Morgunblaðið - 30.06.2000, Side 5

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 2000 C 5
ER KRISTNIKOM Á ÍSLAND
MÝS SVO STÓRAR SEM KETTIR
Úr Heimskringlu.
"W" J^'olbeinn sterki hét maður er var með
Ólafi konungi. Hann var kynjaður úr
Fjörðum. Hann hafði þann búnað
^L^^jafnan að hann var gyrður sverði og
hafði ruddu mikla í hendi er menn kalla klubbu.
Konungur mælti við Kolbein að hann skyldi
vera næst honum um morguninn. Síðan mælti
hann við menn sína: „Gangið þér þannig í nótt
sem skip bónda eru og borið raufar á öllum en
ríðið í brott eykjum þeirra af bæjum þar sem
þeir eru á.“
Og svo var gert. En konungur var þá nótt
alla á bænum og bað guð þess að hann skyldi
leysa það vandræði með sinni mildi og miskunn.
En er konungur hafði lokið tíðum, og var það
mót degi, síðan fór hann til þings. En er hann
kom á þing þá voru sumir bændur komnir. Þá
sáu þeir mikinn fjölda búenda fara til þings og
báru í milli sín mannlíkan mikið, glæst allt með
gulli og silfri. En er það sáu bændur þeir er á
þinginu voiu þá hljópu þeir allir upp og lutu því
skrímsli. Síðan var það sett á miðjan þingvöll.
Sátu öðrum megin búendur en öðrum megin
konungur og hans lið.
Síðan stóð upp Dala-Guðbrandur og mælti:
„Hvar er nú guð þinn konungur? Það ætla ég
nú að hann beri heldur lágt hökuskeggið og svo
sýnist mér sem minna sé karp þitt nú og þess
hyrnings er þér kallið biskup og þar situr í hjá
þér heldur en fyrra dag, fyrir því að nú er guð
vor kominn er öllu ræður og sér á yður með
hvössum augum og sé ég að þér eruð nú felms-
fullir og þorið varla augum upp að sjá. Nú fellið
niður hindurvitni yðar og trúið á goð vort er allt
hefir ráð yðar í hendi,“ og lauk sinni ræðu.
Konungur mælti við Kolbein svo að bændur
vissu ekki til: „Ef svo ber að í erindi mínu að
þeir sjá frá goði sínu þá slá þú hann það högg
sem þú mátt mest með ruddunni.“
Síðan stóð konungur upp og mælti: „Margt
hefir þú mælt í morgun til vor. Lætur þú kyn-
lega yfir því er þú mátt eigi sjá guð vorn en vér
væntum að hann muni koma brátt til vor. Þú
ógnar oss guði þínu er blint er og dauft og má
hvorki bjarga sér né öðrum og kemst engan veg
úr stað nema borinn sé og vænti ég nú að hon-
um sé skammt til ills. Og lítið þér nú til og sjáið í
austur, þar fer nú guð vor með ljósi rniklu."
Þá rann upp sól og litu bændur allir til sólar-
innar. En í því bili laust Kolbeinn svo goð þeirra
svo að það brast allt í sundur og hlupu þar út
mýs svo stórar sem kettir væru og eðlur og
ormar. En bændur urðu svo hræddir að þeir
flýðu, sumir til skipa en þá er þeir hrundu út
skipum sínum þá hljóp þar vatn í og fyllti upp
og máttu eigi á koma. En þeir er til eykja hlupu,
þá fundu eigi. Síðan lét konungur kalla búendur
og segir að hann vill eiga tal við þá og hverfa
búendur aftur og settu þing.
Og stóð konungur upp og talaði: „Eigi veit
eg,“ segir hann, „hví sætir hark þetta og hlaup
er þér gerið. En nú megið þér sjá hvað guð yðar
mátti er þér báruð á gull og silfur, mat og visth’
og sá nú hverjar véttir þess höfðu neytt, mýs og
ormar, eðlur og pöddur. Og hafa þeir verr er á
slíkt trúa og eigi vilja láta af heimsku sinni.
Takið þér gull yðar og gersemar er hér fer nú
um völlu og hafið heim til kvenna yðar og berið
aldrei síðan á stokka eða á steina. En hér eru nú
kostir tveir á með oss, annað tveggja að þér
takið nú við kristni eða haldið bardaga við mig í
dag og beri þeir sigur af öðrum í dag er sá guð
vill er vér trúum á.“
Þá stóð Guðbrandur upp og mælti: „Skaða
mikinn höfum vér farið um guð vort. Og þó með
því að hann mátti ekki oss við hjálpa þá viljum
vér nú trúa á þann guð sem þú trúir.“
Og tóku þá allir við kristni. Þá skírði biskup
Guðbrand og son hans og setti þar eftir kenni-
menn og Skildust þeir vinir sem fyrr voru óvin-
ir. Og lét þar Guðbrandur gera kirkju í Dölun-
um.
HELGIMAGRI
BLENDINN í TRÚNNI
Úr Landnámabók.
Helgi hinn magri fór til íslands með konu
sína og börn; þar var og með honum Há-
mundur heljarskinn, mágur hans, ér átti
Ingunni, dóttur Helga. Helgi var blandinn
mjög í trú; hann trúði á Krist, en hét á Þór
til sjófara og harðræða. Þá er Helgi sá ís-
land, gekk hann til frétta við Þór, hvar land
skyldi taka, en fréttin vísaði honum norður
um landið. Þá spurði Hrólfur, sonur hans,
hvort Helgi mundi halda í Dumbshaf, ef Þór
vísaði honum þangað, því að skipverjum
þótti mál úr hafi, er áliðið var mjög sumarið.
Helgi tók land fyrir utan Hrísey, en fyrir
innan Svarfaðardal. Hann var hinn fyrsta
vetur á Hámundarstöðum. Þeir fengu vetur
mikinn. Um vorið gekk Helgi upp á Sólar-
fjöll; þá sá hann, að svartara var miklu að sjá
inn til fjarðarins, er þeir kölluðu Eyjafjörð af
eyjum þeim, er þar lágu úti fyrir. Eftir það
bar Helgi á skip sitt allt það, er hann átti, en
Hámundur bjó eftir. Helgi lenti þá við Galt-
arhamar; þar skaut hann á land svínum
tveimur, og hét gölturinn Sölvi; þau fundust
þremur vetrum síðar í Sölvadal, og voru þá
saman 70 svína. Helgi kannaði um sumarið
hérað allt og nam allan Eyjafjörð milli Siglu-
ness og Reynisness og gerði eld mikinn við
hvern vatnsós og helgaði sér svo allt hérað.
Hann sat þann vetur að Bíldsá, en um vorið
færði Helgi bú sitt í Kristsnes og bjó þar,
meðan hann lifði. í búfærslunni varð Þórunn
léttari í Þórunnareyju í Eyjafjarðará; þar
fæddi hún Þorbjörgu hólmasól. Helgi trúði á
Krist og kenndi því við hann bústað sinn.
Ketill
fíflski
Úr Landnámabók.
Maður hét Ketill hinn fíflski, son Jórunn-
ar manvitsbrekku, dóttur Ketils flatnefs;
hann fór af Suóureyjum til íslands;
(hann) var kristinn; hann nam land millí
Geirlandsár og Fjaróarár fyrir ofan
Nýkoma.
Ketill bjó í Kirkjubæ; þar höfðu áóur
setið papar og eigi máttu þar heiðnir
menn búa.
Skyldleiki kristinna landnámsmanna
Veðrar-Grímur
i
S—|—Vé'aug
I \ |
flatnef'ur HraPP“r He,9'
Ketill Helai Auður Jórunn Þórunn
flatnefur bjófa djúpúðga manvitsbrekka Kyrna
Ketill fíflski
GÍSLISÚRSSON
LÆTUR
PRÍMSIGNAST
Úr Gísla sögu Súrssonar.
Hún er talin rituð snemma
á 13. öld, en fjallar um atburði
tímabilsins 950-980.
í þenna tíma réð fyrir Noregi Haraldur grá-
feldur. Þorgrímur og Þorkell komu að norð-
ur í Þrándheim og hittu þar konunginn,
gengu fyrir hann og kvöddu hann en hann
tók þeim vel. Gerðust þeir honum hand-
gengnir. Varð þeim gott til fjár og virðingar.
Þeir Gísli voru úti meir en hundrað dægra
og sigldu um veturnáttaskeið að Hörðalandi
í miklu fjúki og ofviðri á náttarþeli og brutu
þeir skipið í spón en héldu fé sínu og mönn-
um.
Maður hét Skegg-Bjálfi. Hann átti skip í
förum og ætlaði til Danmerkur. Þeir Gísli
föluðu hálft skip að honum. En hann kveðst
spurt hafa að þeir voru góðir drengir og gaf
hann þeim skipið hálft og launa þeir þegar
meir en fullu í flárhlutum. Þeir héldu nú
suður til Danmerkur og í þann kaupstað er í
Vébjörgum heitir. Þar voru þeir um vetur-
inn með þeim manni er Sigurhaddur hét.
Voru þeir þar þrír saman félagar, Gísli og
Vésteinn og Bjálfi, og var vingott með þeim
og mikið gjafavíxl.
I þenna tíma var kristni komin í Danmörk
og létu þeir Gísli félagar prímsignast því að
það var í þann tíma mikill siðvani þeirra
manna er í kaupferðum voru og voru þeir þá
í öllu samneyti með kristnum mönnum. Um
vorið snemma bjó Bjálfi skip sitt til íslands.