Morgunblaðið - 09.11.1997, Síða 7

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 9. NÓVEMBER 1997 B 7
ÍSÝRLAND
LÍBANON/J
IRAK
Dhahrar
• Medina
c ieddah
\ o*
í 0\*Mekka
IIBOUTI
SOMALIA
Á leið í flug.
AFTÖKUR Á
Steinöld mætir stálöld í Sádi-Arabíu
ÞVÍ verður ekki á móti
mælt að daglegt líf í Sádi-
Arabíu snýst um möndul
trúarinnar. Guð er alltum-
lykjandi og viðkvæði manna við
flest tækifæri er „in sha Al)ah“ sem
þýðir „ef Guð lofar!. Þótt nútíminn
banki æ fastar á dyrnar er islam
hinn eilífi sannleikur og trúariðkun-
in minnkar hreint ekki þó verslun
og viðskipti blómstri.
PRÚÐBÚNIR farþegar.
atvinnulífsins því innfæddum er
ljóst að olían mun ekki endast að ei-
lífu. Erlent fjármagn streymir auk
þess í æ ríkara mæli inn í landið og
alræmd einangrun konungdæmisins
er á undanhaldi.
Guðlast og glæpir
Sádi-Arabía er islamskt einveldi
þar sem konungurinn er í senn for-
sætisráðherra og trúarleiðtogi.
Hann er vemdari Moskunnar helgu
í Mekka og sameiningartákn þjóð-
arinnar. Myndir af konunginum
prýða alla peningaseðla en Fahd
konungur er fimmti leiðtogi ríkisins
af ætt Sáda síðan konungdæmið var
stofnað í núverandi mynd. Stjórn-
málaflokkar eru óþekkt stærð í
Sádi-Arabíu en konungur hefur sér
til ráðgjafar Kóraninn, sérhæfða
trúarbragðafræðinga og ýmsa með-
limi konungsfjölskyldunnar. Nýver-
ið hefur hann aukið samskipti við
sérfræðinga sem veita faglega ráð-
gjöf í ýmsum málum. í meginatrið-
um skulu þegnarnir þó fylgja eins-
konar trúarlegri stjórnarskrá sem
nefnist Sharia. Um er að ræða regl-
ur um trú og siðferðislega hegðun
en út frá þeim eru lögbrot metin.
Fréttir íslenskra fjölmiðla frá
Sádi-Arabíu hafa undanfarið snúist
um réttarkerfi ríkisins sem víkur
um margt frá þeim viðmiðum sem
við þekkjum. Þar eystra eru hendur
sneiddar af þjófum, sakamenn þola
vandarhögg og dauðarefsingum er
beitt fyrir þyngstu brotin; mann-
dráp, hórdóm og meðferð fíkniefna.
Dómum er framfylgt á opnum torg-
um og vekur sú tilhugsun óhugnað í
hugum margra sem álíta slíkt villi-
mannlegar aðferðir.
Það er staðreynd að aftökur fara
fram á almannafæri en þó fá ekki
allir fylgjast með þeim. Konur fá til
dæmis ekki aðgang en þær eru engu
að síður dæmdar til refsinga eins og
karlpeningurinn. Þeir sem ætla sér
á annað borð að fylgjast með húð-
strýkingu eða aftöku verða hinsveg-
ar að hafa sterkar taugar því þeir
mega ekki yfírgefa svæðið eftir að
athöfnin hefst. Sá sem er mættur
verður að halda út „sýninguna“.
Sinn er siður ...
Haft hefur verið á orði að þarna
mæti steinöld stálöld og er nokkuð
til í því. Það sem einkennir einmitt
þjóðfélagið í Sádi-Arabíu er sambúð
gamalla gilda og nútímaþæginda.
Olían hefur fært eyðimerkurbúun-
um skjótan gróða og stálsleginn við-
skiptaheimur hefur risið hröðum
skrefum. Tískuverslanir, erlend
vörumerki, alþjóðlegar veitinga-
keðjur, bílasölur, lúxushótel - allt
setur þetta svip á samfélagið sem að
öðru leyti fylgir fornu mynstri.
Ymsir samskiptasiðir eru sérstakir,
hvernig karlmenn kyssast þegar
þeir hittast, hvernig konur skulu að
klæðast, hvernig haga ber te-
drykkju í heimahúsum o.s.frv.
Það er ekki auðvelt að kynnast
Sádum og beinlínis bannað undir
vissum kringumstæðum að gefa sig
að þeim. Þetta á til dæmis við á
bænatímum og þegar konur mæta
innfæddum karlmönnum á fómum
vegi. Þó ytra borð samfélagsins ger-
ist nú æ vestrænna eru siðir Sáda
ólíkir okkar eigin og því nauðsynlegt
að kunna skil á þeim áður en lagt er
upp. Nafntoguð gestrisni Sáda er
því einungis goðsögn í huga Islend-
inga sem helst kynnast öðrum út-
lendingum í landinu. Tungumálaörð-
ugleikar eiga líka sök á ástandinu,
en slíkt má bæta nenni menn að
leggja sig fram. Því oftar sem fól-
bleikur Frónbúi stynur upp orði á
arabísku, því oftar er brosað til hans
og bros eru þýðingamikil boðskipti.
Átta milljónir ohutunna

■

STUND milli stríða. Kafað í Kyrrahafinu nálægt Jeddah.
ISRAEL
LAND
SUDAN
INDLANDS-
HAF
Hann segist alls staðar
hafa mætt alúð og ber
íslendingum vel sög-
una. Fyrstu kynni hans
af Islendingum voru í
Marrokkó þegar hann
tók á móti þeim sem
ferðamönnum. Hann
starfaði þar sem leið-
sögumaður í heimabæ
sínum Agadir.
„Mín fyrstu kynni
voru ósköp lík því sem
ég heyri erlendu flug-
liðanna tala um. Þeim
finnst íslenska starfs-
fólkið svolítið lokað. Ég
hef útskýrt fyrir þeim
að það tekur tíma að
kynnast íslendingum.
En eftir að ísinn er
brotinn koma í ljós
þessir fínu karakterar
og Islendingar eru ein-
hverjir bestu vinir sem hægt er að
eignast. Ég get vottað það,“ undir-
strikar Brahim. „Samskipti eru
nauðsynleg til að efla skilning milli
ólíki’a menningarheima og því er
um að gera að nálgast hið óþekkta,
jafnt ókunnar persónur sem staði.“
Hann bendir á að ferðalög snúist
ekki eingöngu um að taka sniðugar
myndir í fjölskyldualbúmið, heldur
gefi þau færi á að kynnast ólíkum
siðum og menningu af eigin raun.
„Ferðalög víkka sjóndeildar-
hringinn. Landslag getur þú allt
eins séð í sjónvarpinu en hug-
myndaheimi fólks kynnist þú ekki
nema tala við fólkið í landinu. Þetta
held ég að íslensku ungmennin í
fluginu í Sádi-Arabíu uppgötvi í
gegnum samskipti sín við farþeg-
ana og það er mikilvæg menntun."
Ég tilheyri öllum
heiminum eins og
allir aðrir. Uppruni
fólks skiptir ekki
máli, né litarháttur
eða trú, heldur
manneskjan sjálf
sem einstaklingur.
Sádi-Arabía er konungdæmi og
eina landið í heiminum sem heitir
eftir valdhöfunum. Saga landsvæð-
isins er stórbrotin, nær þúsundir
ára aftur í tímann og tengist menn-
ingarsögu Vesturlanda órofa bönd-
um. Ymsar uppfínningar múslima
náðu fótfestu í öðrum álfum og þeir
fluttu út þjóðlegan varning eins og
krydd, gull, reykelsi og myrru.
Heilög stríð eru ekki nýjung inn-
an islamstrúar og setja
þau svip sinn á sögu
Arabíu. Langvinnum
þjóðflokkaátökum á
Arabíuskaganum lauk í
byrjun líðandi aldar
með því að ætt Sáda
sameinaði sex héruð
undir nafninu Sádi-
Arabía. I fyrri heims-
styrjöldinni kom þar við
sögu sá frægi Arabíu-
Lárens en hann var
Englendingur og að-
stoðaði araba við að losa
vesturhluta landsins
undan yfírráðum
Tyi’kja.
í dag telst ríkið eign
Fahds konungs en það
nær yfir fjóra fímmtu
hluta Arabíuskagans
milli Rauðahafsins og
Persaflóa. Landkostir
láta ekki mikið yfir sér,
ræktað land er aðeins um eitt pró-
sent en afgangurinn er eyðimörk
þar sem úrkoma er útópískur
draumur. Engin á rennur allt árið
um kring og þarf Vatnsveita ríkis-
ins því að leita vatns í iðrum jarðar.
Annar fljótandi fjársjóður er
hinsvegar samofínn nafni Sádi-
Arabíu. Það er olían sem spratt upp
í hendurnar á jarðfræðingum í
kringum 1940. Síðan þá hafa Sádar
rakað saman gulli og eru nú svo vel
stæðir að fjölmargir þegnanna lifa á
sínum hlut ríkidæmisins án þess að
gera handtak. Olíuframleiðslan
nemur um átta milljónum tunna á
dag og er ríkið stærsti olíuútflytj-
andi heims. Gróðinn veldur hraðri
uppbyggingu á ýmsum sviðum og
markaðurinn þenst út. Leynt og
ljóst er þó reynt að fjölga stoðum
ALMANNAFÆRI