Morgunblaðið - 27.06.2000, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ
URVERINU
ERLENT
ÞRIÐJUDAGUR 27. JÚNÍ 2000 23
Morgunblaðið/Friðþjófur Helgason
Þijú íslensk skip á loðnuveiðum
Mokveiði
á loðnunni
LOÐNUVERTÍÐIN er hafin og
eru þrjú íslensk skip byrjuð að veiða
loðnu. Maron Björnsson, skipstjóri
á Guðmundi Ólafi ÓF, segir veiðina
fara vel af stað en Guðmundur Ólaf-
ur landaði fullfermi á Raufarhöfn í
gær. „Þetta virðist ætla að fara vel
af stað. Það eru nú ekki nema þrjú
skip sem eru komin á loðnuna en
auk okkar eru það Örn KE og Hug-
inn VE og það hefur gengið vel hjá
þeim líka.“
Maron segir að skipin hafí verið
að veiða loðnuna um 50 mílur norð-
austur af Langanesi en hún sé að
færa sig eitthvað í norðvestur.
Gylfi Viðar Guðmundsson, stýri-
maður á Hugin VE, segir að veiðin
fari mun betur af stað í ár en í fyrra.
„Það hefur gengið vel þessa fyrstu
tvo túra. Við byrjum fyrr í ár en í
fyrra en þá byrjuðum við um mán-
aðamótin. Þá hættum við fljótlega
aftur þar sem veiðin var svo léleg.
Það hefur hins vegar gengið mun
betur núna en við komum fyrst á
miðin á laugardaginn og fylltum
okkur þá í tveimur köstum.
Við erum síðan á landleið núna
með fullfermi í okkar öðrum túr en
við fylltum okkur á 5 til 6 tímum í
þremur köstum. Þetta hefur verið
hörkuveiði í þessum fyrstu tveimur
túrum en það er síðan spurning
hvernig framhaldið verður,“ segir
Gyífi.
Byrjunin lofar góðu
Hjálmar Vilhjálmsson, fiskifræð-
ingur hjá Hafrannsóknastofnun,
segir að þau fáu skip sem byrjuð eru
að veiða hafi fengið ágætis veiði.
„Skipin hafa verið að fá ágætis veiði,
bæði Færeyingar og Islendingar,
úti í kanti norðaustur og norður af
Langanesi. Skipin hafa eitthvað ver-
ið að færa sig norðar í stærri loðnu
en það hefur þó engin ókynþroska
loðna verið í þeim afla sem skipin
hafa verið að veiða hingað til.
Loðnuveiðin virðist byrja af krafti
þó svo að það segi nú lítið um fram-
haldið. Góð byrjun veit þó frekar á
gott þar sem meirihluti loðnunnar
sem kemur til með að veiðast á þess-
ari vertíð er enn mjög vestarlega.“
Skipstjorar frystiskipa senda
sjávarútvegsráðherra bréf
Askorun um
opinbera rannsdkn
á brottkasti afla
SKIPSTJÓRAR nokkurra frysti-
skipa sendu í gær sjávarútvegsráð-
herra, Árna M. Mathiesen, eftirfar-
andi bréf þar sem þeir óska eftir því
að fram fari opinber rannsókn á
brottkasti afla hjá öllum skipaflokk-
um:
„í ljósi umræðu síðustu daga þar
sem nokkrir aðilar hafa viðurkennt
að hafa stundað það að henda fiski í
stórum stíl, en láta það jafnframt
fylgja með að þetta háttalag sé
fremur regla en undantekning, vilj-
um við skipstjórar undirritaðra
frystiskipa skora á yður, háttvirtan
sjávarútvegsráðherra, að beita yður
fyrir því að gerð verði opinber rann-
sókn á brottkasti hjá öllum skipa-
flokkum og þá ennfremur eftir veið-
arfærum. Okkar ósk er sú að
þessari rannsókn verði hraðað eins
og hægt er, því það er óþolandi fyrir
þá aðila sem stunda fiskveiðar, en
ekki það að veiða fisk og henda aft-
ur, að sitja undir því að vera árum
saman vændir um slíkt athæfi. Það
hlýtur að vera krafa okkar sem höf-
um atvinnu af fiskveiðum, að menn
gangi um þessa auðlind, sem miðin
og fiskistofnarnir eru, af virðingu.
Afrit af bréfi þessu verður sent til
fjölmiðla.
Skipstjórar eftirtalinna skipa:
Kristinn Gestsson, Snorri Sturluson
RE, Guðmundur Jónsson, Venus
HF, Þórður Magnússon, Þerney
RE, Gestur Sigurðsson, Rán HF,
Ivan Brynjólfsson, Sléttbakur EA,
Haraldur Benediktsson, Sjóli HF,
Birgir Sverrisson, Vestmannaey
VE, Hafsteinn Stefánsson, Ýmir
HF, Trausti Egilsson, Örfirisey
RE, Árni Þórðarson, Víðir EA, Ei-
ríkur Ragnarsson, Helga María AK,
Gunnar Tryggvason, Brettingur
NS, Sigtryggur Gíslason, Margrét
EA, Sveinn Benediktsson, Barði
NK, Árni Sigurðsson, Arnar HU,
Gunnar Ai-nórsson, Júlíus Geirmun-
dsson ÍS, Hannes Einarsson, Freri
RE, Friðþjófur Jónsson, Sigurbjörg
ÓF, Steingrímur Þorvaldsson, Vigri
RE, Kristján Pétursson, Höfrungur
III AK, Guðmundur Kjalar Jóns-
son, Málmey SK, Ævar Ásgeirsson,
Hrafn GK, Sigurður Jónsson, Hrafn
Sveinbjarnarson GK, Björn Kjart-
ansson, Mánaberg ÓF, Guðmundur
Jónsson, Baldvin Þorsteinsson EA,
Árni Bjarnason, Akureyrin EA.“
Frakklandsforseti í opinberri heimsdkn í Þýzkalandi
Þýzk-franski öxull-
inn óhaggaður
Þýzku kanzlarahjónin Gerhard Schröder og Doris Schröder-Köpf og
frönsku forsetahjónin Jacques og Bernadette Chirac ganga hér spozk á
svip hjá þýzka skálanum á heimssýningunni í Hannover. Þau litu inn á
sýninguna í gær áður en formleg opinber heimsókn Chiracs hófst.
Berlín. AFP, Reuters.
JACQUES Chirac, forseti Frakk-
lands, sagði í ræðu í Berlín í gær,
við upphaf tveggja daga opinberr-
ar heimsóknar sinnar til Þýzka-
lands, að „þýzk-franski öxullinn"
væri og yrði aðaldrifkrafturinn að
baki Evrópusamrunanum. Frakkar
taka við formennsku í ESB um
næstu helgi. Vonast franskir ráða-
menn til að á formennskumisseri
þeirra náist m.a. að ljúka samning-
um um uppstokkun stofnanakerfis
sambandsins, sem nauðsynleg er
áður en fyrirhuguð fjölgun aðildar-
ríkja kemur til framkvæmda.
Sagði Chirac í ræðu í ráðhúsi
Berlínar að ráðamenn Evrópu
vildu tryggja til frambúðar frið og
lýðræði í álfunni, áratug eftir að
Berlínarmúrinn féll. „Framtíð okk-
ar hlýtur að felast í einingu
Evrópu,“ sagði forsetinn, en hann
hefur ítrekað hvatt til þess að
ESB setji sér stjórnarskrá. I við-
tali í þýzka blaðinu Handelsblatt
sagðist Chirac ennfremur vonast
til að sjá „Evrópusamband ríkja
frekar en Bandaríki Evrópu“. AU-
ar þjóðir álfunnar ættu að geta
haldið hver sinni þjóðmenningu og
sérkennum, jafnhliða auknum
samruna.
Þetta er í fyrsta sinn sem
franski þjóðarleiðtoginn kemur í
opinbera heimsókn til Þýzkalands
frá því Francois Mitterrand sótti
Vestur-Þýzkaland heim árið 1987.
Hann ávarpar þýzka þingið í Rík-
isþinghúsinu í Berlín og verður
þar með fyrsti erlendi þjóðarleið-
toginn til að gera það frá því þing-
ið flutti til Berlínar í fyrra.
Urgangur í
beinni út-
sendingu
FRANSKI sjóherinn skipaði í gær
grænfriðungum að fjarlægja
myndavél, sem þeir höfðu komið
fyrir neðansjávar við útrás frá
kjarnorkuvinnslustöð í La Hague í
Norður-Frakklandi.
Voru myndir af affallinu fluttar
um Netið og sýndar beint á stórum
skjá, sem hafði verið settur upp við
ráðstefnuhús í Kaupmannahöfn.
Þar voru umhverfisráðherrar að-
ildarríkja Evrópusambandsins á
fundi.
Grænfriðungar halda því fram,
að frá kjarnorkuvinnslustöðinni í
La Hague renni í sjóinn ein milljón
lítra af geislavirkum úrgangi dag-
lega.
Búist er við, að ráðherrarnir
Reuters
samþykki tillögu um bann við losun
úrgangs af þessu tagi á fimmtudag,
en það hefur þegar verið gert í
ýmsum ríkjum. „Bannið þetta nú,“
segir á borðanum, sem gramfrið-
ungar komu fyrir við útrásina.
Norskir tóbaksframleiðendur kunna að sæta ákæru
Bótafé gæti numið hundr-
uðum
í NÝRRI skýrslu norsku tóbaks-
varnanefndarinnar sem birt verður
opinberlega á morgun kemur fram
að forsendur eru fyrir því að höfða
mál á hendur norskum tóbaksfram-
leiðendum og mun bótafé geta numið
um 200 milljörðum norskra króna,
tæplega 1.800 milljörðum ísl. kr.
Kemur þetta fram í frétt Aftenpost-
en á sunnudag þar sem segir að tób-
aksframleiðendur hafi árið 1964
horft framhjá niðurstöðum rann-
sóknar sem bentu á heilsufarsvanda-
mál er fylgdu reykingum.
Segir blaðið að gríðarmikil skaða-
bótamál kunni senn að verða höfðuð
gegn norskum tóbaksframleiðend-
um og æ fleiri sveitarfélög sjái máls-
höfðun gegn framleiðendum tóbaks
sem svar við hækkandi sjúkrahús-
kostnaði sem rekja má til reykinga.
milljarða
Er talið að skýrslan frá 1964 muni
vega þungt komi til réttarhalda.
„Norsku tóbaksfyrirtækin kusu að
hunsa varnaðarorð heilbrigðisyfir-
valda árið 1964 en juku aftur á móti
áróðurinn fyrir reykingum. Þetta
eru alvarlegar sakargiftir sem iðnað-
urinn verður að svara fyrir í væntan-
legum réttarhöldum," segir Karl Er-
ik Lund, vísindamaður við norsku
heilbrigðismálastofnunina, í samtali
við> Aftenposten.
I blaðinu segir að norska félags-
og heilbrigðisráðuneytið hafi árið
1998 látið tóbaksvarnanefndina gera
skýrslu þar sem möguleikar á höfð-
un skaðabótamáls á hendur norskum
tóbaksframleiðendum eru kannaðir.
í fréttinni segir að blaðið hafi hluta
skýrslunnar, sem birt verður á
morgun, undir höndum og að í niður-
króna
stöðum hennar komi fram að for-
sendur séu fyrir málshöfðun í Nor-
egi.
Irar sýna málshöfðun áhuga
írska stjórnin er sögð hafa tekið
mikilvæg skref í átt að málshöfðun á
hendur tóbaksframleiðendum og
gæti Irland því orðið fyrsta landið í
Evrópu sem slíkt gerir. í apríl sl.
gerðu írskir þingmenn og lögfræð-
ingar sér ferð til Bandaríkjanna og
leituðu ráða hjá þeim lögmönnum
sem helst hafa beitt sér í skaðabóta-
málum sem höfðuð hafa verið á
hendur bandarískum tóbaksfram-
leiðendum. Á írlandi hafa alls 300
einstaklingar farið fram á skaðabæt-
ur vegna heilsutjóns sem rakið er til
reykinga og mun verða réttað í þeim
málum á næsta ári.