
inu. Sorp er flutt í sorpeyðingarstöð
á Þórshöfn og engin spilliefni fara
út í umhverfið, að sögn Óskars. Það
lítur út fyrir að menn hafi lært af
mistökum fyrri ára. „Eftir að hafa
verið um tíma í þessu umhverfi
finnst manni margt hneykslanlegt
á mölinni. Ekki þarf annað en að
ganga inn á bílaverkstæði til að sjá
muninn," segir Óskar.
„Skipstjórinn ræöur“
Óskar segir að vinnuandinn sé
ágætur. „Þetta er ennþá íslenskur
vinnustaður," segir hann. Félagi
hans, Sveinn V. Ríkarðsson tækni-