Morgunblaðið - 09.07.1997, Page 11

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 9. JÚLÍ 1997 11
FRÉTTIR
Smíða eigin hús,
bekki og golfbrautir
SMÍÐAVÖLLUR er starfræktur
við Austurbæjarskóla í sumar.
Þar geta börn á aldrinum 8 til
12 ára komið og smíðað sér
hús, bekki eða jafnvel golfbraut-
ir. Timbrið gaf Húsasmiðjan og
hægt er að mála húsin ef leyfi
fæst frá foreldrum. Þegar hlut-
irnir eru fullbúnir má flytja þá
heim til barnanna og nú þegar
hafa þijú hús verið flutt heim í
garð.
íþrótta- og tómstundaráð
Reykjavíkur stendur fyrir
smíðavellinum og leiðbeinandi,
Anna Björg Sigurðardóttir, hef-
ur umsjón með kennslu og starfi
barnanna. Anna er sjálf búin
með tvö ár í húsgagnasmíði í
Iðnskólanum og kann því réttu
handtökin. Hún segir mörg
barnanna afar áhugasöm og
sum þeirra séu að koma í annað
eða þriðja skiptið.
Stundum eru
húsin skemmd
Atli Hilmar Skúlason, 11 ára,
og Oddur Þorri Viðarsson, 11
ára, eru á smíðavellinum þriðja
sumarið í röð. Þeir sögðu að
húsin hefðu stundum verið
skemmd á kvöldin og einu sinni
náðu þeir ekki að klára húsið
vegna skemmdarverkanna. Að
þessu sinni voru þeir að smíða
bekk til selja fyrir framan húsið
og Oddur var að smíða golf-
braut. Þeir vinirnir voru ekki
vissir um hvort afrakstur sum-
arsins yrði fluttur heim eða í
sumarbústaðinn.
Systkinin Ellen Gylfadóttir, 8
ára, og Snorri Victor Gylfason,
10 ára, voru að smíða sér hús
saman. Þau hafa líka komið áður
á smíðavöllinn og hafa smíðað
hluti heima hjá sér. Ellen sagði
að í fyrra hefði hún aðallega
verið að aðstoða strákana og lít-
ið fengið að smíða en núna væri
hún búin að smíða mest. „Eg
kunni ekkert að smiða þegar ég
byijaði en er bara orðin nokkuð
góð,“ sagði Ellen. Henni finnst
erfiðast að saga og láta spýturn-
ar á þakinu passa saman. Þau
systkin hafa ákveðið að fara
heim með húsið sitt og mála það.
Anna Björg leiðbeinandi sagði
fá óhöpp verða en börnin væru
aðallega að stíga á nagla í spýt-
um sem þau hefðu skilið eftir i
gangvegi. Allir beiji á puttana
á sér og hún sjálf sé þar ekki
undanskilin. Að hennar sögn
taka stelpurnar betur tilsögn en
strákarnir og fara frekar eftir
leiðbeiningum. Strákarnir séu
stórhuga og hafi engan tíma til
að hlusta á leiðbeiningar. Tvær
stelpur hafa farið heim með
húsin sín og einn strákur.
Engin skyldumæting er á
smíðavöllinn og geta börnin ver-
ið eins lengi eða stutt eins og
þau vilja. Völlurinn verður
starfræktur til loka júlímánaðar
en til greina kemur að fram-
lengja tímann fram í ágúst.
Morgunblaðið/Amaldur
ÞEIR Atli Hilmar og Oddur Þorri voru að smíða bekk með hjálp leiðbeinanda síns, Önnu Bjargar.
ELLEN og Snorri Gylfabörn sátu í hægindastól
inni í húsinu sem þau höfðu byggt saman.
ÞESSIR ungu menn fóru létt með að setja þak
og þakglugga á sitt hús.
Fjárhagsstaða lífeyrissjóða fer batnandi og eignirnar aukast
Fleiri sjóðir auka
réttíndin vegna
góðrar ávöxtunar
Þeim lífeyrissjóðum fjölgar sem hafa ákveð-
ið að auka lífeyrisréttindi sjóðfélaga sinna
——j >
vegna bættrar stöðu. I samantekt Qmars
Friðrikssonar kemur fram að margir sjóðir
hafa náð að ávaxta ráðstöfunarfé sitt langt
umfram tryggingafræðilegar forsendur.
iÐ UNDANFÖRNU hefur
yLM þeim lífeyrissjóðum fjölgað
-A- sem hafa ákveðið að auka
lífeyrisréttindi sjóðfélaga sinna
vegna bættrar fjárhagsstöðu. Hafa
flestir lífeyrissjóðir náð að ávaxta
ráðstöfunarfé sitt langt umfram
tryggingafræðilegar forsendur,
sem miðast við 3,5% raunávöxtun
til lengri tíma litið.
Að sögn Hrafns Magnússonar,
framkvæmdastjóra Sambands al-
mennra lífeyrissjóða, hefur staða
lífeyrissjóðanna gjörbreyst frá því
sem áður var og lífeyrissjóðir hver
á fætur öðrum verið að auka lífeyr-
isréttindin á undanförnum mánuð-
um. Enn liggur þó ekki fyrir heild-
aryfirlit yfir þessar breytingar hjá
öllum lífeyrissjóðum landsmanna.
Hrafn segir að búast megi við að
þessi þróun eigi eftir að fara vax-
andi. Hafa sjóðirnir ýmist aukið
réttindaávinnsluna með því að
hækka stigainneign sjóðfélaga sem
greitt hafa í sjóðinn eða með því
að bæta lífeyrisréttinn.
Hrafn segir að margir lífeyris-
sjóðir hafi einnig verið að færa
hlutabréfaeign sína upp að mark-
aðsvirði en sjóðirnir hafa hins vegar
ekki markaðsfært skuldabréfin s.s.
húsbréfaeign sína með sama hætti.
Markaðsvirði eigna sjóðanna
nálægt 350 milljörðum kr.?
Lífeyrissjóðirnir ávaxta eignir
sínar í innlendum og erlendum verð-
bréfum, skuldabréfum í eigu ríkis-
ins, sveitarfélaga, banka, verð-
bréfasjóða, fyrirtækja og einstakl-
inga og í hlutabréfum. Langstærsti
hluti eigna sjóðanna er ávaxtaður
í húsbréfum. Hrein eign lífeyrissjóð-
anna til greiðslu lífeyris var í árslok
1995 262 milljarðar kr. og hefur
verið áætlað að um seinustu áramót
hafi eign sjóðanna numið um 300
milljörðum kr. Hrein raunávöxtun
eigna allra lífeyrissjóða á árinu
1995 var 6,58% miðað við neyslu-
verðsvísitölu. í árslok 1995 var
áætlað að hækka mætti upp eignir
lífeyrissjóða landsmanna um
10-15% ef miðað væri við markaðs-
virði, skv. upplýsingum Hrafns
Magnússonar. Ef verðbréfaeignir
sjóðanna yrðu núvirtar og metnar
á markaðsvirði mætti skv. þessum
forsendum áætla að eignir íslensku
lífeyrissjóðanna séu farnar að nálg-
ast hálft fjórða hundrað milljarða
króna.
í skýrslu sem Már Guðmundsson,
aðalhagfræðingur Seðlabankans,
gerði fyrir lífeyrissjóðasamböndin
fýrir tveimur árum kom fram að
staða sjóðanna væri mun betri en
hefðbundnar tryggingafræðilegar
úttektir gæfu til kynna og spáði
hann því að sjóðirnir færu margir
hverjir að auka réttindi sjóðfélag-
anna. „Ég á von á að það eigi eftir
að gerast hjá fleiri sjóðum á næst-
unni,“ sagði Már í samtali við Morg-
unblaðið í gær.
Nýverið lækkaði Lífeyrissjóður
verzlunarmanna (LV) ellilífeyrisald-
ur úr 70 árum í 67 og samþykkti
að hækka réttindaávinnslu til ellilíf-
eyris um 11,8% frá og með 1. júlí
sl. Gerð var tryggingafræðileg út-
tekt á sjóðnum sem leiddi í ljós
sterka fjárhagsstöðu en eignir sjóðs-
ins voru 45,5 milljarðar um seinustu
áramót. Með núvirðingu verðbréfa-
eignar sjóðsins hækkuðu eignir hans
um 8,4 milljarða kr. eða um 18,5%
og nema nú 54 milljörðum.
Skýringin á þessari eignaaukn-
ingu er sú að við tryggingafræðileg-
ar úttektir á stöðu og skuldbinding-
um lífeyrissjóða er miðað er við
3,5% ávöxtun til lengri tíma litið
en raunávöxtun eigna sjóðanna er
í mörgum tilfellum margfalt meiri.
Þrátt fyrir að hlutabréfaeign lífeyr-
issjóða sé enn sem komið er lítið
hlutfall heildareigna sjóðanna, eða
um 3%, eru hlutabréf vaxandi hluti
af ávöxtun lífeyrisfjárins. Þannig
var t.a.m. raunávöxtun hlutabréfa-
eignar LV á seinasta ári 50,3%.
Um síðustu áramót voru réttindi
sjóðfélaga Söfnunarsjóðs lífeyris-
réttinda aukin og ellilífeyrisaldur
lækkaðurúr 70 í 67 ár. Eignir sjóðs-
ins umfram skuldbindingar voru 2,8
milljarðar kr. í árslok 1995.
Fyrir skömmu samþykkti Lífeyr-
issjóður Vestfirðinga að hækka
stigainneign allra sjóðfélaga um 5%
1. janúar 1998 og hækka uppbót á
lífeyrisgreiðslur um 4,3%. Hrein
eign lífeyrissjóðsins til greiðslu líf-
eyris nam samtals 7.768 milljónum
og hafði hækkað um 15% á árinu
1996. Raunávöxtun ársins 1996
miðað við vísitölu neysluverðs var
8,9%. Samkvæmt tryggingafræði-
legri úttekt á stöðu sjóðsins miðað
við árslok 1996 voru eignir sjóðsins
með núvirðingu um 2.120 milljón-
um krónum hærri en áfallin skuld-
binding.
Lífeyrissjóður Norðurlands sam-
þykkti í maí að greiða 7,14% upp-
bót á elli- og örorkulífeyri frá 1.
júlí og að uppbótin gildi í a.m.k. 5
ár og verði til endurskoðunar á
hverjum ársfundi. Jafnframt var
samþykkt að bæta nokkuð makalíf-
eyri. Afallnar lífeyrisskuldbindingar
námu í árslok rúmum 11,4 milljörð-
um króna og endurmetin eign rúm-
um 12,7 milljörðum króna. Eign
umfram skuldbindingar var því ríf-
lega 10% af eignum. Raunávöxtun
á hlutabréfasafni sjóðsins var 91%
á árinu.
í vor voru öll réttindi sjóðfélaga
í Lífeyrissjóði Vesturlands aukin um
7% vegna sterkrar eiginfjárstöðu
sjóðsins. Hrein raunávöxtun sjóðsins
á síðasta ári var 11,44%. Skv. trygg-
ingafræðilegri úttekt í árslok 1996
voru eignir sjóðsins umfram skuld-
bindingar 510 milljónir eða 11,3%.
Sameinaði lífeyrissjóðurinn, sem
er í hópi fimm stærstu lífeyrissjóða
landsins, samþykkti í vor að hækka
ellilífeyri sjóðfélaga um 7,1% frá
1. júlí. Samkvæmt tryggingafræði-
legri úttekt á sjóðnum í árslok 1996
nam núvirt eign hans til greiðslu
lífeyris 28,1 milljarði króna og
skuldbinding til greiðslu lífeyris
23,8 milljörðum króna. Eignir um-
fram skuldbindingar voru því 4,3
milljarðar króna.
4 milljörðum óráðstafað
hjá Framsýn
Búist er við að fleiri lífeyrissjóðir
muni fylgja í kjölfarið og auka
tryggingavernd sjóðfélaga á næstu
misserum. Örn Arnórsson, skrif-
stofustjóri Lífeyrissjóðsins Tram-
sýnar, sem er einnig einn af stærstu
lífeyrissjóðum landsins, segir að
miðað við síðustu tryggingafræði-
legu úttekt og núvirðingu á eignum,
sem gerð var miðað við árslok 1996,
átti sjóðurinn um fjóra milljarða
óráðstafað. „Að öllum líkindum bíð-
ur það næsta ársfundar sjóðsins að
ákvarða hvernig þeim verður ráð-
stafað," segir hann. Avöxtun sjóðs-
ins var um 8% á seinasta ári. Eign-
ir sjóðsins í lok síðasta árs voru
29,3 milljarðar kr. og eru fjórir
milljarðar umfram skuldbindingar
hans eða 13,6%.
Fram hefur komið í Morgunblað-
inu að eignir lífeyrissjóðsins Lífiðn-
ar umfram skuldbindingar námu
um 1.210 milljónum króna í ársbyrj-
un 1997 miðað við 3,5% raunávöxt-
un, samkvæmt tryggingafræðilegri
úttekt. Samkvæmt sömu úttekt á
að vera unnt að hækka lífeyri sjóðs-
ins um 7,6% eða lækka iðgjöldin
um 16,5%.