Alþýðublaðið - 30.04.1959, Blaðsíða 2

200 ára árííð Jóns Þorkelssonar
jniðvíkiidfigít
Í'ÍÆTURVARZLA vikuna 25.
apríl — 1. maí er í Vestur-
bæjar apóteki, síirii 22290.
★
'Æ3KULÝÐSFÉLAG Laugar-
nessóknar: Fundinum og
fermingarhátíðinni, sem átti
- «ð verða í kvöld, er frestað
ti.l nk. m'ánudagskvölds.
Sr. Garðar Svavarsson.
★
■HáSMÆÐRAFÉLAG Reykja
víkur heldur sinn árlega
Lazar í Borgartúni 7 sunnu
daginn 3. maí kl. 2 e. h.
★
ÚIVARPIÐ: 12.50—14 „Á
:frívaktinni.“ 20.20 Tón-
. aká'ldakvöld: Jón Leifs sex-
• íugur 1. maí. 21.05 Erindi í
. ævintýralandi Walts Disney
- ( Axel Thorsteinsson ritliöf-
; uiidur). 21.30 Útvarpssag-
- go.: „Ármann og Vildís.“
■ '12.10 Upplestur: Hannes J.
. Magnússon skólastjóri les
úr minningabók sinni „Á
. íiörðu vori.“ 22.35 Sinfón-
'iískir tóiileikar (plötur).
»nriiir— ■ --r—IHm
If.EiÐRÉTTIXG.
í fregn blaðsins í gær af að-
situndi Alþýðuf lokksíéi ags
®ieykjavikur slæddist sú villa,
reikningar hefðu verið lesnir
í fjarveru gjaldkei-a, Jóns
fSigurðssonar, en átti að vera
Maisteins Halldórssonar, sem
•& og hefur verið gjaldkeri fé-
fagsins.
I
Járnsmiðir segja
ekki upp.
SL. þriðjudagskvöld, þann
2,3'. aprál, fóru fram umræður í
3f\dlagi jarniðnaðarmanna um
Ifeaup- og kjarasamninga félags
-4U(3 við vinnuiveitendur. — Að
Jþeim umræðum loknum voru
Vftirfarandi á'Iyktanir sam-
•ajþykktar samlhljóða:
1. Fundur í Félagi járniðnað-
.srmanna haldinn þriðjudaginn
2S. apríl 1959 sam!þykkir að
segja ekki upp kjarasamning-
tCm félagsins við vinnuveitend-
ön- að þessu sinni. En um leið
vdítl fundurinn minna á fyrri
♦ .■iótmæli Félags járniðnaðar-
■«nanna gegn því að loggjafar-
sraldið sé notað til að ógilda
(kjaraákvæði í samningum, sem
verkalýðs samtökin hafai gert
við vinnuveitendur samkvæmt
-iogfhelguðumi rétti.
-S. Fundur í Félagi járniðnað-
armanna haldinn þriðjudaginn
2S, apríl 1959 mótmælir harð-
•fega framkvæmd stjórnarvald-
aana á lögum um niðurf.æ!rslu
verðlag og launa, og sérstaklega
1því, 'að ým'sar lífsnauðsynjar
Ækuli vera látnar hækka í verði
é samá tímia og kaup launþega
'•tiefur verið rýrt.
(trg Félagi j árni ðnaðarmanna.
Fréttatilkynning ;
Prentarar segja
opp samningiim.
HBÐ íslenzka prentarafelag
oamþjkkti á fundi sínum í gær
fkvöldj að segja upp samningum
fíélagsins við atvinmirekendur
-írá og meS 1. júní nk. að telja.
ÞANN 5. maí n.k. eru liðin
200 ár frá andláti Jóns Þorkels-
sonar, Skálholtsrektors. Verður
þess miimzt á margan hátt,
enda er álitið, að Jón Þorkels-
son hafi fremstur manna stuðl-
að að aukinni fræðslu almenn-
ings í landinu.
Jón Þorkelsson gerði rétt fyr
ir andlát sitt erfðaskrá, þar sem
hann gaf allar eigur sínar til
uppeldis fátækra barna í Kjal-
arnesþingi. Talið er, að sú gjöf
mundi samsvara 5—6 milljón-
um króna nú á tímum. Þetta er
Thorkillisjóðurinn. Af fé sjóðs-
ins var fyrsti barnaskólj lands-
ins, Hausastaðaskóli, byggður,
sömuleiðis var fyrsti barna-
barnaskólí Reykjavíkur styrkt-
ur af sjóðnum og nálega 5000
börn hafa no+ið styrks úr Thor-
kilIiisjóS. Sjóðurinn nemur nú
um 360 þús. króna.
Að tillögu Alþingis skipaði
Menntamálaráðuneytið í árs-
byrjun 1957 nefnd, sem íhuga
skyldi, hvernig bezt yrði minnzt
bessa afmælis. Nefnd þessa
skipa: Helgi Elíasson, fræðslu-
málastjóri, Bjarni M. Jónsson,
námstjóri, Egill Hallgrímsson,
fyrrv. kennari, Einar Kr. Ein-
arsson, skólastjóri í Grindavík
og Gunnar M. Magnúss, rithöf-
undur. Sýslustjórnir í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu og Fé-
lag barnakennara á Reykjanesi
kusu nefndir til að vinna að
þessum málum, en nefnd sú,
sem Menntamálaráðuneytið
skipaði, skrifaði þessum aðil-
um og öðrum, skólamönnum og
stjórnum bæja á Suðurnesjum,
varðandi samstarf um þetta
mál.
ÁRTÍÐARMINNING.
Ákveðið hefur verið að til-
lögum undirbúningsnefndar,
að 200 ára ártíðar Jóns Þorkels
sonar verði minnzt á eftirfar-
andi hátt; Bókaútgáfa Menn-
ingarsjóðs gefur út minningar-
rit um Jón Þorkelsson, sem
Gunnar M. Magnúss, rithöfund
ur, hefur tekið saman. Póst- og
símamálastjórnin mun gefa út
tvenns konar frímerki með
mynd, sem gerð er eftir teikn-
ingu Ríkharðs Jónssonar, mynd
í GLUGGA Málarans í
Bankastfæíi getur þessa dag-
ana að líta tré og trjáholi. Eru
hinir gildu stofnal', sem þar
eru, úr íslenzkum skógum og
ekki eldri en 37 ára gamlir.
Hákon Bjarnason skógrækt-
ings þar að lútandi, að.lengi
þyrfti að bíðá þess að skógár
færu að gefa af sér arð. En
þegar við grisjun fellur til við-
höggvara, af fyrirhuguðu minn
ismerki um Jón Þorkelsson. Er
ætlunin að reisa það í Njarð-
víkum. Kvölddagskrá Ríkisút-
varpsins hinn 5. maí verður
helguð minningu Jóns Þorkels-
sonar, og enn hefur verið ákveð
ið, að gata verði skírð nafni
hans í Njarðvíkum og borgar-
stjórinn í Reykjavík hefur lagt
til, að svo yrði einnig bér og
þá helzt einhver gatan í há-
skólahverfinu. Eggert Guð-
mundsson," listmálari, hefur
gert líkan’ af Hausastaðaskóla,
sem eins og áður er sagt var
stofnaður og rekinn eingöngu
fyrir fé úr Thorkilliisjóði, Loks
er gert ráð fyrir hátíðahöldum,
þegar minnisvarði Jóns Þorkels
sonar verður afhjúpaður í
Njarðvíkum.
FUL.LTRÚI Slysavarnafélags
slands, Guðmundur G. Péturs-
son, er nýkominn frá Austf jörð
um, þar se mhann kenndi skóla
hörnum umferðarreglur og
sýndi kvikmyndir um slysa-
hættu vegna umferðar á veg-
um. Einnig flutti hann erindi
með kvikmyndasýningum um
slysavarnir alniennt fyrir full-
orðna.
Heimsóttir voru fimm staðir
á Austfjörðum og hafðar 10
kvikmyndasýningar, sem 235
manns og 660 börn sóttu. Þá
heim'sótti Guðmundur hina
nýju flugþjörgunarsveit á Eg-
ilsstöðum, en hún starfar und-
ir stjóm slysavarnadeildari-nn-
ar „Gró“ á Egilsstöðunr. Hafður
var fræðslufundur með björg-
unarsveitarmönnum og þeim
sýndar kvikmyndir.
SÝNIKENNSLUAÐFERÐ
Slysavarnafélagið hefur nú
breytt fræðslustarfsemi simii
þannig, að í stað Jangra nám-
skeiða, sem áður var, er búið
að taka upp sýnikennsluaðferð,
sem reynist mjög vel, því að
skógarnir miargfaMIega borgað
kostnaðinn, sem var.ð af gróður-
sétningu.
Vöxtur trjánna í Hallorms-
staðaskógi er rösklega 100 ten-
ingsmetrar á 20 árum eða að
meðaltali 5 teningsmetrar á ári.
Því er ekki svo varið að skilyrði
huga nlmennings. Þa þyrftu að
Frakkar ekki lengur
á móti Spáni í NATQ
PARÍS, 29. apríl, (NTB-REUT-
ER). Frakkar hafa nú vinsam-
lega afstöðu til þess að Spáni
verði veitt aðild að NATO,
segja diplómat'ikir aðilar í Par
ís í kvöld. Sagði talsmaður ut-
anríkisráðuneytisins, að hugs-
anlegt væri, að Couve de Mur-
ville, utanríkisráðherra, mundi
ræða málið við hina amerísku
og brezku starfshræður sína i
sambandi við utanríkisráðherra
fundinn, er hófst hér í dag.
Annars er sagt, að Frakkar
muni styðja Spán til aðildar að
NATO, ef málið komi fyrir
fastaráðið, en hins vegar muni
beir ekki eiga þar að neitt frum
kvæði. — Danir og Norðmenn
munu ekki hafa breytt um af-
stöðu til þessa máls.
með aðstóð kvikmynda tekur
fræðslan aðeins eina kvöld-
stund.
Frá áramótum hefur fulltrúi
félagsins sýnt kvikmyndir og
flutt erindi fyrir almenning á
13 stöðum á Norður- og Aust-
urlandi og alls hefur komið um
1000 mianns og 2560 börn.
Fólk virðist sækja betur
fræðslu með sýnikennsluaðferð
inni, enda tekur hún mun
styttri tíma.
Ökumaðurinn
gefi sig fram.
UM miðnætti á sumardaginn
fyrsta varð árekstur á mótum
Hringhrautar og Njarðargötu.
Grárri Skodabifreið var ekið
austur Hringbraiut. Er hún kom
að mótum Hringbrautar og
Njarðargötu, korni Vol'kswagen-
bifreið niður Njarðargötu og
skall í hægri hlið Skodabifreið-
arinnar.
Sá, er ók Volkswagenbifreið-
inni, bauSst þegar til þess að
gef a skýrslu um málið, þar sem
'hann ætti auðsjáanlega sökina-
Féllst ökum'aður Skodabif-
reiðarinnar á Það. Hann
gley'mdi þó númeri Volkswag-
enbifreiðarinnar, og þar sem
ökumaður hennar hefur enn
ekki gefið skýrslu, er skorað á
hann að gefa sig þegar fram við
rannsó'knarlögreg'luna, svo að
bætur fáist.
Framhald af 12. síðu
varpsráðsmenn fallast á flest
atriði í tillögum Björns, en ekki
á umdeildar ritsmíðar Sverris
og Jóns Rafnssonar, og var þá
s-var fulltrúa Alþýðusambands-
ins, að væri dagskráin ekki tek-
in öll, munidi Allþýðusamtoandið
draga sig frá allri þátttöku.
Fjórir af fimm útvarpsráðs-
mönnum stóðu að Því í gær, að
reyna enn tilraun tij vinsam-
legs samkomiuliags við Alþýðu-
samtoandið, en Hannitoal nieitaði
öllum þeim boðum og vill nú
ekki einu sinni tala sjálfur.
1 þessu mláli hefur útvarps-
ráð gert hverja tilraunina á fæt
ur annarri til að rétta Alþýðu-
samtoandinu sáttahönd og fá
ur, fyrst girðingarstauxar, síð-
an grennri viður og loks borð
og plankar. Fyrr en varir hafa
rísa upp verksmiðjur, þar sem
viðurinn væri unninn, en vaxt-
arskilyrði skóga á íslandi
mundu ekki hamla, að unnt
Iværi að starfrækja þær.
Ufiiil mú að anna aH miklu
leyli vsðarþörf ímúmmrm
arstjori boðaði fréttamenn á
f und í gær, þar sem hann skýrði
frá gangi skógræktarmála hér-
lendis. Stofnarnir, sem eru í
glugga Málarans, eru úr Hall-
ormsstaðaskógi og voru þessi
tré gróðursett þar árið 1922. Er
'hér um: að ræða lerkiboli, en
blá'grenitré eru þar ekki síður
stæðileg. — Skógræktarstjóri
skýrði svo frá, að mikils' mts-
skilnings gætti rneðal almenn-
til skógræktar séu hóti betri að
Hallormsstað en annars staðar
á landinu, heldur hófust þar
skógræktarfram'kvæmdir. Kom
ið hefur í ljós, að lerkitrén gætu
borið hér þroskuð frœ. í fram-
haldi af þessu sagði skógrækt-
arstjóri, að enginn vafi Iéki á
því, að unnt væri að miklu
leyti að anna viðarþörf lands-
manna og sþara þannig óhemju
gjaldeyri. En til þess þýrfti
aukna fjárveitingu og aukinn á-
Agæ! aðsókn al fræðslunám-
skeiðum Slysavarnafélagsins
30. apríl 1959 — Alþýðuhlaðið
við það friðsamlega samvinnxt
um dagskrána 1. maí. En slíkri
viðleitni hefur verið hafnað af
Hannitoal. Úr því ekki fæst les-
ið úi’ hinni mjög svo umdeildw
bók Jóns Rafnss’onar, þá viU
hann ekk-ert hafa mieð útvarpið
að gera1.
Neitunsrvaid kemur
ekki til mála, segir
Eisenhower
WASHINGTON, 29. apríl (NTB
—REUTER). Hinar nýju tillög-
ur Breta um bann við tilrauna-
sprengingum kjarnorkuvopna
setja það skilyrði, að Rússar
íalli frá kröfunni um neitunar-
vald að því er varðar fyrirkomrt
lag eftirlitsins, sag'ði Eisenhow-
er forseti á blaðamannafundi
sínum í dag. Ef Rússar láta af
kröfunni um neitunarvald, má
ræða um hve margar eftirlits-
ferðir eftirlitsstofnunin getur
látið fara á hverju ári innan
landamæra hvers lands um sig.
Ef hins vegar verður haldið
fast við kröfuna um neitunar-
vald, er engin ástæða til að
ræða brezku tillöguna, sagði
Eisenhower. Hann lagði og enm
áherzlu á, að Bandaríkjamenn
mundu standa á rétti sínum I
Berlín og ekki láta 2 milljónir
Vestur-Berlínarbúa sigla sinn
sjó.
Laust embæfli
STAÐA dóm- og skjalavarð-
ar við Hæstarétt var auglýst
laus til umsóknar í síðasta Lög.
birt.ingablaði. Umsóknarfrestur
er til 1. júní.
Staðan veitist frá 1- júlí nk.
Dóm. og skjalavörður tekur
laun samlkwæmt X. fLokki launa
Skaðabæiyr
Eramhald ai 12. riSn. .
sem var ekki með öllu óvanur
affermingu á sementi, að sjá,
að því fylgdi nokkur aukin á-
hætta, sökum þess hversu að-
alstæðan var há. Þótti hæsta-
rétti því hæfilegt, að hann bærl
sjálfur Vs hluta Þess tjóns, er
hann hlaut af slysinu ,en kaup-
félagið bæri % hluta.
Aki Jakotosson hrl. flutti mál'-
ið fyrir Júníus Ólafsson, en
Guðmundur Ásmundsson hrl.
fyrir Kaupfélag Suðurnesja.
FUJ-félagar
Reykjavík.
FÉLAG ungra jafnaðar-
manna í Reykjavík minnir
meðlimi sína á afmælisfagn-
að S.U.J. í LIÐO næstkom-
andi miðvikudagskvöld. Mið
ar afhentir á skrifstofu fé-
lagsins í Alþýðuhúsinu við
Hveríisgötu kl. 9—12 og 1—
7 alla virka daga. Sími 1-67-
24. — Tryggið ykkur míða
áður en það er um scinan.
— Stjórnin.
Keflavík.
FULLTRÚARÁÐ Alþýðu-
flokksins í Keflavík. Fundur
verður haldinn næstkom-
andi mánudagskvöld kl. 9
VÍK. Fjölmennið stundvís
lega.
/