Morgunblaðið - 08.12.1998, Síða 3

I UTGAFU VOKU-HEMiAFELLS
1. tbl., 2. árgangur, desember 1998
Ritstjóri og ábm.:
Bjarni Porsteinsson.
Starfsmenn Vöku-Helgafclls scm unnu
cfni blaðsins: Aðalbjörg Rós Óskarsdóttir,
Margrét Guðmundsdóttir, Margrét Þóra
Porláksdóttir. Ólafur Ragnarsson, Pétur
Ástvaldsson, Pétur Már Ólafsson, Sigríður
Harðardóttir, Sigríður Rögnvaldsdóttir og
Svala Þormóðsdóttir.
Hönnun og umbrot: Rugnar Helgi
Ólafsson, Magnús Grétarsson og Kjartan
Örn Ólafsson.
Filmuvinnsla: Prentmyndastofan hf.
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Innsýn f útgáfu Völcu-Helgafells

Fi rtnur lil j ómgrunn
hjá kverri nýrri kynslód
MattKías J oKaimessen:
Sextfn verk á
fj örutíu árum
Slcyggnst inti f
Keimfólksogbóka
Ágœtu lesendur!
Svo sem nafn þessa rits gefur til
kynna er því ætlað að veita lands-
mönnum nokkra innsýn í áhuga-
verðan heim bóka og útgáfu með
því að beina athyglinni að helstu
jólabókum Vöku-Helgafells á þessu
ári.
Hér eiga lesendur stefnumót við
höfunda og fræðast um persónur
sem koma við sögu í skáldverkum
og öðrum bókum. F>á kynnast þeir
efni heimildarrita, myndabóka og
handbóka og ekki má gleyma
skoðunum almennra lesenda og
afstöðu gagnrýnenda.
Vaka-Helgafell gefur á þessu ári út
ríflega 100 titla bóka. Umtalsverður
hluti bókanna kemur út á hefð-
bundinni haustbókatíð en annars
koma út bækur hjá okkur í hverjum
mánuði árið um kring, sumar
reyndar einungis ætlaðar félögum í
bókaklúbbum forlagsins. En eins og
sjá má þegar þessu blaði er flett er
útgáfan í heild afar fjölbreytt.
Starfsfólk Vöku-Helgafells vonast
til að þetta rit kveiki áhuga ykkar
lesenda á einhverjum þeirra bóka
sem eru á útgáfulista ársins - og þið
höfðuð kannski ekki áður tekið eftir
í því flóði jólabóka sem rennur nú
inn á markaðinn.
Með jólakveðju
úr bókaútgerðinni,
l.jóúin cru tljup og scii'lniögn-
iiö ng lesandinn nyliir |)eirr:i því
belur sem þun eru lesin oflar.
Vaka-Hclgaléll liel'nr jjefift
Ijóðaiiálkinn ól í sérslakri at'-
inælisiílgálii í l.jóóasaliii Ilelga-
fells. sem slnfnaö var til i tilcfni
af 55 ára ulinæli hókaólgáfnnn-
ar Helgafclls.
I.jóöasalii Stcins Stcinarr hef-
ur aö gcyma óll Ijóö úr lilgelii-
uni liiikuiu lians. Ijóöaórval
lians sjáll's og liOhótni'ljóö lír
síöuslu ólgálii verka lians, auk
tuga Ijóöa seni ekki hal'a áöur
vcriö prcntuö i liókiun Slcins.
I‘clla ylirgripsmikla safn gcliir
|>m' lcsaiiilaiiiun glóggu niyurt al'
cinu incsla skálfli Islanrts á 20.
ölrt.
Auk |)css hafa greinar Sleins
tini incun og málefni vcriö
gefnar ól ásauil ítarlegri um-
fjölhui inn líf luuis og list i bók-
inni Ste'nw Steiiuirr - Ævi og
sliodanir.
Matthías Johannessen, skáid
og ritstjóri, á fjörutíu ára rit-
höfundarafmæli nú í haust.
Fyrsta bók hans kom út 1958
og á þeim fjóruin áratugum
sem iiðnir eru síðan hefur
Matthías sent frá sér um sex
tugi verka á flestum sviðum
bókmennta. Má þar nefna
Ijóðabækur, ritgerðir, sam-
talsbækur, sagnasöfn og leik-
rit.
Ljóð Matthíasar hafa verið
þýdd og tekin upp í ljóða-
söfn víða erlendis. Heldur
minna hefur farið fyrir
sagnaskáldskap hans síðustu
árin en með nýju smásagna-
safni sem nefnist Flugnasuð í
farangrinum festir hann sig
enn í sessi á þeim vettvangi
og safnið ber ljósan vott um
næma frásagnargáfu Matthí-
asar, þótt ávallt sé stutt í
ljóðrænan stfl og myndmál.
Skissur úr veruleikanum
Flugnasuð í farangrinum
hefst á þessari sérkennilegu
tilvitnun í Alice Munro: „Ég
reyni að skrifa sögurnar mín-
ar þannig að þær virðist ein-
faldar og á yfirborðinu - og
það svo mjög að lesandinn
hugsi með sjálfum sér, Petta
hlýtur að byggjast á sjálfs-
ævisögulegu efni. Þegar því
marki hefur verið náð er
þeim lokið.“
Ekki er fjarri lagi að álykta
að Matthías gæti skrifað
undir þessa stefnuyfirlýsingu.
Sögurnar í nýja safninu virð-
ast einfaldar, líkast því sem
atburðir úr veruleikanum
hafi fyrir tilviljun ratað á
bók, og hversdagsleg lífsbar-
átta fólks er í brennidepli. ís-
lenskur veruleiki og samfé-
lag er ríkur þáttur sagnanna
og draumar og fyrirboðar
eru áberandi.
„Rótfastara en arfinn“
Sögurnar í nýja safninu eru
ólíkar en eiga það sameigin-
legt að vera á lágværum nót-
um. „Þessar sögur eru
Ólafur Ragnarsson
Borgin hló endurútgefin
Fyrsta ljóðabók Matthíasar,
Borgin hló, kom út árið 1958
og vakti verðskuldaða at-
hygli á höfundi sínum. I bók-
inni tókst hann á við að lýsa
veruleika borgarinnar og
færði nýja strauma inn í ís-
lenskt bókmenntalíf. Ljóðin
hafa staðist tímans tönn og
gætu hæglega verið ort af
ungu skáldi í dag.
Matthías Johannessen og Steinn Steinarr í góðra
vina hópi á Borginni 1954. Fyrsta bók Matthíasar,
Borgin hló, og Tíminn og vatnið eftir Stein komu út
i nýju Ljóðasafni Helgafells á þessu hausti.

Um þessnr iiiunrtir ern iiíiitíu ár
liöín frá l'æöingii Slcins Slcinarr
juliitiunit því scm fjöruliu ár
cru IVá (luuöu lums. Stcinn er
citt þckktuslu Ijóöskáirt íslcnil-
iugu á 20. ölil og Ijócð liuns njótu
stööugru vinsælrtu. Þuu liöl'öu lil
tiiign kynslóöarinnar ckki síður
cn þcirra scm cldri crti.
Iliilföld cr liöin siöan líminii
og vatnið kom ót. I.jóöahálkur-
iint ht'ingrti ínu itýjii limu i ís-
lcnskfi ljóilítgcrö og er aö lik-
inrtum þckktustu
vcrk Stcins.
••• f.,
sprottnar úr umhverfi mínu,“
segir Matthías í nýju viðtali í
DV og heldur áfram: „Ég vil
að það sem ég skrifa sé rót-
fastara í veruleikanum en
arfinn sem fýkur um allt.“
Sögur af sjónum
Nokkrar sagnanna í Flugna-
suð í farangrinum eru um
sjómenn og sjómennsku.
Matthías var sjálfur um skeið
á sjó og segir í áðurnefndu
viðtali: „Þar kenndu þeir mér
að stíga ölduna og ótalmargt
fleira sem hefur fylgt mér
alla tíð. Sem ungur blaða-
maður sóttist ég eftir að tala
við sjómenn og lagði mig eft-
ir tungutaki þeirra. Ég get
ekki hugsað mér fallegra
tungutak en sumir sjómenn
hafa haft.“
Borgin hló hefur nú verið
gefin út að nýju hjá Vöku-
Helgafelli. Hún er fyrsta
verkið í nýjum bókaflokki
sem hleypt var af stokkunum
í haust og nefnist Ljóðasafn
Helgafells en í þeim flokki er
ætlunin að gefa út ýmsar
ljóðabækur, íslenskar og er-
lendar.