Alþýðublaðið - 26.05.1959, Blaðsíða 11

Fjugv&larr*i*r:
nupuiiuidueiia fmnaa
sjéis veifir 17 sfyrki
★ MENNTIR OG LISTIR ★
Flufifélafí' íslands.
Millilandaflug: Millilanda-
flugvélin Hrimfajci fer til
Glasgow og Kaupmannahafn-
ar kl. 8 í dag, Væntanleg aft-
ur til Reykjavíkur kl. 22.40 í
kvöld. Flugvélin fer til Osló-
ar, Kaupmannaihafnar og
Harmborgar kl. 8.30 í fyrra-
málið. Milliiandaflugvélin
Gullfaxi er væntanleg til
Reykjavíkur kl. 20.40’ í kvöld
frá Lundónúm. Innanlands-
flug: í dag er áætlað að fljúga
til Akureyrar (2 ferðir),
Blönduóss, Egilsstaða, Flat-
eyrar, • ísafjarðaf, Sauðár-
króks, Vestmannaeyja (2 ferð
ir) og Þingeyrar. Á morgun
er áætlað að fljúga til Akur-
eyrar (2 ferðir), Hellu,.Gúsa-
víkur, fsafjarðar, Siglufjarð-
ar og Vestmannaeyja (2 ferð-
ir).
Loftleiðir.
Edda er væntanleg frá Lon
don og Glasgow kl. 21 í kvöld.
Hún heldur áleiðis til New
York kl. 22.30. Saga er vænt-
anleg frá New York kl. 8.15 í
fyrramálið. Hún heldur áleið
is til Oslóar og Stafangurs kl.
9.45.
Pan Amercian flugvél
kom til Keflavíkur í morg-
un frá New York og hélt áleið
is- til Norðurlandanna. Flug-
vélin er væntanleg aftur ann
að kvöld og fer þá til New
York.
SkipSiK
Ríkisskip.
Hekla er í Reykjavík. Esja
er á Austfjörðum á suðurleið.
Herðubreið er á Austfjörðum
á norðurleið. Skjaldbreið fer
frá Reykjavík kí. 20 í kvöld
vestur um land.til Akureyr-
a'r. Þyrill er í Reykjavík.
Helgi Helgason fer frá Rvík
í kvöld til Vesfmannaey.ja.
S’kipadeild SÍS.
Hvassafell fór 23 þ. m. frá
Leningrad áleiðis til Reyðar-
fjarðar. Arnarfell átti að fara
í gær f r á Rotterdam áleiðis til
Reykjavíkur. Jökulfell fer
væntanlega í dag frá Lenin-
grad til Rostock, Rotterdam
og Hull. Dísarfell fór 23. þ.
m. frá Vestmannaeyjum til
Lysekil, Álaborgar, Odense,
Kaupmannaliafnar og Manty-
luooto Litlafell losar á Norð
urlandshöfnum. Helgafell er
í Leningrad. Hamrafell fór
21. þ. m. frá Reykjavík áleið
is til Batum. Peter Sweden
fór frá Kotka 22. þ. m. áleið-
is til íslands.
Elmskip.
Dettifoss fór_frá Reykjavík
21/5 ti.1 Gáufaborgar, ’ Hels-
ingborg, Ystad, Riga, Kotka
og Leningrad. Fjallfoss fór
frá Reyðarfirði 21/5 til Ham-
borgar, Rostock, Ventpsiís,
Helsingfors og Gdynia. Goða-
foss fór frá Ney York 2175
til Réykjavíkur. Gullfoss fór
frá Reykjavík 23/5 til Leith
og Kaupmannahafnar. Lagar
föss fer frá New York 2/6 til
Reykjavíkur. Reykjafoss kom
til Belfast í gær, fer þaðan til
Dublin, Avonmouth, London
og Hamborgar. Selfoss kom
til Gautaborgar 23/5, fer það
an til Hamborgar og Reykja-
víkur. Tröllafoss fór frá Hull
í gær til Reykjavíkur. Tungu-
foss fór frá Reykjavík í gær-
kvöldi til ísafjarðar, Sauðár-
króks, Siglufjarðar, Dalvík-
nr, Svalbarðseyrar, Akureyr-
ar, Húsavikur og Raufarhafn
ar.
4-
Kvennaskólinn í Reykjavík.
Skólanum verður slitið á
fimmtudaginn kemur kl. 3.
HUGVÍSINDADEILD Vís-
indasjóðs hefur nú lokið við út-
hlutun styrkja úr sóðnum fyr-
ir árið 1959, en það er annað
starfsár sóðsins. Alls bárust
deildinni að þessu sinni 35 um-
sóknir, en veittir voru 17 styrk-
ir að heildarupphæð kr. 290 þús.
kr, Til si/xianburðar skal þess
getið, að veittir voru 12 styrkir
árið 1958, og nam upiVhæðin
þá kr. 200 þús.
Styrkirnir eru nokkuð mis-
háir, enda er starfi og högum
styrkjþega misjafnlega háttað,
og má skipta styrkjunum í þrjá
aðalflokka: 1) styrki til maiina,
er gefa^ig eingöngu við rann-
sóknarstörfum’ og flestir dvelj-
ast erlendis, fyrst um sinn a.
nn- k. 2) styrki til manna, er
vinna að rannsóknarstörfum
hér heima, og gegna jafnframt
öðrum störfum, 3) styrki, sem
ætlaðir eru til greiðslu á bein-
um kostnaði, er rannsóknar-
störf hlutaðeigandi styrkþega
hafa í för með sér.
Fjórir þeirra, er veittur var
styrkur árið 1958, hlutu aftur
styrk niú, en hini 13 njóta al.Hr
styrks úr Vísindasóði í fyrsta
sinni.
30 þús. króna styrk hlauí:
Björn Þorsteinsson sagnfræð
ingur, til öflunar og kömiunar
heimiida í þýzkum söfnum um
sögu íslandis fyrir 1600.
25 þús. króna styrk hlutu:
Baldur Jónsson mag. art., til
rannsókng á fallstjórn og merk
ingu. íf'erjrra sagna. í ísienzku
með hliðsjón af brottfalli for-
skeyta á frumnnr.vænum tírna.
•Gunnar Ragn'|*«eon M.A., til
rannsókna á bekkingarfræði,
Immanúels Kant.
Sigurgeir Jónsson, cand. oec-
on, til framlhaldsnáms og ra.nn-
sókna í hagfr^ði einkum pen-
inga- og fjármálaifræði.
Þór Vil'hiáitesson cand. júr.,
til rannsókna á verkaskiptingu
löggafar- qx ^armfcvæmdavalds
við setningu almiennra réttar-
reglna.
15 þús. krónur styrk hlutu:
Aðalgeir KrLtíánsson cand.
mag., til að rita ævisögu Bryn-
jólfs Péturssonar (Aðalgeir
hlaut styrk 1958).
Ásgeir Bl. Magnússon cand.
mag., til að semja íslenzka'orð-
rifjabók (ethýmólógiska orða-
bók).
Björn Th. Biörnsson listfræð
ingur, til að standa straum áf
kostnaði við öflun mynda og
annarra gaffna vegna yfirlitfe-
verks um íslenrka myndlistar-
sögu að fornu 0cf nýju.
Gísli G. ísleifsson cand.júr.,
til að liúka meistaraprófsrit-
gerð í flugrétei við háskólann
í Montreal. Viðfangsefnið ;.er
þörfin á .nýjum íslenzkum H#t-
siglingalögum. ■ 735
Gunnar G. Scram cand. jtu!.,
til rannsókriar á réttarregltífti
innan þjóðarréttarins um fisk-
ver.nd á úthafinu og hverrijg
stuðla meei að slíkri verndiin
með beinum réttarregluín
(Gunnar hlaut stvrk árið 1958j.
Jónas Kristiánsson skjala-
vörður, til bókmenntasögulegr-
ar rannsóknar Fóstbræðrasögu.
Maia Sigurðardóttir B.A.,
til að rannsaka áhrif tiltekinna
lyfja á starfsemi heilans og
ljúka M. A.-ritgerð í sálarfræði
um efnið (Maia hlaut styrk ár-
ið 1958).
Dr. Matthías Jónasson pró-
fessor, til að standa straum af
kostnaði við úrvinnslu gagna í
sambandi við rannsókn á
greindarþroskanum og gildi
hans í nútírna þjóðfélagi.
Sigfús Haukur Anclrésson
cand. mag., til rannsókna frí-
höndlunartímabilsins (1787—
1855) í íslenzkri verzlunarsögu.
10 þús. króna styrk hlutu:
Bjarni Bragi Jónsson cand.
oecon., til að ljúka rannsókn á
kerfi kaupgjaldsákvörðunar, er
henta kynni hér á landi (Bjarni
hlaut styrk 1958).
Sr. Sigurjón Guðjónsson
sóknarprestur, vegna kostnað-
ar við utanför til að rannsaka
sögu íslenzkra og þýddra sálma.
5 þxís. króna styrk hlaut:
Karólína Einarsdóttir cand.
mag., til að standa straum af
ferðakostnaði vegna söfnunar
orða um hesta og hestamennsku
í sveitum landsins.
Ny sjúkdóms-
greiningar-
aðferð
DR. Willard F. Libby, starfs
maður Kjarnorkuráðs Banda-
ríkjanna, flutti nýlega ávarp
á fundi bandalags verkfræð-
ingafélaga í Fíladelfíu. Ræddi
hann um hina ýmsu mögu-
leika, sem kjarnorkan býr yf-
ir, og sýndi fram á, hvernig
hún muni geta komið mann-
kyninu að notum á margan
hátt annan en við framleiðslu
rafmagns. Lagði dr. Libby á-
herzlu á, að geislavirkir ísótóp
ar (sem framleiddir eru með
kjarnorku til friðsamlegra
no.ta) verða stöðugt þýðingar-
meiri á ýmsum sviðum, eins
og til dæmis í læknisfræði,
þar sem þeir auðvelda nýjar
og betrj leiðir við sjúkdóms-
greiningu.
Dr. Libby skýrði frá því, að
nú væru starfandi í Banda-
ríkjunum tvær ísótóparækt-
unarstöðvar, þar sem jurtir
eru ræktaðar í geislavirku j
umhverfi Jurtirnar eru notað-
ar til framleiðslu lyfja og ann :
arra kemískra efna. sem verða
einnig geislavirk. Þegar þessi
efni hafa verið mikið blönduð
venjulegum lyfjum, þannig að
geislunin verði skaðlaus, nota
læknarnir þau við athuganir
á efnaskiptastarfsemi manns-
líkamans, og hafa þannig upp
á sjúkdómum með meiri ná-
kvæmni, innsýn og hraða en
nú þekkist.
Hinn frægi vísindamaður
dr. George LeRoy við Chicago
háskólann vinnur að því af
kappi að fullkomna þessa nýju
sjúkdómsgreiningaraðferð, og
eru miklar vonir bundnar við
hana.
NÝLEGA úthlutaði sam-
band tónlistargagnrýnenda í
New Yorborg tónlistarverð-
Iaunum fyrir árið 1958. Dou-
glas Moore fékk verðlaun fyr-
ir „beztu óperu ársins1,, „The
Ballad of Baby Doe“, og’Wal-
ter Piston fyrir „Fiðlukon-
sert“ sinn, sem þótti bera af
öðrum hljómsveitarverkum
ársins.
Douglas Moore er fæddur
árið 1893 á Long Island, New
York. Árið 1926 hlaut hann
Pulitzertónlistarverðlaunin og
Guggenheimerstyrk fékk
hann árið 1934. Hann hefur
samið mörg hljómsveitarverk
og fjórar óperur: „White
Wings“, „The Devil and Dan-
iel Webster“, „Giants in the
Earth“ og „The Ballad of
Baby Doe“, sem var frumsýnd
í New York City Opera í apr-
íl síðastliðnum.
Walter Piston er fæddur
árið 1894 í borginni Rockland
í Mainefylki. Hann hefur sam
ið sinfóníur, fiðlukonsert,
kammermúsík og ballettinn
„The Incredible Flutist“ (Ótrú
legi flautuspilarinn).. Árið
1948 fékk hann Pulitzerverð-
launin. „Fiðlukonsert“ hans
var fyrst fluttur í New York
í marzmánuði í fyrra í Carne-
gie Hall. Charles Muneh
stjórnaði þá Bostonsinfóníu-
hljómsveitinni og einleikari
var Joseph de Pasquale.
Bandarísk útgáfufyrirtæki
gáfu út 13.462 ný rit á árinu
1958, þar af 11.012 bækur (ný
rit árið 1957 voru 13.142).
Sex fyrirtæki gáfu út meira
en 200 bækur og rit: Double-
day & CCo. 407, Harper Bro-
thers 350, The Macmillan
Company 339, McGraw Hill
Company 310, Oxford Uni-
versity Press 249 og Prentice
Hall 240.
Tíu metsöluskáldsögur á
árin voru eftirfarandi:
1. Doctor Zhivago,
eftir Boris Pasternak.
2. Anatomy of a Murder, ■
eftir Robert Trawer.
3. Lolita,
eftir Vladimir Nabokov.
4. Around the World vith
Untie Mamie,
eftir Patrick Ðennis.
5. From the Terrace,
eftir John O’Hara.
6. Eloise at C.hristmastime,
eft-ir Kay Thompson.
7. Ice Palace,
eftir Edna Ferber.
8. The Winthrop Woman,
eftir Jerome Weidman.
10. Victorine,
eftir F. Parkingson Keys.
Listi þessi er tekinn úr viku
riti útgefenda „Publishers’
Weeklv“. Hann er byggður á
skýrslum um sölu til bóka-
búða og nær ekki til þeirra
bóka, sem seldar voru í bóka-
klúbbum og blaðasölutui'num.
Fyrirtækið Pantheon B.poks,
sem gaf út „Doctor Zhivago“,
hefur skýrt Svo frá, ao 461
þúsund af bókinni hafi verið
seld bóksölum eingöngu á
tímabilinu frá 5. septemher,
er bókin var gefin út, qg til
ái-sloka 1958. Engin skáld-
saga hefur átt slíkum vinsæld
um að fagna síðan „Forever
Amber“ eftir Kathleen Win-
sor var gefin út í október
1944, en til ársloka það ár
seldust nærri 869 eintök til
bóksala einna.
í tilefni af aldarafmæli
Giacomo Puccini hinn 22. des-
ember síðastliðinn, færði
Metrópólitanóperan í New
York upp óperu hans „Manon.
Lescaut“, og var það í 74.
skipti, sem sú ópera er leikin,
við óperuna síðan árið 1907,
er hún var frumsýqd þar.
Með þessari sýningu hófst svo
nefnd Puccini-vika við Metró
pólitanoperuna, og voru þá
sýndar 3 þekktustuóperurhins
vinsæla tónskálds, „La Bo-
heme“, „Tosca“ og „Madama
Butterfly“, sem reyndar eru
alltaf sýndar öðru hvoru við
óperuna. Alls hefur Metró-
pólitan óperan sýnt ellefu af
óperum Puccini frá því um
aldamót, og sýningar hafa
alls verið 1.128. „La Boheme'*
var fyrst sýnd í desember
1900, og söng Nellie Melba
hlutverk Mimi og Albert Sa-
leza Rodolpho. Sama leikár
var „Tosca“ sýnd, en „Manoni
Lescaut“ var fyrst sýnd árið
1907. Tvær Puccini-óperur
hafa verið frumsýndar við
óperuna: „The Girl of the
Golden West“ árið 1910 og
„II Trittico“ („II Tabarro",
„Sour Angelica“ og „Gianni
Schicchi11) árið 1918. Það er
aðeins ein ópera Puccinis,
sem ekki hefur verið uppfærð
við Metrónólitanópei'una, og
það er „Edgar“.
snukmu „Hættu nú þessu röfli. Það er ekki á
hverjum degi, sem hægt er að fá tvenn
náttföt á 150 krónur.“
Alþýðublaðið —■ 26. maí 1959