Alþýðublaðið - 15.04.1959, Blaðsíða 4

Ctgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Gröndal, Gísli J. Ást-
þórsson og Helgi Sæmundsson (áb). Fulltrúi ritstjórnar: Sigvaldi Hjálmars-
son. Fréttastjóri: Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
Bon. Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902. Auglýsingasími: 14906. Afgrelðslu-
simi: 14900. A’ðse.tur: AlþýSuhúsið. Prentsmiðja Alþýðubl. Hverúsg. 8—10.
Súru vínherin
TÍMANUM finnst miklum ótíðindum sæta, að
samkomulag skuli hafa náðst um afgreiðslu kjör-
' dæmamálsins, og hefur stórreiðzt því, að Alþýðu-
bandalagið skuli eiga þar hlut að máli. Allur er sá
málflutningur mikill barnaskap'ur. Framsóknar-
flokkurinn gat ekki ímyndað sér, að sú gamla og
úrelta kjördæmaskipun, sem hér hefur verið.ætti
sér framtíð. Tíminn hefur meira að segja viður-
kennt að breyta yrði kjördæmaskipuninni. En hvað
hefur svo Framsóknarfiokkurinn gert í því efni?
Ekki neitt og dagað uppi í trú á fortíðina.
Framsóknarflokkurinn átti þess kost að
, leysa kjördæmamálið með Alþýðuflokknum og
Alþýðubandaiaginu í fyrrverandi ríkisstjórn.
í Og því hét hann við stiórnarmyndunina. En efnd
irnar urðu engar. Eftir að fyrrverandi ríkisstjórn
fór frá völdum og kjördæmamálið kom á dag-
skrá að frumkvæði Aiþýðuflokksins hefur Fram^
* sóknarflokkurinn gert eina skyssuna af annarvi.ss
• r ^
• Hann mótaði þá stelnu í kjördæmamálinu á^
; flokksþingi sínu áð vilja skipta landinu uian 1
1 Reykjavíkur í einmenningskjördæmi og afnema
1 uppbóíarþingsætin. Þannig átti að svipta AI-
þýðuflokkinn og Alþýðuhandalagið fimm af árta
■ þingsætum og láta þau koma í hlut Framsókn-
arfiokksins og Sjálfstæðisflokksins. Sporið átti
að verða risasltref aftur á bak.
Með þessa stefnuyfirlýsingu upp á vasann
mæltist Frarnsóknarflokkurinn til þess við Alþýðu-
bandálagið, að það hindraði aífireiðslu kjördæma-
málsins eins og hún vakti fyrir Alþýðuflokknum og
Shann hafði náð í meginatriðum samkomulagi um
við Sjálfstæðisflokkinn. Tilætlunarsemi Fram-
sóknarflokksins var sú, að Alþýðubandalagið af-
salaði sér þeirri leiðréttingu kjördæmaskipunar-
Innar, sem alþýðuhreyfingin og verkalýðsflokkarn
1 ir hafa barizt fyrir um áraskeið. Og upp á hvað
bauð Framsóknarflokkurinn? Einmenningskjör-
dæmi um allt land utan Reykjavíkur og afnám upp-
bótarþingsætanna. Hann vildi þannig þoka fyrir-
komulagi kjördæmaskipunarinnar aftur fyrir
1934.
Alþj'ðubandaiaginu þótti ekki boðið gott.
Það hafði ýmis konar sýndarmennsku í frammi,
en gerðist að sjálfsögðu aðili að kjördæmabreyt
ingunni. Framsóknarfloldturinn hefur það eitt
upp úr krafsinu að hafa einangrað sig og gerzt
málsvari svartasta aiturhalds í landinu. Nú er
svo Tíminn æfur út í Alþýðubandalagið fyrir að
hafa ekki hjálpað Framsóknarflokknum í aftur-
haldi hans og íhaldsmennsku. Ókvæðisorðunum
er óspart úthlutað og kommúnistar taldir óal-
andi og óferjandi.
Vínberin eru súr, þegar ekki næst til þeirra.
| I i fc I
fyrirliggjandi.
lír. Porva^dsson & Co.
Ingólfsstræti 12 — Sími 24-478
Svsar smíða vélar, er framfdfía fiskimjöS tiS manneldis
S ENSKT firma hefuT gert
vélar og komig upp Urstu
verksmiðju heimsins, sem get
ur framleitt fiskimjöl til
manneldis. Er hér um að
ræða .mikla nýjung, sem get-
ur haft hina mestu þýðingu
í baráttunni við að brauð-
fæða milljónir hungraðra
manna.
Fyrirtækið, sem framleitt
'hefur vélarnar í hina nýju
fiskimjölsverksmiðju, hefur
haft nána samvinnu við Mat-
væla- og landbúnaðarstofnun
Sameinuðu þjóðanna —- FAO
— á meðan á tilraunum og
undirbúningi verksmiðjunn-
ar hefur staðið. Sérfræðingar
frá FAO hafa fylgzt með gæð
um mjölsins, næringargildi
þess, geymsluþoli, verðlagi og
öðru, er máli skíptir. Hefur
FAO nú gengið inn á að senda
fiskimjöl, unnið í þessari
verksmiðju, til landa þar sem
næringarskortur ríkir, til þess
að ganga úr skugga um ‘hvern
ig menn taka því til matar-
gerðar.
FAO telur, að framleiðsla
fiskimjöls til manneldis geti
orðið lausnin á Því vandamáli
hvernig útvega eigi milljón-
um manna eggja'hvítuefni úr
dýraríkinu á ódýran og' hag-
kv.æman hátt. Dr. A. G. Van
Veen, forstjóri Fæðu- og
framleiðsludeildar FAO, rnun
fylgjast með ft'amvindu þessa
máls, að sögn Dr. Rudolfs
Kreuzer, sem er yfirmaður
þeirrar skrifstofu innan fiski-
deildar FAO, er hefur það
hlutverk að fylgjast með fisk
framleiðslu og fis.kneyzlu í
heiminum.
SKORTUR
EGG JAHVÍTUEFNIS
FYRIR 10 árum fengu mat-
. vælasérfr.æðingar FAO áhuga
fyrir því hvort ekki m-yndi
hægt að framleiða fiskimjöl
til manneldis. Það er mikill
skortur á eggjajhvítuefni í
'heiminum, en eggjahvíta er
nauðsynleg í fæðu manna sem
kunnugt er. Menn fá eggja-
hvítuefni m. a. úr köjti, eggj-
um, mjólk og fiski. En sá
er hængur á, að erfitt er að
flytja þessi matvæli langar
leiðir óskemmd og auk þess
er það dýrt. Jafnvel þótt
skemmur séu fullar af auka-
birgðum matvæla, er inni-
halda eggjahvítuefni í einu
landi, kemur það ekki ,að
gagni í öðru, þar sem ekki er
hægt að flytja á nógu ódýran
hátt frá þeim, sem allsnægtir
eiga, til hinna, sem allslausir
eru.
Fiskur er kjörvara hvað
eggja'hvítuinnihald snertir og
það er trú þeirra, er þessi mál
þekkja*, að ef aðeins væri
hægt að finna leiðir til þess
að flytja fiskinn óskemmdan
heimsálfanna á milli og á hag
kvæman hátt væri mlkið unn
ið á í baráttunni við hungur-
vofuna. í þessu sambandi
hafa menn látið sér detta í
hug fiskimjöl til manneldis.
Bæði FAO og Barnahjálpar-
sjóður Sameinuðu þjóðanna,
UNICEF, hafa haft áhuga fyr
ir framleiðsiu fiskimjöls til
manneldis og hafa látið gera
tilraunir með framleiðslu og
neyzlu í Suður-Ameríku, Af-
ríku og Asíu.
En hingað til hefur strand-
að á því, að ekki hefur tekizt
að framleiða fiskimjöl, sem
er lyktarlaust og bragðlaust,
en sem hefur næringargildi
sitt óskert og eggjahvítuinni-
hald.
1
BJÖRNINN UNNINN
F
LN nu er björninn unnmn.
Hinu sænska fyrirtæki hefur
tekizt að framleiða fiskimjöl,
sem er laust við fyrri galla
þeirrar vöru og hefur alla
beztu kosti fiskimjólsins.
— Eg'gjáhvítuinnihald hins
sænska fiskimjöls er t. d.
85 % borið saman við 15% í
ný.ju kjöti og fiski. Hefur 'hér
tekizt að framleiða mjöl, sem
hefur meira eggjiahvítuefni en.
nokkur önnur matvara. Það er
því ekki að furða, að sérfræð
ingar FAO telja að hér sé um
að r.æða1 framleiðslu, er marki
tímamót í næringarsögu
mannkynsins.
)
TIL BRAUÐGERÐAR
OG FLEIRA
M ANiNELDISFISKIM JÖL
IÐ sænska má t. d. nota til
brauðgerðar, það er einnig
h-rgt að nota það í súpur og
sósur, eða' gera úr því aðra
rétti. Þegar er farið að tala
um eggjahvítubrauð með 5%
fiskimjölsinnihaldi. — Þetta
magn myndi ekki gera brauð
ið dýr.ara en það er nú, því
það er ekki gert ráð fyrir, að
fiskimjölið þurfi að vera
dýrara en hveiti eða önnur
kornvara1.
Slík brauð væru guðsgjöf
í löndunum, þar sem eggja-
hvítuefni er af skornum
skammti , daglegri fæðu
manna. í þeim löndum þar
sem meiri eggjáhvítu er þörf
í fæðu mianna, væri hægt að
ÍFramhald á 10. sPSu),
H a n n es
h o
r n i n u
★ Miklubrautin fer inn í
íbúðarhúsin.
★ .Mestu götuhneyksli í
. sögu Reykjavíkur.
★ Sótari ber að dyruni!
★. Kemur áratug of seint.
KONA, SEM HEIMA Á við
Miklubraut og'hringdi tii mín í
gær sagði: „Mig langar að bjóða
þér að líta inn til mín. Ég' hafði
opnað glugga, sem snúa út að
■Miklubraut, í morgun og svo fór
ég út í bæ. Ég var burtu í þrjá
klukkutíma. Þegar ég kom heim
brá mér í brún, því að segja má
að mikill hluti Miklubrautarinn
ar hefði farið inn um gluggana
mína og setzt að í stofunum með
an ég var í burtu.“
HÚN TALAÐI að vísu í
gamni, en henni var þungt niðri
fyrir. Miklabrautin er örðin reg-
inhneýksli. í þrjú ár' hafa þeir
verið að dútla við hana og alltaf
er sama ófremdarástandið. Að
vísu er hér um mikið mannvirki
að ræða, en fyrr má rota en dauð
rota. í heilt. ár var ekki fært að
húsunum fyrir svaði og upp-
greftri. Nú hafa undirstöður
verið lagðar fyrir ári síðan. En
síðan var settur sandur eða ein-
hvers konar ofaníburður, — og
það er hann, sem fe'r nú inn í
stofurnar hjá fólki.
ÞAÐ, SEM LÁ OFAN á púkk-
inu er farið! Komið er niður á
grjót! Sandurinn er kominn inn
í stofurnar —• og þó eru þurrk-
arnir enn ekki komnir fyrir al-
vöru. Hvernig halda menn að á-
standið verði þegar moldin, sem
sett hefur verið á .meginhluta
Klambratúnsins, er orðin þurr
og hún fer að rjúka í norðanátt
á húsin við götuna? Það verður
bókstaflega ólíft í húsunum.
VÍÖA ÞARF AÐ VINNA í
bænum, það er satt, en ég held,
að fresta ætti öllum verkefnum,
en snúa sér í þess stað af fullum
krafti að því að fullgera Miklu-
brautina. Sagt er að ekki sé ann-
að eftir en að malbika spottann
frá Flókagötu að Lönguhlíð.
Þarna er ástandið líka verst. Og
mest liggur á að þetta sé fram-
kvæmt. Verkfræðingar og aðrir
þeir, sem þessum málum ráða,
hljóta að sjá nauðsyn þess að
fullgera þessa miklu umferðar-
braut.
NR. 69 SKRIFAR: „Ég bý í
hverfi, sem reist var sumarið
1934 og hverfi þetta var með
þeim fyrstu, sem fengu hitaveit
una. Þvottapottarnir kolakyntu
eru líka löngu horfnir, um kola-
eða olíukyndingu er því þarna
ekki að «ræða. En ég vakna
klukkan að ganga fimm við
hringingar og barsmíð. Bruna-
liðið er auðvitað að vekja upp,
eldur í hverfinu. Ég rýk á fætur
ög hleyp niður stiganri og opna.
Uti stendur maður í kolsvörtum
einkennisbúningi. „Ég er kom-
inn til þess að sóta.“ — „Sóta
hvað, blessaði maður? Hér hef-
ur eldur ekki verið tekinn upp X
10 ár.“ — „Á, jæja, afsakið þér
þá.“ Hann hverfur. Ég lít út um
dyrnar, sótarinn þokast að dyr-
um nágrannans til þess að leika
þar sama leikinn. Þannig hverf-
ið á enda.
VÆRI EKKI HÆGARA og ó-
dýrara fyrir bæjarfélagið að
láta vinna meginhluta þessa
verks í skrifstofu, með nýjasta
manntal og símaskrá á borði fyr-
ir framan einhverja skrifstofu-
stúlku (þarna er sími í hverju
húsi) og rannsaka þannig kynd-
ingu húsanna og sótunarþörf?
Hver er sem stendur sótunar-
málastjóri bæjarins? Þyrfti ekki
annars að sóta svolítið á honum
kollinn?“
Hannes á horninu.
/J 15- aPríl 1959 — Alþýðubíaðið