Morgunblaðið - 26.11.2000, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 26. NÓVEMBER 2000 B 35
Steve Simpson og Landroverjeppinn þeirra Rögnu.
Paradís við Indlandshafið.
í Svasílandi.
f svæðanuddskölanum í Álaborg.
spyrja hvort hún vilji taka demant-
inn.“ Daníel þakkaði mér með fögr-
um orðum. Eg hringdi til Margrét-
ar og bar málið undir hana. „Ég
skal með ánægju líta á demantinn,"
sagði Margrét. „Þú mátt segja
Daníel að koma við hjá mér upp úr
níu á morgun en þá er ég nýbúin að
opna búðina og hef næði.“ Ég kom
skilaboðunum áleiðis til Daníels
sem kvaðst ætla til Margrétar strax
daginn eftir. Ég var forvitin um
hvort eitthvað hefði orðið af kaup-
unum og var hissa á að heyra frá
hvorugu þeirra. Eftir tveggja daga
þögn ákvað ég að koma við í minja-
gripabúðinni hjá Margréti eftir vakt
um fjögurleytið.
Ég átti mér einskis ills von þegar
Margrét kom hlaupandi út úr búð-
inni og fómaði höndum með angist-
arsvip á andlitinu.
„Hvað er að?“ spurði ég.
„Ragna mín, lögreglan er héma!“
hrópaði hún.
,.Nú, jæja,“ sagði ég grandalaus.
„Hún er að leita að þér,“ sagði
Margrét.
„Að mér?“ sagði ég undrandi. ,Aí
hveiju í ósköpunum?" „Nú, þú
veist,“ sagði Margrét augljóslega
miður sín og mjög óróleg. Hún vissi
greinilega ekki hvað hún ætti að
segja mér mikið. Ég stóð fyrir
framan hana, eitt spurningarmerki.
Skyndilega virtist hún taka ákvörð-
un.
„Ragna mín,“ sagði hún með
áherslu. „Þú verður að segja lög-
reglunni sannleikann. Allan sann-
leikann. Þeir em búnir að bíða eftir
að þú komir inn í búðina til að
heimsækja mig. “ Mér var nóg boð-
ið og fannst þetta vera einn skrípa-
leikur. „Hvað hefur eiginlega komið
fyrir, Margrét?" spurði ég. „Segðu
mér það strax.“ „Við Daníel vomm
að ganga frá kaupunum á deman-
tinum í morgun þegar lögreglan
kom og tók hann 1 yfirheyrslu."
„Hvað ertu að segja?“ sagði ég
skelfd. „En hvernig kemur það mér
við?“ Margréti vafðist tunga um
tönn. Að lokum sagði hún: „Hann
var með vegabréfið þitt á sér og
sagði lögreglunni að þú ættir dem-
antinn." Mér fannst eins og jörðin
hefði opnast og gleypt mig. Eg var
orðlaus. Tveir lögregluþjónar gengu
út úr búðinni og fylgdu mér á lög-
reglustöðina. Ég var umsvifalaust
tekin í yfirheyrslu sem stóð í marga
klukkutíma. Svo vel vildi til að ég
var í tveggja sólarhringa fríi, ann-
ars hefði ég eflaust verið rekin.
Ég var gripin ofsahræðslu þegar
yfirheyrslan hófst og var í fyrstu
ekki með sjálfri mér af kvíða. Þetta
var martröð, ég hugsaði með mér
að þetta gæti ekki verið raunvera-
legt.
Þegar ég hafði náð valdi á mér
ákvað ég að segja lögreglunni allan
sannleikann og sagði satt og rétt
frá öllu sem tengdist Daníel. Ég var
látin endurtaka sögu mína aftur og
aftur þangað til mig langaði að
öskra. Á vissum stóðum í sögu
minni var gripið fram í fyrir mér og
ég látin byija upp á nýtt. Síðan var
spumingum látið rigna yfir mig.
„Hann er nú ástmaður þinn,"
sagði einn lögreglumannanna.
„Það veit ég nú ekki,“ svaraði ég.
„Við eram góðir vinir.“ „Þið hafið
sofið saman, er það ekki?“ „Það
kemur ykkur ekkert við.“ Ég hélt
að þetta ætlaði engan enda að taka.
Þegar mér var loks sleppt var
ákveðið að rétta í málinu eftir þrjár
vikur. Ég fékk að fara til vinnu
minnar en tveir óeinkennisklæddir
lögregluþjónar fylgdu mér eftir
hvert sem ég fór. Þeir eltu rútu
spilavítisins sem ég tók kvölds og
morgna og ef ég settist inn á mat-
stofu kom bfll aðvífandi og tveir
menn gengu inn. Það jók enn á
álagið að ég var búin að ráðstafa
mér í vinnu í Svasílandi og óttaðist
að missa hana vegna réttarhald-
anna. Ég sldl ekki enn hvemig ég
lifði þessar vikur af.
Réttarhöldin fóra fram í Búlav-
ejó. Ég varð að fara þangað með
lest frá Viktoríufossunum og var
látin vera í einkaklefa á leiðinni.
Mér fannst taugar mínar vera að
bresta á þessari löngu og seinförnu
leið. Ég hef aldrei, fyrr eða síðar,
upplifað jafnmikla angist og
hræðslu og á þessari leið. Mér
fannst eins og öll vanlíðan mín hefði
safnast saman inni í þessum litla
klefa og sæti þar eins og grár
mökkur. Ég var svo heltekin skelf-
ingu að ég gat ekki fengið mér sæti,
gat mig hvergi hrært.
Paradís við hafið
Steve var ósvikið náttúrabam og
unni því meira en nokkra öðra að
fara í ferðir út í villta náttúrana og
sýna mér fegurð Afríku. Þegar við
áttum frí saman fóram við nær allt-
af í ferðir á bílnum hans. Ég mun
aldrei gleyma fegurð Indlandshafs-
ins þegar ég sá það í fyrsta sinn.
Við höfðum farið til Durban sem er
glæsileg hafnarborg og á sér ævin-
týralega sögu. Þangað vöndu komur
sínar sjóræningjar, þrælahaldarar
og skipbrotsmenn fyrr á öldum.
Borgin hét upphaflega Natal,
sem þýðir jól á portúgölsku, en
Vasco da Gama kom þangað fyrstur
Evrópubúa á jóladag 1497.
Á heimleiðinni nam Steve staðar
og slökkti á bílnum.
„Komdu út,“ sagði hann. „Ég vil
að þú hlustir á dálítið óvenjulegt."
Ég horfði í kringum mig. Hafið
blikaði frá veginum eins og silfur.
Við gengum niður í flæðarmálið yfir
lágar, hvítar sandeyjar. Skyndilega
heyrði ég fjarlægar dranur. Ég
staðnæmdist í sandinum og hlust-
aði. Hafið drandi í öllum sínum
mikilleik. Þetta er nokkuð sem við
veitum sjaldnast athygli og eyja-
búar hætta að heyra það. Eg hafði
ekki komið nálægt sjó í langan
tíma, ég kom úr þögninni inni í
landi. Upplifunin var stórfengleg og
ótrúlega sérstök og einhver fram-
stæð tilfinning gagntók mig. Það
var eins og ég fyndi rætur mínar í
fyrsta sinn. Eg stóð lengi grafkyrr
og hlustaði á hafið. Steve fylgdist
brosandi með mér. Þegar ég hristi
af mér leiðsluna héldum við nær
flæðarmálinu. Mig langaði helst til
að hlaupa inn í brimið og faðma haf-
ið að mér fyrir að gefa mér þessa
gjöf.
Steve rétti mér tóma flösku. Ég
spurði hann viðutan hvort hann ætl-
aði að senda flöskuskeyti. Hann út-
skýrði fyrir mér að hreingeminga-
konan okkar hefði haft veður af því
að hann ætlaði niður að Indlands-
hafi og bað hann að fylla flöskuna af
sjó. Sjór er heilagur vökvi í augum
innfæddra sem búa inni í landi.
Eftir þetta kom hreingerninga-
konan iðulega til mín áður en við
Steve fóram í eitthvert ferðalagið
og afhenti mér tóma flösku.
„Viltu færa mér flösku af sjó,
madame?" spurði hún. Ég gerði
eins og hún bað mig og þegar ég af-
henti henni fulla flösku af „krafta-
verkavökvanum“ varð hún himin-
glöð. Ég átti ekki erfitt með að
skilja það eftir að hafa heyrt hafið
duna þessa ógleymanlegu stund.
Okkur Steve þótti svo dásamlegt
að fara saman í þessi ferðalög, sem
við kölluðum „Róbinson Krúsó“-
ferðir, að við keyptum okkur sex
sæta Landróverjeppa á góðum
kjöram og lögðum jafnt af launum
okkar í kaupin. I spilavítinu var sá
háttur hafður á að við unnum þrjár
vikur samfleytt og fengum fjögurra
til fimm daga frí. Ég gætti þess að
hafa vegabréfsáritanir mínar í góðu
lagi svo að við gætum farið burtu
sem oftast. Steve var mikið fyrir
veiðar og notaði að jafnaði hveiti-
deig eða maísjafning með karrí fyr-
ir beitu að afrískum sið. Hann var
fengsæll og veiddi afskaplega
bragðgóða fiska sem við grilluðum
yfir báli á ströndinni. Mér fannst ég
hafa fundið paradís á jörð.
Við lögðum oft leið okkar niður
að Indlandshafinu, gengum eftir
hvítri ströndinni meðfram klettun-
um og tíndum rauðátu, fisktegund
sem festir sig á steina svo það virð-
ist eins og rautt blómamynstur. Við
fóram í sjóinn til að sækja humar
og rækjur. Á nóttunni sváfum við
undir stjörnubjörtum himninum,
stundum undir skýli sem Steve út-
bjó úr tveimur tijástöngum og
striga. Meðan Steve veiddi sat ég
með krosslagða fætur og horfði út á
hafið eða þræddi ströndina í leit að
skeljum, steinum, plöntum, maura-
búi og rækjum. Ef brimið var ekki
of mikið syntum við í sjónum en að-
eins í flæðarmálinu. Það gat reynst
hættulegt að synda í sjónum vegna
þess að útsogið var þungt og þar
leyndust hákarlar.
Ég hafði afskaplega gaman af því
að horfa á rækjurnar koma upp úr
gollunum á ströndinni til að anda.
Ég kraup niður og horfði á litlu
rauðu fálmarana þenjast út þegar
þær soguðu að sér loftið. Litlir
krabbar lötraðu út á hlið og ígulker
og krossfiskar sveigðust til og frá í
flæðarmálinu. Á slíkum augnablik-
um var ég óstjórnlega auðug og
fullkomlega hamingjusöm. Þetta
tók öllu fram sem mig hafði dreymt
um.
Við fóram einnig upp í fjölLin til
að veiða en í fjallavötnunum var
mikið af góðum fiski. Eitt sinn vor-
um við stödd við fagurt stöðuvatn
þegar ég ákvað að láta slag standa
og læra sjálf að veiða á stöng. Ég
notaði hveitijafning í karrí fyrir
beitu og var mjög hreykin þegar
bitið var á hjá mér, svo að segja í
fyrstu atrennu. í kringum mig
þyrptist heill hópur af litlum, svört-
um drengjum sem fylgdust spenntir
með. Ég sveiflaði aflanum í land en
brá heldur en ekki í brún þegar ég
sá að ég hafði veitt stóreflis frosk!
Hann var eitt ljótasta ferlfld sem ég
hafði séð á ævinni. Strákarnir hlógu
svo mikið að þeim lá við köfnun. Ég
var ekkert sérlega hetjuleg þegar
ég sleppti froskinum af króknum.
Hann kvakkaði á mig og hvarf síðan
ofan í vatnið. Þetta var eina veiði
mín úr afrísku vatni.
Sjúkrahús Jassuryia
Til að nýta svalann lögðum við af
stað í skólann klukkan sex á morgn-
ana og tókum strætisvagn. Mér
fannst vagnarnir ákaflega sérkenni-
legir, gluggalausir og mjög fom-
legir að allri gerð. í þeim var pláss
fyrir sautján manns en það var svo
troðið að við urðum að hanga í dyr-
unum. Margir farþeganna héngu
utan á vagninum sem mér fannst
afar kostuleg sjón. Frederik stóð
alla leiðina með hökuna kerrta nið-
ur í hálsmálið og sagði við mig í
gríni: „Nú skil ég af hveiju allir hér
era með hryggskekkju." Það var
lífsins ómögulegt að rétta úr sér í
vagninum. Mér fannst með ólíkind-
um að það væri hægt að fara ferða
sinna á þennan hátt dag eftir dag,
ár eftir ár. Þótt ótrúlegt væri vönd-
umst við þessu þó.
Þegar við komum á sjúkrahúsið
varð ég mjög undrandi. Það sem
bar fyrir augu var áttatíu fermetra
moldargólf og fjórir, hálffúnir tré-
stólpar sem héldu uppi illa fömu
bárujárasþakinu. Á moldargólfinu
vora trébekkir, þétt setnir fólki
með nálar hvarvetna á líkamanum.
Kennarinn okkar, Anthony Jass-
uryia, heilsaði okkur með virktum.
Hann afhenti okkur þykkan doðn-
ant með nákvæmum útskýringuin
um nálastungufræðin. Þegar ég
fletti bókinni tók ég eftir því að
blaðsíðurnar vora með ólíkri áferð,
sumar vora glansandi, aðrar mattar
og sumar hveijar voru úr hrís-
grjónapappír. I Sri Lanka var
skortur á pappír og því allt ósam-
stætt.
Jassuryia lét okkui- klæðast
skraddarasaumuðum sloppum sem
vora merktir með nöfnunum okkar
en benti mér á að ég gæti ekki
klæðst stuttbuxum þrátt fyrir hö>-
ann, það mætti ekki sjást í bera
leggina. Ég lofaði að bæta úr því.
Jassuryia hvatti okkur til að
hefja störf undir eins enda beið
okkar fjöldi sjúklinga. Eina hrein-
lætiskrafan sem gerð var til okkar
nemendanna var að við þvægjum
hendumar áður en við byrjuðum að
vinna. Það gerðum við með köldu
vatni og grænsápu því ekki var völ
á öðra.
I ljós kom að við hliðina á sjúkra-
húsinu var vestrænt sjúkrahús þar
sem sjúklingar vora meðhöndlaðir á
hefðbundinn hátt. I heild fóra um
fjögur þúsund manns á dag í gegn-
um bæði sjúkrahúsin. Þegar vest-
rænar lækningaaðferðir dugðu ekki
á einhvem sjúklinginn var honurh'
vísað til okkar. Alls vorum við nem-
arnir hundrað að tölu og titlaðir
„doktorar" þótt við væram aðeins
lærlingar. Við auðkenndumst af
sloppunum og okkur var skipað að
halda virðingu okkar og sjá til þess
að sjúklingamir titluðu okkur.
Við voram látin byrja á að sinna
sjúklingunum sem sátu á bekkjun-
um. Þar sem hitinn var ofsalegur
hnigu sumir þeirra niður á gólfið.
Okkur var þá gert að gefa þeim
glúkósa að drekka til að ná upp
blóðsykrinum. Mér fannst þetta
ákaflega frumstætt og ég varð á
vissan hátt fyrir menningarsjokki.
Margir sjúklinganna lágu á moldar-
gólfinu því jafnskjótt og þeir hnigC^
niður fýlltust bekkimir af öðram
sjúklingum sem stóðu í biðröð við
sj úkrahúsdymar.
Klukkan tíu var gert hlé og Jass-
uryia hélt fyrirlestur um nálastung-
ur, meðferð sjúklinga og ýmiss kon-
ar lækningaaðferðir. Hann lagði
ríka áherslu á að leita orsaka sjúk-
dómsins áður en við veldum lækn-
ingaaðferðimar. Mér fannst mikið
til Jassuryia koma. Hann var lífleg-
ur maður og þótti greinilega gaman
að tala því frásagnargleðin geislaði
af honum. Að fyrirlestrinum Iok*.-»
um fór hann fram og náði í sjúkling
af handahófi úr hópnum, sjúkdóms-
greindi hann og gaf okkur að því
búnu fyrirmæli um að meðhöndla
hann. Sjúklingum var síðan skipt á
milli okkar og við önnuðumst þá
reglulega. Þegar þeim var farið að
líða þokkalega fengum við nýja
sjúklinga. b;