Morgunblaðið - 26.11.2000, Blaðsíða 2

I B SUNNUDAGUR 26. NÓVEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Þróun
mannsins
Hafa skal það sem sannara reynist, skrifar
Sveinbjörn I. Baldvinsson. Tímanir breytast
en mennirnir EKKI með.
ÞAÐ ER kannski ekki
merkilegt, an altént at-
hyglisvert hvílíkan ara-
grúa við eigum af orða-
tiltækjurn, málsháttum og
gagnorðum tilvitnunum um allt mögulegt.
Við tyggjum þetta oní hvert annað með
reglulegu millibili og mjög undir hælinn lagt
hvort þessar setningar eiga vel við eða ekki.
Sumar þeirra virðast vissulega ætíð í
fullu gildi, eins og til dæmis „Enginn verður
óbarinn biskup“, en ef grannt er skoðað er
samt vafamál, hve góð skil þessi setning
gerir staðreyndinni um þær hindranir sem
verða á vegi hins almenna borgara í lífinu.
Önnur vinsæl setning af álíka tagi er
þessi: „Tímarnir breytast og mennirnir
með.“ Hún heyrist alltaf við og við. Mér
virðist þó sem hér sé ekkert vafamál á ferð.
Þetta er einfaldlega alls ekki rétt.
Ef þetta væri rétt, værum við núlifendur
sem sagt allt öðruvísi innréttaðir en for-
feður okkar, sökum þeirra breytinga sem
orðið hafa í veröldinni. Svo er auðvitað ekki.
Ein sönnun þess er sú staðreynd að við
getum enn setið algerlega hugfangin yfir
eldgömlum sögum og leikritum. Við lifum
okkur inn í örlög sögupersóna sem búa í
umhverfi sem er okkur algerlega framandi
og aðstæður sem við þekkjum
ekkert til sjálf. Þeir rétti upp
hönd sem búa í Grikklandi hinu
forna, Rómaveldi eða þekkja
kaupmann í Feneyjum.
Því er nefnilega þannig varið að blessuð
mannskepnan er söm við sig, ekki aðeins
bæði í Súdan og Grímsnesinu eins og skáld-
ið góða benti á, heldur líka á mismunandi
tímabilum.
S
raun má kannski segja að tíminn og
maðurinn eigi fátt sameiginlegt. Hvert
okkar á að vísu samleið með tímanum í
stundarkorn, við fáum far með tifandi gang-
verki hans dálitla leið, en líkt og strætis-
vagninn sálugi, „Hægri hringleið", heldur
tíminn ótrauður áfram ferð sinni eftir að við
erum komin á áfangastað. Aðrir farþegar
stíga upp í og þótt þeir séu okkur ókunnir,
eru þeir vissulega allir eins í augum vagns-
ins, sem getur þá rifjað upp eitt gullkornið
enn, „maður kemur í manns stað“.
Það var reyndar eitt rigningarsíðdegi
síðsumars í háskólaborginni New Haven í
Connecticut í Bandaríkjunum fyiár hartnær
tíu árum, að ég sá áhrifamesta vitnisburð-
inn um blessunarlega hægfara þróun
mannsins.
HUGSAÐ
UPPHÁTT
Associated Press
Skrúðleikar í nútímanum við Aztekapýramída norðaustur af Mexíkóborg, svipaðir þeim
er voru taldir tíðkast til forna.
Fjölskyldan leitaði skjóls fyrh- regninu í
haganlega staðsettu listasafni Yale-háskól-
ans undir yfirskini menningarþorsta. Þar
voru ýmsir fornmunir og listaverk frá ólík-
um tímum til sýnis.
í kjallara byggingarinnar stóð yfir sýning
á mörg þúsund ára gömlum listmunum
fornra indíána í Suður-Ameríku og þótt ég
muni ekki heiti þeirra, líður mér sýningin
seint úr minni.
Ekki fyrir þá sök, endilega, hve þeir
voru haganlega gerðir, heldur
vegna þess hve mannlífið sem í
þeim birtist virtist svipað því sem við blasti
utan við safnhúsið, öllum þessum öldum síð-
ar.
Það situr einn gripur í mér sérstaklega.
Þetta var lítill skúlptúr úr leir og sýndi
kappleikjavöll með stúku allan hringinn.
Margar mannsfígúmr sátu á bekkjum í
stúkunni og aðrar voru leikmenn í einhverj-
um boltaleik niðri á vellinum.
Það sem vakti athygli mína vai- einn
pabbi sem greinilega hafði farið með
son sinn eða dóttur á völlinn þarna
fyrir þúsundum ára og var með annan
handlegginn utan um barnið en benti með
henni niður á völlinn.
Sá ég ekki betur en þarna gæfi að líta
sjálfan mig eða hvern annan nútímapabba
að koma sér upp lögmætri afsökun fyrir að
glápa á fullorðna menn leika sér með bolta,
en jafnframt að vernda og uppfræða af-
komandann.
Nei, „hafa skal það sem sannara reynist":
Tímarnir breytast og mennirnir EKKI með.
Þannig er það.
blómaverkstæði
íNNAm'
Skólavörðustíg 12, Bergstaðastrætismegin, sími 551 9090
S 8
Fi
RA NOW
1 -T' 1
4
ÍOOD.
OOUBLE STRSSföTH
Muco!
f &
Chondroi
U Joínt Support
fv- ^TU!.
Miklu sterkara
APÓTEKIN
Horft á
sjónvarp
TEMPUR PEDIC
Heilsunnar vegna