Morgunblaðið - 01.12.1999, Qupperneq 6

6 MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 1999__________________________________________________ MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fagnaðarfundir þegar Douglas Henderson hitti Halldór Gíslason á Hrafnistu í gær
Brast í grát er hann
gerði sér ljóst að draum-
urinn myndi rætast
ENDURFUNDIR Douglas Hender-
sons og Halldórs Gíslasonar á Hrafn-
istu í gær voru á vegum breska ríkis-
sjónvarpsins, BBC, og hingað til
lands kom sex manna starfslið BBC í
því skyni að mynda þá. Upptökurnar
verða síðan hluti af sérstökum jóla-
þætti sem árlega er sendur út á jóla-
dag í Bretlandi, strax í kjölfar hátíð-
arávarps Elísabetar
Englandsdrottningar, en að sögn
Noels Edmonds, stjórnanda þáttar-
ins, horfði um helmingur allra sjón-
varpsáhorfenda á þáttinn í fyrra.
Þátturinn er kallaður „Jólagjöf
Noels“ og hefur verið á jóladagskrá
BBC undanfarin tíu ár, að sögn Ed-
monds. Edmonds er vel þekktur
sjónvarpsmaður í Bretlandi og hefur
um árabil verið viðriðinn gerð af-
þreyingarefnis fyrir sjónvarp, gjam-
an einhvers konar viðtalsþátta eða
spurningaþátta.
„Ég hef verið með þennan þátt í tíu
ár og hann er sendur út síðdegis á
jóladag, strax á eftir jólaávarpi Elísa-
betar Englandsdrottningar,“ sagði
Edmonds í samtali við Morgunblaðið.
„Þátturinn byggist oftast nær á
átta til níu atriðum. Þar er ekki alltaf
um endurfundi að ræða, sum atriði
eru fyndin, sumum er ætlað að
hreyfa við fólki og síðan höfum við
nokkra endurfundi. Þetta er því al-
veg sérstakur jólaþáttur."
Tildrög þess að ákveðið var að
mynda endurfundi Hendersons og
Halldórs fyrir þáttinn vora þau að
Michelle, dóttir Hendersons, skiifaði
stjómendum þáttarins bréf og sagði
þeim frá heitustu ósk föður síns, að fá
að hitta Halldór lífgjafa sinn og af-
henda honum flösku af viskíi í þakk-
arskyni fyrir lífgjöfina.
Að sögn Edmonds berast ái-lega
næstum tíu þúsund slík bréf en
stjórnendunum leist svo vel á sögu
Hendersons að þeir ákváðu að hún
yrði ein af „Jólagjöfum Noels“ í ár. f
samráði við þáttarstjómendur fékk
Michelle því föður sinn til að koma
með í eftirmiðdagsferð síðastliðinn
sunnudag í Glenfiddich-viskígerðina í
Skotlandi þar sem sjónvarpsmenn-
imir komu Henderson síðan í opna
skjöldu. Frá Skotlandi vai' farið til
London og hingað kom hópurinn í
gær, en auk sjónvarpsmannanna
fylgdi eiginkona Hendersons honum
í förinni.
Komið á óvart í Glenfiddich-
viskíverksmiðjunni
„Douglas hafði ekki hugmynd um
hvað var á döfinni, það er eitt af ein-
kennum þáttarins að fólki sé komið á
óvart,“ segir Edmonds. „Hann var í
heimsókn í Glenfiddich-viskíverk-
smiðjunni, hélt hann væri í hefðbund-
inni heimsókn ásamt hópi ferða-
manna eða viskíáhugamanna en
staðreyndin var sú að allir gestirnir
vora þar á okkar vegum. Síðan kom-
um við honum algerlega í opna
skjöldu þegar ég gekk til hans, því
hann þekkti mig í sjón, og sagði hon-
um hvað væri á döfinni og spurði
hann hvort hann vildi láta drauminn
rætast og fara til íslands.“
Edmonds segir að Henderson hafi
brostið í gi'át er hann gerði sér ljóst
síðastliðinn sunnudag að hann fengi
nú loksins tækifæri til að hitta Hall-
dór. „Ilann grét, tilfmningar hans
bára hann ofurliði, og hann trúði mér
ekki,“ segir Edmonds. „Flestir trúa
því reyndar ekki þegar þeir sjá mig
birtast. Og Douglas átti erfitt með að
trúa því að hann færi nú loksins aftur
til íslands eftir öll þessi ár. Þessi at-
burður átti sér jú stað fyrir 58 áram!“
Halldór, Henderson og Noel Edmonds, sjónvarpsþáttastjórnandi hjá BBC, sem gerði Henderson kleift að ferð-
ast til íslands til að hitta Halldór. Edmonds er vel þekktur sjónvarpsmaður í Bretlandi og endurfundir Hender-
sons og Halldörs munu verða sýndir í sérstökum jólaþætti hans, sem sýndur verður að aflokinni hátíðarræðu El-
ísabetar Englandsdrottningar í breska sjónvarpinu á jóladag.
Morgunblaðið/Kristinn.
Douglas Henderson (t.h.) gladdist ákaflega að hitta loksins Halldór
Gíslason.
Gat þakkað
lífgjöfina eftir
nær 60
FAGNAÐARFUNDIR urðu með
Skotanum Douglas Henderson og
Halldóri Gíslasyni, fyrrverandi
skipstjóra á togaranum Gulltoppi,
er þeir hittust á Hrafnistu í Hafn-
arfirði í gær, en fimmtíu og átta
ár eru nú liðin síðan skipverjar á
Gulltoppi björguðu Henderson og
32 félögum hans eftir að þeir
höfðu velkst í björgunarbát í nær
fimm sólarhringa suðvestur af Isl-
andi. Henderson hefur Iengi átt þá
ósk heitasta að fá að þakka skip-
verjunum á Gulltoppi Iífgjöfina og
það var því stór stund í lífi hans
þegar hann loks gekk á fund eina
eftirlifandi skipveija Gulltopps í
gær.
„Eg vil þakka þér fyrir lífgjöf-
ina,“ sagði Henderson við Halldór
þegar fundum þeirra bar saman.
„Ef þín hefði ekki notið við væri
ég ekki hér í dag.“
Sagði Henderson að Halldór
gæti líklega aldrei skilið hversu
glaðir Bretarnir 33 urðu þegar
Gulltoppurinn birtist. „Ég þakka
þér innilega, þakka þér fyrir hönd
félaga minna og sjálfs mín.“
Þótt Halldór sé orðinn eitt.
hundrað ára gamall og sjón og
heyrn farin að daprast var hann
vel með á nótunum í gær. „Ég
heyri að þú ert þakklátur og hand-
tak þitt segir mér það líka,“ sagði
Halldór við Henderson á íslensku.
ára bið
Svaraði Henderson því til að þótt
hann skildi ekki íslenskuna gæti
hann áttað sig á því hvað Halldór
væri að segja. Var ekki laust við
að Henderson kæmist við.
„Ég hef svo margt að segja þér
en ég veit ekki hvernig ég á að
fara að því,“ sagði Henderson.
„Þakka þér fyrir, þakka þér kær-
Iega.“
Langl um liðið
Henderson hafði verið í áhöfn
breska flutningaskipsins Bea-
verdale þegar þýskur kafbátur
grandaði því um 300 sjómflur suð-
vestur af Islandi 1. aprfl 1941.
Fjórir björgunarbátar voru um
borð f Beaverdale en einn hafði
laskast í árás Þjóðverja. Allir 79
skipveija Beaverdale komust þó í
björgunarbáta og voru 33 í báti
annars stýrimanns, sem Hender-
son var í, 26 í báti fyrsta stýri-
manns en tuttugu í báti skipstjór-
ans.
Bátur fyrsta stýrimanns náði
landi við Óndverðarnes á Snæfells-
nesi en bátur skipstjórans fannst
aldrei og mun hafa farist.
í samtali sínu við Halldór í gær
sagði Henderson nú langt um liðið
síðan þessir atburðir áttu sér stað.
Spurði Halldór þá Henderson
hversu gamall hann væri. „Ég er
83 ára. Ég er ungur maður í sam-
anburði við þig,“ sagði Henderson.
„Já, ég er meira en eitt hundrað
ára gamall," svaraði Halldór.
Halldór sagði Henderson að
hann myndi nú ekki hverja stund
þessa örlagaríka dags fyrir 58 ár-
um og rifjaði Henderson þá upp
að skipverjar á Gulltoppi hefðu
orðið að horfa á eftir afla dagsins
til að bjarga Bretunum 33.
„Þið urðuð að fara með okkur
til Reykjavíkur með björgunarbát,-
inn, manstu? Ég biðst afsökunar á
því að þið skylduð verða af aflan-
um,“ sagði hann.
Afhenti Henderson Halldóri að
því búnu flösku af skosku Glen-
fiddich-viskíi í þakklætisskyni fyr-
ir lífgjöfina. „Drekktu nú ekki of
mikið, þú verður að vera við stýrið
í kvöld!“
Svaraði Halldór því til að hann
skyldi gefa Henderson glas af
drykknum á hundrað og tíu ára
afmælisdeginum sfnum. „Já, það
skal ég þiggja. Þá verð ég orðinn
93 ára.“
Gáfu aldrei upp von
Henderson scgist muna vel dag-
inn sem Gulltoppur bjargaði Bret,-
unum úr sjávarháska í aprfl 1941.
fslendingarnir tóku Bretana um
borð til sín, þvoðu þeim, nudduðu í
þá hita og gáfu þeim næringu.
Fengu þeir svo langþráðan svefn.
„Ég man bara svo skýrt hversu
góðir þessir íslensku sjómenn
voru,“ sagði Henderson í gær.
„Við héldum alltaf í vonina, en
við urðum líka að halda í hana því
sumir eldri mannanna í bátnum
voru orðnir afar dasaðir." Segist
Henderson, sem var 24 ára þegar
þessir atburðir áttu sér stað, þó
undir niðri hafa verið farinn að ef-
ast um að þeim yrði bjargað.
„En þá konium við allt í einu
auga á Gulltopp. Við sáum skipið
við hún og skutum þeim fáu blys-
um sem við áttum eftir upp í loft-
ið. Skipið kom þá í átt til okkar en
sfðan sneri það á brott og við
hugsuðum skelfingu lostnir að
skipveijar hefðu ekki séð okkur.
En þá voru þeir að taka inn netin
sín. Og svo kom skipið aftur í okk-
ar átt og skipverjar björguðu okk-
ur um borð.“
Líður betur eftir að hafa hitt
Halldór
„Ég get ekki lýst því hvaða gildi
dagurinn í dag hefur fyrir mig,“
sagði Henderson í samtali við
Morgunblaðið. „Um margra ára
skeið hef ég reynt að finna skip-
stjórann til að þakka honum líf-
gjöfina. Við höfðum nafn hans eft-
ir björgunina en vorum sfðan
sendir heim til Englands og heim-
ilisfangið og nafn hans glataðist
og enginn gat munað það.“
f gegnum tíðina hefur Hender-
son skrifað nokkur bréf til sam-
taka sjómanna á íslandi, f þvf
skyni að hafa uppi á Halldóri, en
aldrei fengið nein svör. Skrifaði
hann að endingu bréf til borgar-
stjórans í Reykjavík sem hafði
uppi á Halldóri eftir að birst hafði
frétt í Morgunblaðinu um leit
hans.
Henderson sagði þennan dag
hafa mikia þýðingu fyrir sig, afar
dýrmætt væri að fá að hitta mann-
inn sem hann á líf sitt að launa.
„Mér líður betur eftir þennan
fund,“ sagði Henderson að end-
ingu.