Alþýðublaðið - 30.04.1959, Blaðsíða 4

Ótgefandl: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Gröndal, Gisli J. Ast-
þórsson og Helgi Særnundsson (áb). Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmars-
son. Fréttastjóri: Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjcri Pétur Péturs-
son. Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902. Auglýsingasími: 14906. Afgreiðsiu-
•uni: 14900. Aðsetur: Alþýðuhúsið. Prentsmiðja Alþýðubl. Hverfisg. 8—10.
Einhuga þing - einhuga þjóð
ÞAÐ er vel til fundið hjá alþingi að gera nú
undir þinglokin samþykkt um landheigismálin.
Ærið tilefni hefur verið gefið síðustu vikur, er Bret-
ar hafa hert ofbeldi sitt með herskipavernd land-
helgisbrjóta úti fyrir Suðvesturlandi á sjálfri ver-
tíðinni. Togarar þeirra hafa meira að segja notið
verndar herskipa innan hinnar gömlu fjögurra
mílna línu frá 1952, og mælingar íslenzkra varð-
skipsmanna eru véfengdar.
Því miður hefur stundum borið á því, að Is-
lendingar hafi deilt innbyrðis um meðfeið land-
helgismálsins, og sumir aðilar hafa haft óseðj-
andi þrá tii að nota það í árásum á pólitíska and-
stæðinga innanlands. Ályktun alþingis, sem ör-
uggt er að verði einróma samþykkt, tekur af öll
tvímæli urn einingu þjóðarinnar í málinu, sann-
ar að um kjarna þess standa íslendingar sem
einn maður.
í ályktunartillögunni, sem utanríkismálanefnd
alþingis hefur orðið sammála um, er á það bent,
að stöðugt ofbeldi Breta sé augljóslega til þess ætl-
að að knýja íslendinga til undanhalds. Raunar
mættu Bretar vita isvo mikið um skapgerð íslend-
inga, að slíkar tilraunir háfa þveröfug áhrif. Þær
herða íslendinga. Þetta undirstrikar ályktunartil-
lagan.
Þá er ekki aðeins 'lýst yfir, að alþingi telji Is-
land eiga ótvíræðan rétt til 12 mílna landhelgi,
heldur minnt á lögin frá 1948 um vísinda'lega vernd
un fiskirniða landgrunnsins sem íslendingar þurfa
að afla viðurkenningar. Það verður nú fleiri
mönnum Ijóst í öðrum löndum með hverjum mán-
uði, sem líður, að gera verður gangskör að alþjóð-
legum ráðstöfunum til að vernda fiskistofna, ekki
aðeins á landgrunni, heldur í -sjálfu úthafinu um
víða veröld. Svo stórkostlega aukast nú fiski-
skipabyggingar og veiðar hvarvetna. Það er því
í samræmi við þróun tímans, að a'lþingi Islend-
inga minnir á lögin, sem það setti 1948.
Að lokum segir í ályktun alþingis, að ekki
komi til mála minni landhelgi en 12 mílur frá
grunnlínum umhverfis allt landið. Með þessari á-
lyktun mun sameinað alþingi mæla fyrir munn
sameinaðrar íslenzku þjóðarinnar.
Tilkynning lum
aivinnuleysisskráningu
Atvinnuleysisskráning samkvæmt ákvörðun laga nr.
52 frá 9. anríl 1956, fer fram í Ráðningarstofu Reykja-
víkurbæjar, Hafnarstræti 20, dagana 4., 5. og 6. maí þ, á,
og eiga hlutaðeigendur, er ósika að skrá sig samkvæmt
lögunum að gefa sig fram kl. 10—12 f, h. og kl, 1—5
e. h hina tilteknu daga.
Óskað er eftir að þeir sem skrá sig séu viðbúnir að
svara meðal annars spurningunum:
1. Um atvinnudaga og tekiur síðustu 3 mánuði.
2. Um eignir og skuldir,
Reykjavík, 30 apríl 1959.
BORGARSTJÓRINN í REYKJAVÍK.
F YRIR nokkrum dögum
bárust fregnir um það frá
Panama, að 30 manna innrás-
arher hefði stigið á land og
horfið til skógar. Var þjóð-
vörðurinn, sem í eru úm 2000
manns, látinn gera ráðstaf-
anir til varnar gegn innrás-
aríhernum. Síðar hafa borizt
fregnir af fleiri slíkum liðs-
flutningum, og koma þeir frá
Kúhu. Panamastjórn ihef'ur
leitað til Band'ajríkastjórniar
og beðið u-m vopn og vistir til
þess að verjast innrásinni.
EuKI verður enn spáð
urn, ihvað úr þessu verður.
Má vera, að það upplýsist
innan skamms. En hins veg-
ar er fróðlegt að athuga lít-
ils háttar þetta land, sem oft
er minnzt á í fréttum, en ann-
ars lítið skrifað um. — Pan-
ama er syðsta Mið-Ameríku-
ííkið. Landamærin að sunn-
an liggja á móti Colombíu,
en að norðan móti Costa
Rica. Landið er um 600 km.
langt, essmyndað, en njesta
breidd er aðeins 200 km. Eft-
ir því endilöngu liggur fjall-
garður, allhár suiiis staðar,
e’n þó skorinn sundur á Pan-
amaeiðinu sjálfu, þar sem
hæð yfir sjávarmál er aðeins
85 m.
NeIRIHLUTI íbúanna eru
hvítir menn. Þeir eru um
65 % _ ásamt mestizum, -.13 % .
eru svertingjar, en 10% indí-
ánar. Hrísgrjón, maís, banan-
ar, kakaó og sykurreyr eru
helzta framleiðsluvörur lands
ins. Þar finnst raunar gull,
olía, kopar, platína og úran-
íum í jörðu, svo að landið
verður að teljast auðugt, enda
líka auðugt að verðmætum
skógum. Aðalútflutningsvar-
an er bananar og kakaó næst.
Hagur landsins er góður sak-
ir tekna af skipaskurðinum.
Þá er það og eitt þeirra landa,
sem óprúttnir útgerðarmenn
flýja til með skip sín.
P ANAMASKURÐURINN
er 65 km langur milli stranda,
en 82 km. alls, ef með eru
talin þau svæði á báða vegu,
sem halda þarf nægilega djúp
um. Bandaríkiamenn ráða
landræmu meðfram skurðin-
um. Áður en skurðurinn var
tekinn í notkun, 1914, voru
miklir vöniflutningar landveg
yfir eiðið. — Var var-
an sumpart flutt með far-
artækjum lá ilandi, en þar
sem hægt var, með smábát-
um eftir Chagresánni, sem
fellur til siávar í Karabíska-
haf. — Endastöð skurðsins
að aus^an er borgin Colon, en
Kyrrahafsmegin borgin Pan-
ama.
F RUMSTÆÐIR indíána-
þjóðflokkar búa enn í Pan-
ama. M. a. San Blas indíánar
á Alligandi evium úti fyrir
Kvrrahafsströndinni og Cho-
cóindíánar í frumskógunum í
Suðim-Panama að vestan.
Landið h°fur þó verið mesta
pestsvhœli á köflum. t. d.
svæðið, sem skioaskurðurinrt
liggur um, áður en hann var
lagður, og feiknarlandflæmi
eru óræktuð. Fvrr á öldum
var merkileg indíánamenning
á þessu svæði Mið-Ameríku,
og hafa verið grafnar þar úr
jörð borgir, sem bera þess
ljóst vitni. S. H.
H a n n e s
a
h
o r n i n u
★ Skipaskoðunarst j óri
um litlu togskipin.
★ Tólf koma — Fimm
komin.
★ Mjög mikil eftirspurn.
★ Sjónarmið togaraskip-
stjóranna eru ekki rétt.
UMRÆÐURNAR um litlu tog
skipin halda áfram. Hjálmar
Bárðarson skipaskoðunarstjóri
hringdi til mín af tilefni um-
mæla minna á þriðjudaginn. —
Hann sagði meðal annars: -—
„Tveir togaraskipstjórar hafa
rætt um nýju togskipin og fund-
ið þeim allt til íoráttu. Ástæðan
er einfaldlega sú, að þeir líta á
þessi skip sem togara, en það er
rangt. Þau eru nokkurs konar
millistig milli togara og vélbáta,
eins og raunar hefur verið
minnst á í pistlum yðar.
ÞESSI skip eru alls ekki ætl-
uð til togveiðla á fjarlægum
miðum eða í vondum veðrum.
Þau eru ætluð fyrir þá staði,
þar sem ekki eru hafnir fyrir
togara, þar sem ekki er mann-
skapur fyrir hendi til að manna
togara og þar sem ekki eru frysti
hús til að taka á móti heilum
togaraförmum. Þao, sem togara
skipstjórarnir segja um þessi
skip er rétt frá þeirra sjónar-
miði, en sjónarmiðin eru sjálf
ekki rétt. Þessi skip eru ekki
venjulegir togarar og hefur aldr
ei veríð litið á þau sem togara.
SAMIÐ var um byggingu tólf
skipa. þar af eru fimm komin til
landsins og þau eru þegar kom-
in í gang. Það er búið að úthluta
öllum þessum skipum og svo
mikil eftirspurn er eftir þeim,
að alls ekki er hægt að fullnægja
henni. ísfirðingar, Stykkishólms
búar og Dalvíkingar óska ein-
dregið eftir því að fá skip, en
það er ekki hægt að verða við
óskum þeirra. Dalvíkingar hafa
þegar fengið reynslu af skipun-
um, því að þeir eru búnir að fá
eitt. En nú vilja þeir fá annað.
ALLT hefur verið gert til þess
að reyna að fá þá menn, sem
áætlað er að fái skip, til þess að
afsala sér rétti til þeirra svo að
hægt sé að verða við beiðni
þeirra, sem nú sækja fastast að
fá þau, en enginn vill afsala sér
réttinum. Það er því alveg úr
lausu lofti gripið að halda því
fram, að menn, sem hafa fengið
skip vilji losna við þau. Þvert á
móti. Mér vitanlega vill enginn
sleppa eftir sínum, en ef svo er
þá þætti mér gott að fá að vita
það.
AF ÞESSUM skipum eru tvö
ekki búin til togveiða. Eigandi
annars þeirra hætti við það af
persónulegum ástæðum, en alls
ekki vegna þess að það gæfist
illa.
NÚ SEM stendur er leitað fast
á ríkistsjórnina um það, að gera
tilraun til þess að fá fleiri skip,
en ég veit ekki hvað hún gerir
eða getur gert. — Þá vil ég
geta þess að telja verður að sér-
fróðir menn hafi verið með í
ráðum um val þessara skipa-
gerðar. Togaramenn liafa kynnt
sér togútbúnað þeirra og litist
vel á. — En sem sagt. Hér er
ekki um togara að ræða heldur
stóra togbáta, sem er.u léttari og
auðveldari í vöfum við margvís
legar veiðar en togararnir — og
stærri og öruggari en vélbátarn-
ir.
HINS VEGAR er það rétt, að
reynslan verður í þessu eins og
öllu öðru að skera úr um hæfni
skipanna og^ hagkvæmni þeirra
fyrir okkur íslendinga. En í sam
bandi við það skal ég geta þess
að eitt þessara skipa kom inn
fyrir nokkru eftir fjögurra sól-
arhringa útívist með um 120
smálestir og þykir það ágætur
afli“.
ÞETTA SAGÐI skipaskoðunar
stjóri. Þetta er önnur hliðin á
þessu mjög svo umrædda máli.
Ef til vill er þetta of umfangs-
mikið umræðuefni til þess að
það geti farið fram í hinu tak-
markaða rúmi, sem ég hef yfir
að ráða. — Að lokum skal ég
geta þess, að í pistli mínum á
þriðjudaginn átti að standa Jón
forseti, en ekki Leifur heppni.
Togaraskipstjórinn álítur að með
þessum nýju skipum hafi verið
horfið aftur til tíma Jóns forseta.
Hannes á hominu.
Blblía geim-
verkfræðinga
HÁSTÆRÐFRÆÐILEG
skýrsla um siglingar manna
inn í gufuhvolf reikistjarn-
anna var fyrir nokkru gefin
út á vegum flug- og geimrann
sóknarstofnunarinnar í Banda
ríkjunum undir umsjón dr.
Dean R. Chapmans. Telja vís-
indamenn ekki ólíklegt, að
skýrsla þessi verði eins kon-
ar „biblía“ geimvísinda-
manna.
í skýrslunni er sett fram
lausn á allsherjar jöfnum um
hreyfingu, sem verkfræðing-
ar geta notað til þess að
reikna út, hver verða við-
brögð geimskipa af svo að
segja hvaða gerð sem er, þeg-
ar þau koma inn í gufuhvolf
reikistjörnu. Þar eru og talin
upp flest hin helztu vand-
kvæði, sem talin eru á því að
slík geimför með mönnum
innanborðs, geti lent örugg-
lega á Venus, Marz og Júpí-
ter og svo á jörðinni aftur að
lokinni geimferðinni, og-
kemst dr. Chapman að þeirri
niðurstöðu, að ekkert þessraa
vandamála sé ósigrandi.
4 30. apríl 1959 — Alþýðublaðið