Morgunblaðið - 01.12.1999, Síða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Verðbréfamiðlarar um sölu á 15% hlut ríkisins í Búnaðarbanka og Landsbanka
Viðbrögð fjárfesta
ekki fyrirsjáanleg
ÁÆTLAÐ hefur verið að sölu-
andvirði á 15% hlut ríkisins í Búnað-
arbankanum og Landsbankanum
muni nema 5-6 milljörðum króna.
Morgunblaðið leitaði álits þriggja
starfsmanna verðbréfafyrirtækja á
fyrirhuguðu útboði ríkisins á 15%
hlut þess í bönkunum.
Heiðar Guðjónsson, verðbréfa-
miðlari hjá íslandsbanka F&M, seg-
ir óráðið hver viðbrögð fjárfesta
verði við sölunni. „Það sem mestu
máli skiptir er hvað stjómvöld segja
um framhaldið. Almennt, þegar ráð-
ist er í útboð, er í útboðslýsingum
gefín skýring á ástæðum sölu hluta-
fjárins. Þar er sagt til um framtíðar-
væntingar stjórnar, bæði varðandi
rekstur og jafnvel fyrirhugaða
breytingu á fyrirtækjunum. Slík lýs-
ing er að mínu viti forsenda fyrir því
að útboðið heppnist vel,“ segir Heið-
ar.
Lausafjárstaða
sórstæð um áramót
Heiðar segir að ef yfirlýsing
stjórnvalda af þessu tagi fylgi ekki
með verði þau að bjóða mjög gott
verð til að selja öll bréfin. „En ef sú
verður raunin er við hæfi að spyrja
hver tilgangurinn með sölunni sé,“
segir hann.
Að sögn Heiðars kann að vera var-
hugavert að draga 5-6 milljarða
króna af lausu fé úr kei-finu fyrir ára-
mót. „Lausafjárstaða banka og fjár-
málastofnana er með svolítið sér-
stöku sniði um áramót, þar sem
flestir aðilar vilja hafa hana styrka.
Aldamótavandinn hefur líka mikil
áhrif í þessa átt, þannig að það getur
verið óhentugt að draga svo mikið
lausafé af markaðnum. Það myndi
hins vegar breyta málinu mikið ef
gjalddagi á greiðslu hlutafjárins
væri fljótlega eftir áramót," segir
Heiðar.
Loftur Ólafsson, verðbréfamiðlari
hjá Fjárfestingarbanka atvinnulífs-
ins, telur líklegt að ríkið nái inn þeim
5-6 milljörðum ki-óna sem talað hef-
ur verið um. „Við höfum þó verið
þeirrar skoðunar að gengi hluta-
bréfa i bönkunum sé frekar hátt,
nema ef gert sé ráð fyrir að sá
rekstrarhagnaður sem verið hefur
að undanfómu muni aukast enn
frekar á næstu ámm. Að mínu mati
verða fjárfestar, þ.e. þeir sem era að
horfa til lengri tíma, að hafa á þessu
rökstudda skoðun, enda skiptir það
þegar til lengdar lætur meginmáli
fyrir verðþróun bréfanna. Hvort
svipuð kennitölusöfnun fari fram í
kringum þetta útboð og fyrri útboð
ríkisins fer m.a. eftir útboðsgengi,
þannig að það er að mörgu að huga
fyrir fjárfesta og almenning," segir
Loftur.
Loftur segir að lækkun hlutabréfa
í ríkisbönkunum í kjölfar fréttanna
af útboðinu hafi ekki verið óeðlileg.
„Þetta vora hefðbundin viðbrögð
markaðarins þegar von er á auknu
framboði, sérstaklega í ljósi þess að
einhverjir gerðu því skóna að í út-
boðinu, að minnsta kosti í áskriftar-
sölunni, gæti sölugengið orðið eitt-
hvað undir markaðsverðinu,“ segir
Loftur Ólafsson.
Þorsteinn Víglundsson hjá Kaup-
þingi hf. segir ljóst að ef ætlunin sé
að selja þetta mikið magn hlutafjár
dreifðum hópi fjárfesta, þ.e. almenn-
ingi, verði að skapa einhvers konar
söluhvata. „Það á náttúralega eftir
að koma í ljós hvernig bréfin verða
verðlögð, hvert útboðsgengi verður,
en bankarnir hafa hækkað mikið í
verði að undanförnu og það hlýtur að
þrengja að hagnaðarvoninni að ein-
hverju leyti,“ segir hann.
Gengi hátt vegna
umframeftirspurnar
Að sögn Þorsteins hefur gengi
hlutabréfa bankanna verið hátt að
hluta til vegna þess hve lítið af bréf-
um hefur verið í boði á markaði.
„Eignarhaldið hefur verið þröngt og
eftirspum verið meiri en framboð.
Þetta útboð dregur auðvitað úr
umframeftirspurn og því ber að
fagna, enda verður verðmyndunin
skilvirkari og gefur raunsannari
mynd af stöðu bankanna," segir
hann.
Þorsteinn segir að hafa verði í
huga, þegar metið sé eftir á hvort
hafi borgað sig að selja kennitölu
sína, að öllum fjárfestingum íylgi
áhætta. „Þeir sem seldu kennitölu
sína tóku ekki þá áhættu, heldur inn-
leystu hóflegan gengishagnað með
því að framselja kauprétt sinn.
Hefðu þeir nýtt sér kauprétt sinn
sjálfir hefði hagnaður þeima orðið
meiri en veður hefðu allt eins getað
skipast þannig í lofti að þeir hefðu
tapað á þeirri fjárfestingu," segir
Þorsteinn.
Island í 19.
sæti hvað
viðskipta-
frelsi
varðar
Halli á vöruskiptum við útlönd nemur 21,7 milljörðum króna
V öruskipta-
jöfnuður
batnar um
einn milljarð
VÖRUSKIPT
VIÐ ÚTLÖND
Verðmæti innflutnings og útflutnings
jan. - okt. 1998 og 1999 (fob virði í milljónum króna) 1998 jan.-okt. 1999 jan.-okt. Breyting á föstu gengi’
Útf lutningur alls (fob) 112.202,7 118.712,5 +5,3%
Sjávarafurðir 83.727,3 81.333,0 -3,3%
Landbúnaðarafurðir 1.603,2 1.742,5 +8,1%
Iðnaðarvörur 25.247,7 29.147,3 +14,9%
Ál 15.007,8 17.612,9 +16,8%
Kísiljárn 2.654,9 2.523,2 -5,4%
Aðrar vörur 1.624,4 6.489,7 -
Skip og flugvélar 328,4 5.231,4 -
Innflutningur alls (fob) 134.817,9 140.371,7 +3,6%
Matvörur og drykkjarvörur 11.500,9 12.564,5 +8,7%
Hrávörur og rekstrarvörur, ót.a. 35.479,7 31.922,5 -10,5%
Óunnar 2.273,8 1.162,9 -49,1%
Unnar 33.206,0 30.759,6 -7,8%
Eldsneyti og smurolíur 6.949,9 7.523,5 +7,7%
Óunnið eldsneyti 270,5 187,0 -31,2%
Bensín, þ.m.t. flugvélabensín 1.454,6 1.581,1 +8,1%
Annað unnið eldsn. og smurolíur 5.224,8 5.755,4 +9,6%
Fjárfestingarvörur 34.626,7 34.834,3 +0,1%
Flutningatæki 22.097,4 26.663,2 +20,1%
Fólksbílar 9.401,9 11.716,0 +24,0%
Flutn.t. til atv.rek. (ekki skip, flugv.) 2.591,5 3.186,2 +22,3%
Skip 3.230,7 4.527,7 +39,4%
Flugvélar 3.502,5 3.403,4 -3,3%
Neysluvörur ót.a. 23.951,0 26.675,1 +10,8%
Vörur ót.a. (t.d endursendar vörur) 212,2 188,7 -11,5%
Vöruskiptajöfnuður -22.615,2 -21.659,2 -
' Miðað er við meðalgengi á vöruviðskiptavog; á þann mælikvarða er meðalverð ertends gjaldeyris
í janúar-október 1999 0,5% hærra en árið áður. Heimild: HAGSTOFAISLANDS
Valsmenn stofna fjár-
festingarhlutafélag
FYRSTU tíu mánuði þessa árs
voru fluttar út vörur fyrir 118,7
milljarða króna en inn fyrir 140,4
milljarða. Halli var því á vörusk-
iptum við útlönd sem nam 21,7
milljörðum króna en á sama tíma í
fyrra voru þau óhagstæð um 22,7
milljarða á föstu gengi. Vöru-
skiptajöfnuðurinn var því einum
milljarði betri fyrstu tíu mánúði
þessa árs en á sama tíma árið áð-
ur.
í frétt frá Hagstofu íslands
kemur fram að í októbermánuði
voru fluttar út vörur fyrir 11,8
milljarða króna og inn fyrir 13,8
milljarða. Vöruskiptin í október
voru því óhagstæð um 2 milljarða
en í október í fyrra voru þau óhag-
stæð um 2,6 milljarða á föstu
gengi.
Útflutningur
eykst um 5,3%
Heildarverðmæti vöraútflutn-
ings fyrstu tíu mánuði ársins var
5,3% meira á föstu gengi en á
sama tíma árið áður. Sjávarafurðir
VALSMENN HF., fjárfestingar-
hlutafélag, verður stofnað í dag.
A.m.k. 50 eigendur era nú þegar að
félaginu sem hefur þann tilgang að
vera sjálfstæður fjárhagslegur
bakhjarl fyrir Knattspymufélagið
Val. Að sögn Brynjars Harðarsonar,
verðandi stjómarformanns Vals-
manna hf., er markmið félagsins að
gera Val aftur að þeirri fjöldahreyf-
ingu sem félagið var.
„Það þarf að taka það skýrt fram
að það er ekki verið að gera Val að
hlutafélagi," segir Brynjar í samtali
voru 69% alls útflutnings þetta
tímabil og var verðmæti þeirra 3%
minna en á sama tíma í fyrra. Iðn-
aðarvörur voru 25% alls útflutn-
ings og var verðmæti þeirra 15%
meira en á sama tíma árið áður.
Innflutningur
á flutningatækjum
eykst um 20%
Heildarverðmæti vöruinnflutn-
ings fyrstu tíu mánuði ársins var
3,6% meira á föstu gengi en á
sama tíma árið áður. Mikil aukn-
ing var á innflutningi á flutninga-
tækjum á tímabilinu en verðmæti
þeirra var 20% meira en árið áður.
Neysluvörur aðrar en matar- og
drykkjarvörur námu 19% alls inn-
flutnings janúar-október árið 1999
og var verðmæti þeirra 11% meira
en á sama tíma árið áður.
Verðmæti innfluttra hrá- og
rekstrarvara dróst saman um 11%
fyrstu tíu mánuði ársins, miðað við
sama tímabil í fyrra, að því er
fram kemur í frétt frá Hagstofu
íslands.
við Morgunblaðið. „Valsmenn hf. er
sérstakt hlutafélag sem hefur það að
markmiði að ávaxta hlutafé sitt eins
vel og það getur. Valur sem íþrótta-
félag verður til eftir sem áður. Til
þess að Valur geti aftur orðið að
sterku hlutafélagi er fjármagn nauð-
synlegt og þess vegna er hlutafélagið
Valsmenn hf. stofnað."
íþróttir og viðskipti sameinuð
Brynjar segir stofnun félagsins
hafa verið í uppsiglingu í langan
tíma. „Þetta kemur til af gríðarlegum
þrengingum íþróttahreyfingarinnar.
Hreyfingin stendur á krossgötum
áhugamennsku og atvinnumennsku.
Þjóðfélagsaðstæður hafa gjörbreyst.
Starf sem áður byggðist á þróttmiklu
starfi áhugasamra félagsmanna
byggist í dag fyrst og fremst á að-
gangi að fjármagni. íþróttastarfsemi
er mjög kostnaðarsöm og nú þarf að
greiða fyrir allt það sem áður var
unnið í sjálfboðavinnu,“ segir Brynj-
ar og nefnir að fyrirtæki sem styrki
íþróttafélögin séu farin að gera meiri
kröfur um árangur. „Iþróttir og við-
skipti era alltaf að fær-
ast nær hvort öðra.“
Fjárhagur Vals og
Valsmanna kemur ekki
saman með beinum
hætti, að sögn Brynj-
ars. „Valsmenn hf. geta
gert samkomulag við
Val um ákveðna
rekstrarþætti. Vals-
menn geta til dæmis
átt leikmenn og lánað
eða leigt til Vals,“ segir
Brynjar. „Stjórnin ger-
ir það að skilyrði að það
sé eitthvað sem geti
skilað félaginu arði.“
Stjórnarmenn og
aðstandendur Vals-
manna hf. eru menn með langa
reynslu, bæði af íþróttastarfi og við-
skiptum. Brynjar segir þá alla vinna
sjálfboðastarf með hagsmuni Vals að
ÍSLAND er í 19. sæti á lista yfir
ríki þar sem viðskiptafrelsi er
mest, samkvæmt lista sem settur
hefur verið saman af bandaríska
fyrirtækinu The Heritage Founda-
tion og dagblaðinu Wall Street
Journal. Hagkerfum 161 ríkis er
gefin einkunn eftir því hve mikið
frelsi er til viðskipta. Hong Kong
er í efsta sæti listans og ísland fær
sömu einkunn og í fyrra.
Einkunnirnar sem ríkin fá
standa saman af tíu þáttum og því
lægri einkunn sem ríkin fá, þeim
mun meira frelsi ríkir til viðskipta.
Einkunn íslands fyrir hvern þátt
er hér gefin í sviga fyrir aftan; við-
skiptastefnu (1), fjárhagslegar
álögur ríkisvalds (4), ríkisafskipti
(2,5), peningastefnu (1), rennsli
fjármagns og erlendar fjárfesting-
ar (2), bankamál (3), laun og verð-
lag (2), eignarrétt (1), samkeppnis-
reglur (3) og svartamarkaðsbrask
(1). ísland fékk meðaleinkunnina
2,1519.
í fimm efstu sætum listans eru
Hong Kong með 1,30, Singapúr
með 1,45, Nýja-Sjáland ineð 1,7,
Barein með 1,8 og Lúxembprg með
1,84. Bandaríkin, írland, Ástralía,
Sviss og Bretland fylgja þar á eft-
ir.
Finnland varð í 22. sæti, Dan-
mörk í 27. sæti, Noregur í 28. og
Svíþjóð í 31. sæti.
leiðarljósi. Brynjar seg-
ir að stefnan hafi verið
sett á að á bilinu 30-40
milljónir söfnuðust í
hlutafé hjá Valsmönn-
um hf. fyrir formlega
stofnun félagsins. Nú
eiga 50 aðilar alls 30
milljónir í félaginu, ein-
staklingar og fyrirtæki-
Brynjar segist búast við
að hluthöfunum fjölgi
allt fram að stofnftindi
og verði þá á bilinu 70-
80. Hann segir nokkra
hluthafa eiga um eina
milljón hver en margir
hafi fjárfest fyrir um
250 þúsund krónur. Sótt
verður um heimild til í-íkisskattstjóra
um að nýta megi hlutabréfakaup í fé-
laginu til lækkunar tekjuskatts, að
sögn Brynjars.
Brynjar
Harðarson