Alþýðublaðið - 31.05.1959, Blaðsíða 5

BERLÍN er yngst hinna
svonefndu „heimsborga“. Það
er ekki fyrr en í lok heims-
styrjaldarinnar fyrri að hún
vex úr meðalstórri borg í
milljónaborg, með fjölda út-
hverfa, miðstöð þýzkrar
stjórnar og kyndilberi þýzkr-
ar menningar. Til þess tíma
var hún höfuðborg Prússlands
og aðseturstaður keisarans.
En hvað er Berlín í dag?
Hvað veldur hinni hatrömmu
deilu, sem stendur milli stór-
veldanna um þetta takmark-
aða svæði mitt inni í Prúss-
landi?
GROSS—BERLÍN.
Lögsagnarumdæmi Berlín-
ar er mjög víðáttumikið. Hún
aær yfir 880 ferkílómetra
svæði og er frekar borgaþyrp-
ing en ein afmörkuð borg.
Innan takmarka Gross-Berlín
eru hálfgerð landbúnaðarhér-
uð eins og Spandau og Koep-
enick, sem höfuðsmaður einn
gerði heimsfræga er hann
bauð á eigin spýtur út her-
liði þorpsmanna ekki alls fyr-
WILLY BRANDT
Kirkjuþáttur
j
I Maðurinn, setn ekkert átti inni
i
ir löngu. Hernámsveldin urðu
sammála um takmörk Berlín-
ar er hún var hertekin 1945.
Skipting borgarinnar í
Austur-Berlín og Vestur-Ber-
lín er fáránleg. Hún hlýðir
ekki neinum skynsamlegum
lögmálum, hvorki hernaðar-
legum né pólitískum. En að
því verður vikið síðar.
FJÖLBREYTTUR
IÐNAÐUR.
Á hernámssvæði vesturveld
anna eru arðbæi'ustu atvinnu-
greinar Berlínar stundaðar.
Eitt nafn ber hærra öðrum,
Siemens, en þetta alþekkta
rafmagnsfirma framleiðjr
þriðjung iðnaðarvarnings þess
sem framleiddur er í borginni.
Næststærsta atvinnugreinin
er það, sem Þjóðverjar kalla
Nárungs — und Genussmitt-
elindustrie, matyæla- og lúx-
usvarningsframleiðsla. í
þriðja sæti er fatagerð. Allar
þessar iðngreinar þurfa á
miklu vinnuafli að halda og
mesti auður Vestur-Berlínar
er einmitt nægjanlegt og gott
vinnuafl. Berlín var höfuð-
borg stórveldis, nú er hún að-
eins iðnaðarborg. En samt
sem áður er hún mikilvæg-
asta borg Þýzkalands. Með
2 300 000 íbúa er hún stærri
en Hamborg og Munchen sam
anlagðar, og framleiðir svo til
allan fatnað Þjóðverja. En
hún kostar Vestur-Þýzka-
land miklar fjárhæðir árlega.
Flutningar þaðan eru dýrir,
íbúar hennar njóta margs kon
ar skattfríðinda og fyrirtæki
fá styrk til að starfa þar. Her-
óp Vestur-Þýzkalands er:
„Eflið Berlín!“
ANDSTÆÐUR MÆTAST.
Austur-Berlín er alger and-
stæða hins fjöruga athafna-
lífs Vestur-Berlínar. Hún nær
yfir gömul fátækrahverfi og
verkamannaútborgir. Upp-
byggingin gengur þar hægt
og hinn þungi stíll rússneskr-
ar byggingarlistar er hrein
martröð. Verðlag í borgar-
hlutunum er svipað þegar allt
er til talið. Brauð, kartöflur
og önnur undirstöðufæða er
ódýrari í Austur-Berlín en
smjör og kjöt margfalt ódýr-
ara í Vestur-Berlín. Mestu
munar á verðlagi á fatnaði.
í Austur-Berlín kosta venju-
legir karlmannsskór þrisvar
sinnum meira en samsvarandi
skór í Vestur-Berlín.
AUSTUR-BERLÍN:
HÖFUÐBORG.
En Austur-Berlín hefur það
fram yfir vesturhlutann að
vera höfuðborg. Ríkisstjórn
Austur-Þýzkalands, sem köll-
uð er hinu undarlega nafni
Pankow-stjórnin, þótt fæstar
st j órnarskr if stof anna séu í
þeim borgarhluta, situr í Ber-
lín. Með því vildu kommún-
istar sýna lögmæti stjórnar
sinnar. Engar hömlur eru á
samgöngum milli borgarhlut-
anna, nema hvað óleyfilegt er
að verzla nema í þeim hluta,
sem viðkomandi á heima í.
ÞEIR YFIRGEFA ALLT.
Á degi hverjum yfirgefa
hundruð íbúa Austur-Þýzka-
lands heimili sín og atvinnu
og flýja til Vestur-Þýzkalands
allslausir. Peningarnir, sem
flóttamennirnir hafa undir
höndum eru verðlausir á
svæði því, sem þeir flýja inn
á. Þeir yfirgefa vini og ætt-
ingja og eiga á hættu að vera
fangélsaðir, ef þeir eru gripn-
ir á flóttanum, en samkvæmt
austur-þýzkum lögum er hægt
að dæma menn I fangelsi. fyr-
ir tilraun til að flýja land.
Fólk þetta á enga vissa von
um atvinnu þegar vestur kem
ur, en það flýr samt, jafnt og
þétt
Frá því 1949 hafa 2 216 000
manns flúið Austur-Þýzka-:
land. Þessir ,.þjóðflutningar“
eru skírasta dæmið um að
kommúnistum héfur mjstek-
izt að byggja réttlátt þjóðfé-'
lag, miklu áhrifámeira dæmi
en uppreisnin í ITngverja-
landi. Og þeir eru ein aðalá-
stæðan fyrir því, að Krústjov
hleypti öllu í bál og brand út
af Berlín.
MIDAR TIL LAND-
AUÐNAR.
Eins og er miðar til land-
auðnar í Austur-Þýzkalandi.
í ársbyrjun 1949 vpru íbúar
þar taldir 19 milljónir, um
síðustu áramót eru þar sam-
kvæmt opinberum skýrslum
17 milljónir. Og það, sem veld
ur stjórn Austur-Þýzkalands
mestum kvíða er að 48 pró-
sent flóttamanna hafa verið
innan við 25 ára aldur og 74
prósent innan við 45 ára.
Kommúnistar héldu því lengi
vel fram, að flóttamennirnir
væru allir úr hópi fyrrver-
andi landeigenda, borgara og
glæpamanna, en þegar allir
sáu í gegn um þá skýringu,
var gripið til þess ráðs að
segja, að Bonnstjórnin hvetti
fólk til að flýja með loforð-
um um gull og græna skóga
þegar vestur kæmi. En sann-
leikurinn er sá, að Bonnstjórn
in gerir hvað hún getur til
þess að ráða fólki frá að flýja
til Vestur-Þýzkalands. Ráða-
menn í Bonn óttast að þessir
mannflutningar verði til þess
að Rússar flytji fólk frá öðr-
um svæðum kommúnista til
landsins og orðrómur gengur
um að hópur kínverskra
bænda hafi tekið sér bólfestu
við Eystrasalt.
ÍIR ÖLLUM STÉTTUM.
Flóttamennirnir eru úr öll-
um stéttum þjóðfélagsins, 6
prósent eru bændur, 47 pró-
sent verkamenn og iðnaðar-
menn, 9 prósent verkfræðing-
Framhald á 10. síðu.
DÆMISAGAN UM RÍKA
MANNINN OG LAZARUS.
(Lúk. 16,19—31).
GUÐSPJALL þessa sunnu-
dags (1. sd. e. tr.) er dæmi-
sagan um ríka manninn og
Lazarus. Hún er sérstök með-
al dæmisagna Jesú, að því
leyti, að „dæmið“ er tekið
frá lífi annars heims. — Hún
hefst raunar á lýsingu á kjör-
um tveggja manna í þessum
heimi, auðmannsins og betl-
arans. — En eftir dauðann
hefur allt snúizt við. Þar er
fátaeki maðurinn huggaður,
en hinn ríki kvelst.
ASOKUNAREFNI.
ÉG man þá tíð, að ýmsir þeir,
sem vildu berjast fyrir kjara-
bótum öreiga, höfðu ýmugust
á þessari sögu. Þeir ásökuðu
kirkjuna fyrir að halda henni
á lofti. Var hún ekki einmitt
skýrasti vottur þess, hvernig
hræsnisfullir prestar héldu
því að fátæklingunum, að þeir
skyldu sætta sig með auð-
mýkt við eymdina og örbirgð-
ina á jörðinni í von um betri
kjör annars heims?
ANNAÐ SJÓNARMIÐ
VAR EINNIG TIL.
ÞAÐ var samt hægt að nota
þessa sögu sem ágætan texta
að þrumandi skammarræðu
um alla, sem höfðu fjármuni
undir höndum. „Þarna sjáið
þið, hvernig fer fyrir þeim
eftir dauðann, sem velta sér
í peningum hér á jörðinni!“
— Nú var raunar einn galli
á þessari útleggingu. Það er
hvergi talað um það í sög-
unni-, að ríki maðurinn hafi
aflað fjár síns með óheiðar-
legum hætti. — Og í öðru lagi
var það meir en lítið vafasamt
réttlæti, ef mönnum átti að
líða illa eftir dauðann af því
éinu, að vel hafði farið um
þá á jörðinni, og sömuleiðis
hitt, að hyaða þrjótur sem
vaeri, ætti vísa himneska sælu,
ef hann aðeins hefði skort
skotsilfur, meðan hann dvaldi
í þessum heimi. — Þó skal
það játað, að orð Abrahams
gátu gefið tilefni til slíkra á-
lyktana, án frekari skýringa.
RIKI M.4ÐURINN.
SÁ, sem vill skilja þessa sögj|»
má ekki einblína á hin ytií'
kjör þessara tveggja manna,
sem hún greinir frá, heldmr
þarf að virða fyrir sér menn-
ina sjálfa, eftir að yfir um
kemur. — Ríki maðurinn
hafði vanizt við það á jörð-
inni að hafa allt, sem hend-
innr þurfti til að rétta. „Hann
klæddist purpura og dýru líni
og lifði hvern; dag í dýrlegum
fagnaði“. Hann vaknar upp i
dauðaríkinu, og sér, að Laza-
rusi líður nú vel í samfélagi
forföður þeirra. Skyldi hann
ekki eiga það inni hjá hon-
um, að hann skryppi til hans
með vatnssopa? — Og hvs'O
var sjálfsagðara en að orðut
væri við bón hans? Haíði'
hann ekki verið vanur því a'ð"
hafa sitt fram, bæði hjá guði
og mönnum? — Samkværnt
hinni algengu trú í Gyðinga-
landi voru ytri kjör manna
fyrst og fremst skoðuð sero
laun fyrir góða eða illa
breytni. Ríkur maður og heil-
brigður, hlaut að líta svo á,
að hann væri guði velþókn-
anlegur. En nú fær ríki mað-
urinn svar, sem hann átti
ekki von á. Abraham svarar
eins Qg kaupmaður, sem til—-
kynnir víðskiptavini, að hann
hafi þegar tekið út úr reikn-
ingnum svo mikið, að inneign
in sé þrotin. Hann hlaut stn
gæði meðan hann lifði, — og
þarf ekki að kvarta yfir þyí,
að 'illa hafi verið með hann
farið. Það er óþarfi fyrir hann
að koma með frekju fram fyr-
ir dómara tilverunnar, og Játa
eins og hann eigi heimtingu
á öllum gæðum, bæði þessa
heims og annars. Og auk alls
þessa er „djúp staðfest“ milli
hans og Lazarusar. Þó að La-
zarus kæmi til hans með allt
kalt vatn veraldarinnar, væri
þetta djúp á milli þeirra, svo
lengi sem hinn ríki, sem nú
var orðinn fátækur, fann það
ekki sjálfur, að hann var eig-
ingjörn, valdasjúk sál, sem
án auðmýktar gat talið sig
ráða yfir guði og mönnum. —*
Hann gast heimtað velgerðir,
en nær ófær um að taka v i fí
þeim.
FATÆKI MAÐURINN.
HONUM hafði liðið illa á
jörðinni. Hann var svo sjék-
ur, að óhrein dýr, eins ©g
hundar, áttu greiðan aðgang
að sárum hans. Slíkt var ó-
þverri j augum Gvðinga. Sjálf
sagí hafði hann trúað bví
sjálfur, að hann væri útskéf-
aður frá Guði, og erfiðleikar
hans væru refsing fyrir syn*V
ir hans. Hann taldi sig því
ekkert eiga inni. Hann gat
tekið á móti kærleika Abra-
hams með heilshugar þakk-
læti og óblandinni auðmýkt.
Það er hans lán, þrátt fyíir
allí.
MUNDU ÞEIR GJÖRA
ÍDRUN?
JESÚS lýkur sögunni ekkl
með toeinum ályktunarorðurn,
eins og hann þó oft var van-
ur að gera. Niðurlagið lýslr
enn einni tilraun ríka mánns-
ins til að fá Abraham til
Fframhald á 10. síðúj^
4'.
AlþýðublaSið — 31. maí 1959