Morgunblaðið - 04.05.1997, Blaðsíða 56

<ö>
AS/400 er...
...þar sem grafísk
notendaskil eru
í fyrirrúmi
<o> NÝHERil S
MORGUNBLADID, KRINGLAN 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL@CENTRUM.IS / AKUREYRl: KAUPVANGSSTRÆTI 1
SUNNUDAGUR 4. MAÍ 1997
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Illa ígrundað að ganga úr Alþjóðahvalveiðiráðinu að mati forsætisráðherra
Stuðningsmenn hvalveiða
verða að skýra mál sitt
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra
segir að stuðningsmenn hvalveiða á
Alþingi verði að skýra mál sitt, út-
skýra hversu víðtækar hvaiveiðar
þeir vilji og benda á markað fyrir
hvalafurðir. Þetta kom fram í máli
Davíðs á fundi Samtaka um vest-
ræna samvinnu á Hótel Sögu í
gær, laugardag, en hann flutti þar
ræðu um utanríkismál.
„Hagsmunir okkar og stefna eru
skýr,“ sagði Davíð er hann ræddi
_4iim hvalveiðar. „Það er rangt að
banna nýtingu tiltekinna auðlinda
sjávar án vísindalegra raka. Hins
vegar er ljóst að staða málsins hef-
ur ekki breytzt í neinum grund-
vallaratriðum. Við eigum sem fyrr
í höggi við sterk samtök sem nýta
sér möguleika, sem fjölmiðlun, frjar-
skipti og upplýsingatækni bjóða upp
á, málstað sínum til framdráttar. í
nafni umhverfisverndar, sem oft og
tíðum er öfgakennd og haldið fram
án tillits til vísindaraka, vega þeir
að okkur og pólitískum, menningar-
legum og viðskiptalegum hagsmun-
um okkar.“
Forsætisráðherra sagði hins veg-
ar að þótt íslendingar blésu á allt
þetta og horfðu framhjá þeirri
hættu fyrir útflutning og ferða-
mannaþjónustu, sem þar með yrði
til staðar, lægi fyrir að aðrar þjóð-
ir myndu ekki þora að kaupa af
okkur hvalafurðir. „Þeir sem tala
opinberlega á þingi fyrir hvalveið-
um verða að tala skýrt. Eru þeir
að tala um fáeinar hrefnur á okkar
eigin matseðil eða alvöruhvalveiðar
til útflutnings? Sé svo, verða þeir
að benda á markaðinn fyrir þær
afurðir," sagði Davíð.
Forsendur fyrir úrsögn úr
hvalveiðiráðinu héldu ekki
Hann sagði að málið snerist þó
eftir sem áður ekki um hvort ísland
hæfi hvalveiðar að nýju, heldur
hvernig. „Fyrir tæpum sex árum
var ákveðið að segja ísland úr Al-
þjóðahvalveiðiráðinu. Sú ákvörðun
var byggð á ákveðnum forsendum,
einkum um að önnur hvalveiðiríki
mundu fylgja fordæmi okkar og að
Alþjóðahvalveiðiráðið yrði þar með
nánast óstarfhæft. Þessar lykilfor-
sendur hafa því miður ekki reynzt
haldbærar og eftir á að hyggja tel
ég að ákvörðunin hafi ekki verið
nógu vel ígrunduð," sagði Davíð.
Hann ítrekaði þá skoðun sína að
Island ætti að athuga vel þann
möguleika að ganga aftur í hval-
veiðiráðið, sem væri „sannanlega
enn og þrátt fyrir allt helzti vett-
vangur diplómatískrar og pólitískrar
baráttu á alþjóðavettvangi_ fyrir
hvalveiðum". Um leið yrðu Islend-
ingar að upphefja ákvörðun sína um
að andmæla ekki hvalveiðibanni
ráðsins.
Hálfur
kílómetri
af rörum
SJÖ lengjur af 500 m löngum
plaströrum voru í síðustu viku
dregnar yfir hafið frá Noregi til
Islands en nota á rörin í holræsa-
lagnir sem verið er að leggja frá
höfuðborgarsvæðinu.
Norska fyrirtækið Large
framleiðir rörin og er eitt fárra
fyrirtækja á þessu sviði sem get-
ur boðið svo langar lengjur.
Norskur dráttarbátur var rúma
viku á leið hingað með rörin sjö,
sigldi á 6-7 mílna hraða og fékk
gott veður. Síðar í sumar verður
siglt með annan skammt til
landsins. Dráttarbáturinn losaði
sig við rörin við Engey og síðan
tóku hafnsögubátar við og drógu
þau inn að Geldinganesi þar sem
frágangur þeirra fer fram.
Verktakafyrirtækið Sjólagnir
annast lagnirnar.
Nýmaskortur hindr-
ar ekki samstarf um
líffæraflutninga
FJÖLDI heiladauðra af völdum al-
varlegra slysa í Danmörku hefur
dregist saman um 62% sl. 5 ár, sem
leitt hefur til minna framboðs á nýr-
um til flutnings milli manna, sam-
kvæmt Jyllands-Posten. Samkomu-
lag var gert við ríkisspítalann í
Kaupmannahöfn um líffæraflutn-
inga í desember en Sigurður
Thorlacius tryggingayfirlæknir segir
að ekki eigi að vera meiri líffæra-
skortur í Danmörku en annars stað-
ar.
Þorvaldur Jónsson skurðlæknir á
Sjúkrahúsi Reykjavíkur segir að ís-
lenskir læknar hafi ekki merkt sams-
konar þróun. „Hugtakið um heila-
dauða var ekki sett inn í íslenska
löggjöf fyrr en 1991 og ekki farið
að beita þessari notkun dauðahug-
taksins fyrr en líffæratökur gerðu
það tímabært árið 1993. Okkar töl-
fræði nær því bara til þriggja ára.“
Sigurður segir að Danir hafi varað
íslendinga við því að hörgull kynni
að verða á lungum í Danmörku
vegna mikilla reykinga. „Að öðru
leyti sýndu þeir fram á að biðlisti
eftir líffærum væri sá sami og í
Svíþjóð," segir hann. Samstarf þjóð-
anna hefur ekki varað nema í um
ljóra mánuði en Sigurður segir að
ef miðað sé við sama tíma í fyrra
hafi ekkert framboð verið á sænsk-
um líffærum, sem síðan hafi breyst
þegar líða tók á sumar og haust.
Fækkun heiladauðra má rekja til
þess að dregið hefur úr alvarlegum
slysum. Fimm manns bíða nú eftir
nýrnaígræðslu og segir Sigurður
nýrnaskortinn ytra líka skýrast af
því að væntanlegir líffæraþegar séu
flestir að bíða eftir nýrum. Ekki er
beðið eftir öðrum líffærum hér.
Morgunblaðið/Golli
RÖRIN sem fara eiga í frárennslislögn höfuðborgarsvæðisins dregin inn Sundin í gærmorgun.
Greinargerð tveggja háskólakennara um áhrif veiðigjalds á skattbyrði
Tekjuskattur á íbúa gæti
lækkað um 22-60 þúsund
Tvö síld-
arskip
með afla
a NÁLEGA 40 skip eru nú við
síldveiðar djúpt austur af land-
inu en lítið hefur enn veiðst.
Flest þeirra hófu veiðarnar á
miðnætti á föstudagskvöld.
Síldin stóð djúpt þessa fyrstu
nótt en Súlan EA hafði í gær-
morgun náð 200 tonnum í einu
kasti og Sunnuberg frá Vopna-
firði 50 tonnum. Emil Thorar-
ensen, útgerðarstjóri hjá Hrað-
frystistöðinni á Eskifirði, sagði
að sjómenn hefðu séð ágætar
torfur en þar sem síldin hefði
staðið djúpt hefði hún náðst
Tr illa. Um hádegið hafði hann
frétt frá skipveijum á Hólma-
borg sem voru að kasta en
ekki voru komnar aflafréttir.
Hin skip Hraðfrystistöðvarinn-
ar, Jón Kjartansson og Guðrún
Þorkelsdóttir, biðu átekta.
Um 40 íslensk skip voru á
miðunum í gær og sjö færeysk.
TVEIR háskólakennarar, þeir Ragn-
ar Árnasón prófessor og Birgir Þór
Runólfsson dósent, hafa tekið saman
greinargerð fyrir sjávarútvegsráðu-
neytið um áhrif hugsanlegs veiði-
leyfagjalds á skattbyrði. í greinar-
gerð þeirra kemur m.a. fram, að ef
tekið yrði upp veiðileyfagjald og
tekjuskattur lækkaður á móti, mundi
tekjuskattur yfír landið allt lækka
frá 22 þúsund krónum á íbúa og upp
í 60 þúsund krónur á íbúa eftir því
hversu hátt veiðileyfagjaldið væri.
í forsendum þessara útreikninga
kemur fram að byggt er á grunnár-
inu 1995 og veiðileyfagjald lagt á
aflaverðmæti þess árs. Ef gjaldið
væri miðað við 12,3% af aflaverð-
mæti það ár hefði það skilað um 6
milljörðum króna. Ef miðað væri við
20% af aflaverðmæti hefði það skilað
9,7 milljörðum króna og ef miðað
væri við 33% af aflaverðmæti hefði
það numið um 16 milljörðum króna,
sem er nálægt nettó tekjuskatti ein-
staklinga það ár.
Mismikil skattalækkun
Tekjuskattur á íbúa mundi lækka
misjafnlega mikið eftir landshlutum,
mest á Vestfjörðum, Reykjanesi og
í Reykjavík. Ef miðað er við 12,3%
af aflaverðmæti mundi hann lækka
um 25 þúsund krónur á íbúa á Vest-
fjörðum og í Reykjavík. Um 26 þús-
und krónur á íbúa í Reykjanesi, um
18 þúsund á Austurlandi, 17 þúsund
á Norðurlandi eystra og 14 þúsund
á Norðurlandi vestra og Suðuriandi.
í þeim drögum að greinargerð
þessari, sem Morgunblaðið hefur
undir höndum, reikna háskólakenn-
ararnir út breytingu á skattheimtu
í hveijum landshluta miðað við að
veiðileyfagjald verði tekið upp og
tekjuskattur lækkaður á hvern íbúa.
Miðað við þær forsendur lækkar
heildarskattbyrðin í Reykjavík og
Reykjanesi en hækkar í öðrum
landshlutum. Hins vegar vara höf-
undar greinargerðarinnar við því að
„túlka þessar niðurstöður, sem mæli-
kvarða á breytingar í persónulegri
skattbyrði á viðkomandi stöðum",
eins og segir í greinargerð þeirra.
Síðan segir:
„Væntanlega yrði veiðigjaldið
greitt af útgerðarfyrirtækjunum. í
fyrstu umferð yrði það því skatt-
byrði þeirra, sem mundi þyngjast
en ekki einstaklinganna á svæðinu,
hvað sem síðar yrði. Einstaklingar
í hópi tekjuskattsgreiðenda myndu
yfirleitt njóta skattalækkunar vegna
íækkunar tekjuskatts. Ofangreindar
tölur um breytta skattbyrði á ein-
staklinga ber því öðru fremur að
túlka, sem mælikvarða á breytingar
á framlagi landshlutans í ríkissjóð
til að standa undir sameiginlegum
útgjöldum landsmanna skipt á þá
einstaklinga, sem að baki standa.“
Greinargerð háskólakennaranna
verður kynnt á ráðstefnu á vegum
sjávarútvegsráðuneytisins á Akur-
eyri á þriðjudag.