Morgunblaðið - 30.06.2000, Side 7

MORGUNBLAÐIÐ
ER KRISTNI KOM AISLAND
FÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 2000 C 7
STEFNIR
ÞORGILSSON
KENNIR RÉTTA TRÚ
Úr Kristni sögu. Hún er talin
rituð um miðja 13. öld og oft
eignuð Sturlu Þórðarsyni
(1214-1284), en rekur sögu
kristni á íslandi frá 981 til
1118. Stefnir Þorgilsson fór
hér um á árunum 996-997.
Ólafur konungur kom í Noreg á öndverðri
góu. Með honum voru margir íslenskir
menn. Sá var einn, er Stefnir hét, hann var
son Þorgils Eilífssonar Helgasonar bjólu af
Kjalarnesi. Ólafur konungur sendi Stefni til
íslands hið fyrsta sumar, er hann kom í
Noreg, að boða þar guðs erindi; en er hann
kom til íslands, þá tóku menn illa við hon-
um, og frændur hans verst, því að allur lýð-
ur var þá heiðinn á landi hér, en hann fór
djarflega bæði norður og suður og kenndi
mönnum rétta trú, en menn skipuðust lítt
við hans kenningar, og er hann sá það, að
hann hafði engan framgang, þá tók hann að
meiða hof og hörga en brjóta skurðgoð. Þá
söfnuðust heiðnir menn liði og komst hann
þá á Kjalames nauðuglega og var þar með
frændum sínum. Skip hans stóð uppi í Guf-
árósi; það tók út um veturinn í vatnavöxtum
og ofviðri...
Skip kom á land og lítt brotið, og lét
Stefnir gera að því um vorið. Það sumar var
það í lög tekið, að frændur hinna kristnu
manna skyldu sækja um þá goðlöstun nánari
en þriðja bræðra og firnari en næsta
bræðra. Það sumar var Stefnir sóttur um
kristni; þá sök sóttu þeir frændur hans, því
að kristnin var þá kölluð frændaskömm;
synir Ósvífurs hins spaka, Þórólfur og Ás-
kell, Vandráður og Torráður, sóttu hann, en
Óspakur vildi engan hlut að eiga, en Stefnir
mælti: „Ekki mein mun mér verða að sekt
minni, en fyrir þessa sök mun yður henda
mikil ógifta á fárra vetra fresti."
Stefnir fór utan um sumarið, og tók Ólaf-
ur konungur vel við honum.
Morgunblaðið/RAX
HÖFÐABREKKA í MÝRDAL. „ÞÁ ER ÞANGBRANDUR REIÐ AUSTAN ÞÁ BRAST í SUNDUR JÖRÐIN UNDIR
HESTI HANS EN HANN HUÓP AF HESTINUM..."
Þangbrandur og
Guðleifur fara um
með mannvígum
✓
Ur Brennu-Njáls sögu.
Um vorið eftir fór Þangbrandur að boða kristni
og Hallur með honum. En er þeir komu vestur
um Lónsheiði til Stafafells þá bjó þar Þorkell.
Hann mælti mest í móti trúnni og skoraði
Þangbrandi á hólm. Þá bar Þangbrandur róö-
ukross fyrir skjöldinn en þó lauk svo með
þeim að Þangbrandur hafði slgur og drap
Þorkel. Þaðan féru þeir til Hornafjarðar og
gistu í Borgarhöfn fyrir vestan Heinabergs-
sand. Þar bjó Hildir hinn gamli. Hans son var
Glúmur er fór til brennu með Flosa. Þar tók
vlð trú Hildir og hjú hans öll. Þaðan fóru þeir
til Fellshverfis og gistu aö Kálfafelli. Þar bjó
Kolur Þorsteínsson frændi Halls ogtðk hann
við trú og hjú hans öll. Þaðan fóru þeir til
Breiðár. Þar bjó Össur Hróaldsson frændi
Halls ogtók við prímsigning. Þaðan fóru þeir
til Svínafells og tók Flosi prímslgning en hét
að fylgja þeim á þingi. Þaðan fóru þeir vestur
til Skógahverfis og gistu í Kirkjubæ. Þar bjó
Surtur Ásbjarnarson Þorsteinssonar Ketils-
sonar hins fíflska. Þeir höfðu allir verið kristn-
ir langfeðgar. Eftir það fóru þeir úr Skóga-
hverfi og til Höfóabrekku. Þá spurðist allt um
ferð þeirra. Maður hét Galdra-Héðinn er bjó í
Kerlingardal. Þar keyptu heiðnir menn að hon-
um að hann skyldi deyða Þangbrand og förun-
eyti hans. Hann fór upp á Arnarstakksheiðl og
efldi þar blót mikið. Þá er Þangbrandur reið
austan þá brast í sundur jörðin undfr hesti
hans en hann hljóp af hestinum og komst upp
á bakkann en jörðin svalg hestfnn með öllum
reiðlngi og sáu þeir hann aldrel síðan. Þá lof-
aði Þangbrandur guð. Guðlelfur leitar nú
Galdra-Héðins og finnur hann á heiðinni og
eltir hann ofan að Kerlingardalsá og komst í
skotfæri við hann og skýtur tll hans spjótl og í
gegnum hann. Þaðan fóru þeir til Dyrhólma og
áttu þar fund og boðaði Þangbrandur þar trú
og kristnaði þar Ingjald son Þorkels Háeyjar-
tyröils. Þaðan fóru þelrtil Fljótshlíðar og boö-
uðu þar trú. Þar mælti mest í mót Veturliði
skáld og Ari son hans og fyrir það vógu þelr
Veturliða. Og er þar um kveöin vísa þessi:
Ryðfjónar gekk reynir
randa suðr á landi
beðs í bæna smiðju
Baldrs sigtólum halda.
Siðreynir lét síðan
snjallr morðhamar gjalla
hauðrsíhattarsteðja
hjaldrs Vetrliða skaldi.
Morgunblaöiö/RAX
Mývatn
Þvottá
•v^ÍÞingvellir
SkálholtX
Kirkjubær
Ferdir Þangbrands á Islandi 997-999
ÞANGBRANDSBRYGGJA VIÐ LEIRUVOG í ÁLFTAFIRÐI. AÐ ÞESSUM KLETTI Á ÞANGBRANDUR AD HAFA
LAGT SKIPISÍNU ER HANN SÓTTI HEIM SÍÐU-HALL ÁRIÐ 997.
Morgunblaðiö/RAX
ÞVOTTÁ í ÁLFTAFIRÐI. SÍÐU-HALLUR BJÓ FYRST Á HOFI EN FLUTTI ÞAÐAN AÐ BÆNUM Á, SEM NEFNDIST
ÞVOTTÁ EFTIR AÐ ÞANGBRANDUR HAFÐI SKÍRT HALL OG FJÖLSKYLDU HANS í ÁNNI.
ÞANGBRANDUR
KOMINN TIL ÍSLANDS
Úr Brennu-Njáls sögu. Hún er
talin rituð seint á 13. öld, en
fjallar um atburði tímabilsins
950-1020.
Petta hið sama haust kom skip út austur í
Fjörðum í Berufirði þar sem heitir Gautavík.
Hét Þangbrandur stýrimaður. Hann var son
Vilbaldús greifa úr Saxlandi. Þangbrandur var
sendur út hingað af Ólafi konungi Tryggvasyni
að bjóða trú rétta. Með honum fór sá maður ís-
lenskur er Guðleifur hét. Hann var son Ara
Mássonar, Atlasonar, Úlfssonar hins skjálga,
Högnasonar hins hvíta, Ótryggssonar,
Óblauðssonar, Hjörleifssonar hins kvensama
Hörðalandskonungs. Guðleifur var vígamaður
mikill og manna hraustastur og harðger í öllu.
Bræður tveir bjuggu á Berunesi. Hét annar
Þorleifur en annar Ketill. Þeir voru Hólm-
steinssynir Össurarsonar hins breiðdælska.
Þeir lögðu til fund og bönnuðu mönnum að eiga
kaup við þessa menn. Þetta spurði Hallur af
Síðu. Hann bjó að Þvottá í Álftafirði. Hann reið
til skips við þrjá tigu manna. Hann fer þegar á
fund Þangbrands og mælti til hans: „Hvort
ganga ekki mjög kaupin?“ Hann sagði að svo
var. „Nú vil eg segja þér mitt erindi,“segir
Hallur, „að eg vil bjóða yður öllum heim til mín
og hætta á hvort eg geti kaup fyrir yður.“
Þangbrandur þakkaði honum og fór til Þvott-
ár. Um haustið var það að Þangbrandur var úti
einn morgun snemma og lét skjóta sér tjaldi og
söng messu í tjaldinu og hafði mikið við því að
hátíð var mikil. Hallur mælti til Þangbrands: „í
hverja minning heldur þú þenna dag?“ „Mikael
engill á daginn,“ segir hann. „Hver rök fylgja
engli þeim?“ segir Hallur. „Mörg,“ segir
Þangbrandur. „Hann skal meta allt það sem þú
gerir bæði gott og illt og er hann svo miskun-
nsamur að hann metur allt það meira sem vel
er gert.“ Hallur mælti: „Eiga vildi eg hann mér
að vin.“ „Það munt þú mega,“ segir Þangbran-
dur, „og gefst þú honum þá í dag með guði.“
„Það vil eg þá til skilja,“ segir Hallur, „að þú
heitir mér því fyrir hann að hann sé þá fylgju-
engill minn.“ „Því mun eg heita þér,“ segir
Þangbrandur. Tók Hallur þá skírn og öll hjú
hans.