Alþýðublaðið - 29.07.1959, Side 5

MYNDIRNAR: — A efstu
myndinni er Jón Eyþórsson
veðurfræðingur dö flytja
ræðu sína. A niiðri -síðunni
er mynd af fánaborg, sem
komið var upp. Neðsta mynd
in sýnir tvo bændur ur
Ilúnavatnssýslu, þá Björn
Lárusson á Auðunarstöðum
og Óskar Teitsson í Víði-
dalstungu. (Ljósm.: Haukur
Eggertsson.)
BREZKA blaðið „Empire
News“ flutti sl. sunnudag
viðtal við frískan mann,
Thomas Karua, sem heldur
því fram, að það hafi verið
hann, sem kom af stað orð-
rómnum um yfirvofandi morð
á öllum hvítum mönnum í
Nyasalandi í febrúar og marz
sl. Alþýðublaðinu þykir rétt
að birta þetta viðtal, dálítið
stytt, vegna þeirra deilna,
eru uppi um þetta mál
í brezka þinginu. Karua er 25
ára gamall og viðtalið fór
fram í skrifstofum Afríku-
nefndarinnar í London.
„Ég var upphafsmaðurinn að
hinni miklu morða-samsæris
! sögu í Nyasalandi, og nú er ég
kominn til London til að skýra
Devlin-nefndinni frá sannleik-
anum, sem ég gat ekki skýrt
henni frá, þegar ég var tvisvar
| kallaður fyrir hana heima. Allt,
j sem ég sagði, var tilbúningur —
en lögreglan og landsstjórinn
trúðu mér.“
Blaðamaðurinn skýtur því
inn í, að Karua hafi verið mað-
urinn, sem skýrði lögreglunni
frá morðum og drápum, er fyr-
irhuguð væru af afríska kon-
gressflokknum,- á svokölluðum
R-degi.
. „Það var allt lygi. Ég sagði
Þeim þetta af því að ég hélt að
BLAÐINU hafa borizt svip-
myndir frá móti Húnvetninga
á Hveravöllum um fyrri helgi
og ræddi um þær við einn
ferðalanganna, sem sagði, að
skemmtifundur þessi á Hvera-
völlum hafi verið einstakur í
sinni röð og um marga hluti
merkilegur. 130 manns á fjór-
um langferðabílum og tveim
minni komu saman og var Jón
Eyþórsson leiðsögumaður. Ek-
ið var upp Grímsnes, snætt í
veitingaskála við Gullfoss
áður en lagt var á sandana inn
að Hvítárvatni og gist í sælu-
húsum og tjöldum í Hvítár-
nesi aðfaranótt laugardags, en
þann dag ekið til Kerlinga-
fjalla og rakleiðis inn á Hvera
velli og tekið þar á móti Norð-
anmönnum hálfri stundu eftir
nón. Hafði sýslufánum þá ver-
ið komið upp svo og tjaldborg
og kvöldvaka undirbúin.
KVÖLDVAKA Á
IIVERAVÖLLUM.
Friðrik Karlsson, formaður
Húnvetningafélagsins, setti
kvöldvöku með ræðu og
skýrði frá því, að Steingrím-
ur Davíðsson, skólastjóri á
Blönduósi, hefði átt hugmynd-
það myndi veita mér eina mögu
leikann til að komast úr landi,
vegna þess að ég var eini með-
limur kongressflokksins, sem
hafði Tanganyika-vegabréf,“
Karua er fæddur í Tangan-
yika, en flutti til Nyasalands
fyrir tveim árurn. Hann hefur
rekið útvarpsviðgerðaverkstæði
í Blantyre og í frístundum að-
stoðaði hann kongressflokk dr.
Banda við að setja upp og gæta
hátalarakerfis á fundum flokks
ins. Hann var einn af þeim
hundruðum manna, sem voru
skyndilega handteknir við sól-
arupprás 3. marz. Segist hann
hafa verið handtekinn úti á
þjóðvegi og fluttur til lögreglu-
stöðvarinnar í Zomba.
ina að því, að halda slíkt mót,
og varpað henni ifraai á árs-
hátíð félagsins í Reykjavík
síðast liðinn vetur. Steingrím-
ur, sem var fararstjóri norð-
anmanna, flutti sunnanmönn-
um ávarp, og Jón Eyþórsson
lýsti umhverfi og sagði sögu
staðarins, sögu Höllu og Ey-
vindar. Auk þeirra töluðu
Hannes Jónsson, fyrrverandi
alþingismaður, Ágúst Jónsson
bóndi á Hofi, Guðmundur
Björnsson, kennari, Akranesi,
og Hannes Þorsteinsson, kaup-
maður, flutti frumort ljpð í
tilefni samkomunnar.
REIPTOG OG
HARMÓNÍKULEIKUR.
Reiptog milli norðan- og
sunnanmanna fór fram í
tveimur atrennum og veitti
norðanmönnum heldur betur,
en togstreitan vakti mikla
kátínu áhorfenda. jóhannes
Benjamírísson dró nú fram
dragspil sitt og var stiginn
fjörugur dans fram eftir
nóttu. Lét hann fjúka í kvið-
lingum, ,sem margur hafði
gaman að, því að hann er hag-
mæltur vel. Sagt er að seint
muni hafa verið gengið til
náða þessá nptt, enda margt
að spjalla á góðra vina fundi
í næturkýrrðinni. Þeir, sem
vöktu, segjast seint munu
gleyma sunnudagsmorgnin-
inum, sólaruppkomunni og
litadýrð fjallanna. Síðari
hluta sunnudags var haldið
heim á leið með viðdvöl á
Kili, ekið niður Skeið og eftir
miðnætti. áð við Lögberg, þar
sem formaður Húnvetningafé-
lagsins flutti kveðjuorð, en
ferðafólkið kvaddist með fer-
földu húrrahrópi fyrir farar-
stjóra og ágætri skemmtiför,
.sem teljast mun nýmæli í
sumarskemmtunum okkar.
Gesfabók
að Sflöng
_ Á SL. VETRI ákvað stjórn
Árnesingafélagsins í Reykjavík
að láta gera gestabók og gefa
að Stöng í Þjórsárdal. Fyrir
nokkrum dögum fór hópur
manna þangað inn eftir með
bókina, og var í för með þeim
Gísli Gestsson safnvörður í
Þjóðminjasafninu. Að Stöng af-
henti formaður Árnesingafé-
lagsins, Óskar Sigurgeirsson,
bókina með nokkrum orðum,
en Gísli veitti'henni viðtöku
fyrir safnsins hönd.
Bókin er í útskornum tré-
spjöldum og með koparlömum,
vandaður gripur og smekkleg-
ur. Útskurðurinn er eftir Wil-
helm Beekmann, en Hólaprent
gekk frá bókinni að öðru leyti.
Á þessu sumri eru 20 ár síðan
rústirnar í Stöng vor.,u grafnar
upp. Gestakomur hafa þar ætíð,
verið miklar síðan og eru enn,
enda er aðkoma þar góð og vel
að hinum merkilegu minjurn
búið. Yfir þeim er nýlegt þak,
sterkt og reisulegt, og bjart og
þrifalegt um að litast inni.
„Síðan var ég fluttur til Suð-
ur-Rhodesiu og endaði loks í
klefa í Khamy-fangelsi um 30
km frá Bulavayo.
„Tveim dögum síðar komu
tveir starfsmenn öryggislög-
reglu Nyasalands inn í klefann.
Þeir höfðu meðferðis yfirlýs-
ingu, sem þeir báðu mig um að
undirrita.
„Ég hugsaði málið, komst að
þeirri niðurstöðu, að lífsnauð-
synlegt væri að einn .okkar
kæmist úr landi til að segja um
heiminum frá því, sem væri að
gerast, og að ég hefði góða
möguleika á að takast það á
hendur. Ég lét því til leiðast og
ritaði undir.
„Mér var sleppt. Þá baðst ég
leyfis til að fara til hins verk-
stæðisins -míns í Tanganyika.
Þeir vildu fá frekari yfirlýsing-
ar, svo að ég prjónaði utan um
það, sem ég hafði áður sagt.
„Ég sagði þeim, að ég hefði
legið í felum í kjarrinu og
heyrt rætt um samsæri um að
myrða alla, allt frá landsstjór-
anum Og niður úr.
„Yfirlýsing mín var aðalefni
hvítu bókarinnar, sem gefin var
Út í marz sl., og skýrði frá ástæð
um landsstjórans fyrir því aþ
lsa yfir neyðarástandi.
Karua var sagt, að hann gæti
farið úr landi, en fyrst heim-
sótti hann einn af leiðtogum
kongresflokksins, frú Rose
Chibambo, og undirritaði yfir-
lýsingu um, að yfirlýsing sú,
sem hann hefði látið lögregl-
unni í té, hefði verið gefin
vegna hótana og væri röng.
Afrit af yfirlýsingu þessari
komst í hendur lögreglunnar,
og hann var þegar í stað hand-
tekinn á ný. Þrír háttsettir
starfsmenn stjórnarinnar heim-
sóttu hann í klefann.
„Mér var sagt, að ég yrði að
koma fyrir dómara vegna yfir-
lýsingar þeirrar, er lögreglan
hefði komizt yfir.
„Ég sá, að ég átti ekki ann-
arra kosta völ og ég gerði það,
sem þeir sögðu. Ég var aftur
Framliald á 10. síðu.
Flóð yfirvof-
andi á ný
á Mýrdals-
sandi
VEGAMÁLASTJÓRNIN var
ar menn við að fara austur yfir
Mýrdalssand, nema þeir eigi
mjög brýnt erindi þangað. Fékk
blaðið þær upplýsingar hjá
vegamálastjóra í gær, að að-
vörun þessi stafaði af því, að
búast mætti við því hvenær
sem. væri, að vatnið flæddi yfir
hinn nýja varnargarð. Kvaðst
hann vera að fara austur með
flokk manna til að athuga að-
stæður og kanna, hvað gera
megi til að tryggja umferð um
sandinn.
Ný bók efl!
Aonar
ÞAÐ er komin út ný bók á
íslenzku eftir Agnar Mykle, '
höfund ,,Roðasteinsins“ og
„Frú Lúnu í snörunni“. Bók
þessi heitir „Blettirnir á vest.
inu mínu“ og er safn af smá-
sögum.
„Með þessari bók kynnast
íslenzkir lesendur Agnax’i
Mykle sem sinásagnahöfundi.
Og hann er djarfmæltur I smá
sögum sínum engu síður en í
skáldsögunum. Og hann leik
ur á marga strengi. Kímni og
gáski, skop Ojt ádeila, samúð
og nærfærni, raunsæi og taum
Jaust hugarflug — allir þessir
strengir í mannlegu sálariífi
leika í höndum hans. Viðfar.gk
efni hans er fyrst og fremst
sambúð mannanna, bæði I
þröngri og víðri merkingu -<*
ást þeirra og hatur, einrnana0
leiki þeirra °g blíðuþörf.“
Þetta eru ummæli útgefb
anda — Bláfellsútgáfunnar
Alþýðublaðið — 29. júlí 1959 £