Alþýðublaðið - 14.08.1959, Blaðsíða 5

ber 1889. Námið gekk Ágústi
vel og lauk hann því um ára-
inótin 1894—1895. Þá réðist
hann sem fullgildur sveinn í
prentsmiðjuna. En Ágúst var
haldirin mikilli útþrá og fyrir
atbeina dr. Valtýs Guðmunds-
sonar, frænda síns, bauðst hon-
um vinna í prentsmiðju í Kaup-
mannahöfn. — Til Kaup-
mannahafnar fór hann í apríl
1895 og hóf störf sín. Hann
ætlaði sér að vera þar í eitt
eða tvö ár, en það fór á annan
veg. Hann átti unnustu heima,
Pauline Charlotte Amalie Sæ-
by, og kom hún út til hans og
þau gengu í hjónaband í sept-
ember 1897. Kostur var þröng-
ur hjá ungu hjónunum, en
Ágúst var regiumaður og góð-
ur verkmaður og unga konan
gætin og sparsöm og tókst allt
vel hjá þeim. Þau eignuðust í
Kaupmannahöfn fjögur börn,
tvo drengi og tvær stúlkur, en
annar drengurinn dó fárra
vikna gamall.
Þau Ágúst hugsuðu ekki heim
til íslands, enda leið þeim vel
í Danmörku, En svo bar það
við, að Ágúst var kvaddur í
hexinn, og þó að • hann mót-
mælti því, virtist hann ekki
losna undan kvöðinni. Fékk
hann þó frest um eins árs skeið
vegna heimilisástæðna. Fn áð-
ur en sá tími rann út, bauðst
honum vinna hér heima í ísa-
foldarprentsmiðju og fór hann
heim á undan konu og börn-
um. Missti danski herinn þar
af Ágústi. Hér hóf hann svo
störf í prentsmiðjunni, en kona
hans og börn komu nokkru
síðar.
Á Kaupmannahafnarárunuai
tíu kynntist Ágúst Jósefsson
jafnaðarstefnunni og verka-
lýðshreyfingunni enda var þá
vakning meðal verkafólks á
Norðurlöndum og ekki sízt í
Danmörku. Hann sótti fundi og
las um þessa nýju hreyfingu.
Strax og harin kom heim fór
hann að taka þátt í umræðum
manna á meðal um alþýðuhreyf
inguna. Þá voru Bárufélögin að
hætta að starfa. Prentarafélag-
ið hafði verið stofnað nokkru
fyrir aldamót, en ekki átti al-
þýðan neitt málgagn. Pétur G.
Guðmundsson og Ágúst áttu
frumkvæðið að því að stofnað
var blað, Alþýðublaðið (eldra).
Það var stofnað 1906 og kom
út fram á árið 1907, en Þá urðu
félagarnir að gefast upp vegna
fjárskorts. Blaðið túlkaði skoð-
anir jafnaðarstefnunnar og
hvatti til stofnunar samtaka
meðal verkamanna. Dagsbrún
var stofnuð um líkt leyti og
gekk Ágúst í það félag, eri ,áð
sjálfsögðu var hann félagi í
Hinu íslenzka prentarafélagi. •—
Brátt fór hann að tala
Dagsbrúnar og leið ekki á
þar til verkamenn fólu honum
ýrnis trúnaðarstörf í félaginu.
Var hann varaformaður um all-
langt skeið. Eins átii hann
lengi sæti í stjórn HÍP. Ávið
ið 1916 var hann kosin í bæjar-
stjórn fyrir atbeina alþýðunnar
í ibænum og átti hann síðan
sæti í bæjarstjórn í tæpa tvo
áratugi. Árið 1918, þegar stofn
að var embætti heilbrigðisfull-
trúa, varð hann fyrir valinu í
það og gegndi hann því af hinni
mestu prýði til ársins 1950
að hann hætti störfum fyrir
aldurs sakir.
Hér eru störf Ágústs Jósefs-
sonar rakin í stórum dráttum,
en þau segja þó fátt af þeim.
Ágúst kom víða við í félags-
málastörfum: Hann var gjald-
keri Styrktarsjóðs verkamanna
og sjómannafélaganna í Reykja
vík í full tuttugu ár, og í stjórn
Alþýðubrauðgerðarinnar hefur
hann verið allt frá stofnun
hennar, árið 1917, Hann átti
lengi sæti í sáttanefnd Reykja-
víkur, fyrst sem varamaður og
síðan sem aðalmaður. Hann
átti lengi sæti í fasteignanefnd
og fyrstu húsaleigunefndinni,
sem stofnuð var. Hánn var
skipaður ráðsmaður í Miðbæj-
arbarnaskólanum þegar skólinn
var gerður að sjúkrahúsi í
spönsku veikinni árið 1918 og
er mikil saga af því starfi. —
Hann var einn af stofnendum
barnavinafélagsins Sumargjaf-
ar og einn af frumkvöðlum að
stofnun Bálfararfélags íslands
og í stjórn þess síðan. Hann átti
uppástunguna að stofnun Starfs
mannafélags Reykjavíkur og
var formaður þess í fimm ár og
átti einnig frumkvæðið að stofn
un eftirlaunasjóðs starfsmanna
Reykjavíkur og styrktarsjóði
þess.
II.
Þetta er aðeins upptalning.
Menn geta séð af henni hvílíks
álits og vinsælda Ágúst Jósefs-
son hefur notið. Þannig var
einnig um hann í starfinu inn-
an Alþýðuflokksins. Hann var
í stjórn fulltrúaráðs verkalýðs-
félaganna og í stjórnum flokks-
félaganna — og það var hefð,
að hann, ásamt Kjartani Ólafs-
syni múrara, var ætíð fundar-
stjóri á opinberum fundum
flokksins, enda var hann, eins
og Kjartan, virðulegur og
stjórnsamur og sómi að þeim
báðum í hvívetna.
Maður freistast til að gera
sámanburð á forystumönnum,
sem maður hefur kynnst á
langri ævi. Ágúst Jósefsson er
í fremstu röð þeirra, en hann
hefur algera sérstöðu. Hann var
alltaf glaður og reifur, mjög
umburðarlyndur og aldrei smá-
munasamur. Hann lagði alltaf
það bezta til málanna. Hann var
sáttaserrijari, maðurinn, sem
jafnaði og setti niður deilur.
Hann var glæsimenni og er enn
og vel til foringja fallinn, enda
fróður, menntaður á mæli-
kvarða alþýðuhreyfingarinn-
ar, vel máli farinn og bjart og
heilt yfir honum öllum. En oln-
bogar hans virtust ékki fallnir
til troðnings og skota. Hann
barðist ekki til valda, ekki í
eitt einasta skipti. Félagsmála-
hyggja alþýðuhreyfingarinnar
og jafnaðarstefnumlar virtist
honum runnin svo í merg og
blóð, að hann stóð aldrei í vegi,
taldi friðinn til starfs og sam-
eiginlegra átaka fyrir öllu. Þó
hafði hann ákveðnar skoðanir
á málum og var aldrei hvikull í
afstöðu sinni. En hann var einn
þeirra ágætu félaga, sem tók til
starfa af jafnmiklum áhuga og
fórnfýsi-þó að ekki væri farin
sú leið, sem hann h-afði talið
ns ur
rústum
SEOUL - Höfuðborg Kóreu,
Seoul, er að rísa úr rústum
eftir • styrjöldiriá'. Það á áð
endurbyggja hana og mun
það verk taka tólf ár. •
Það eru liðin níu ár frá
því að Kóreustyrjöldin
brauzt út og örunum eftir
hana fækkar. Aðeins þremur
dögum eftir, að Norður-
Kóreumenn hófu hina skyndi
legu árás sína, var borgin
á valdi þeirra. Um haustið
tóku herir Sameinuðu þjóð-
anna hana aftur, en ári síð-
ar féll hún aftur fyrir Norð-
ur-Kóreumönnum og aftur
tóku herir SÞ hana nokkr-
um mánuðum seinna.
Þá voru 40 þúsund hús í
rústum og 70 þúsund fjöl-
heppilegasta í það og það skipt-
ið.
Að líkindum er Ágúst Jósefs-
son einn heilsteyptasti íslenzki
socialdemokratinn, sem ég hef
kynnst um dagana, þannig að
skoðanirnar og framkoman,
voru í fullu samræmi. Mark-
miðinu hefur hann aldrei
gleymt. Aukaatriði hinnar dag-
legu baráttu skiptp engu máli,
takmarkið var aðalatriðið fyrir
honum — og það á að vera sjón-
armið góðra jafnaðarmanna. •—•
Aldrei vissi ég til þess, að hann
stæði í togstreytu við nokkurn
mann um starf eða embætti —
og aldrei vissi ég hann þátttak-
anda í klofningsstarfi, klíku-
myndunum eða slíkum óvina-
fagnaði. Slíkt á sér stað í öllurn
flokkum og Alþýðuflokkurinn
hefur heldur ekki farið var-
hluta af því.
III.
Ágúst Jósefsson hefur und-
anfarið unnið að Því að skrifa
endurminningaþætti síná. Hann
hefur lofað mér að fylgjast með
því starfi. Ég hef lesið handritið
að þessum þáttum og þar gefnr
að lesa heila sögu um ungan
svein, sem kom umkomulaus
með allslausri móður sinni t,il
Reykjavíkur, vann b-aki brotnu,
virðist alltaf hafa fundið hina
réttu leið eins og tækifærin
voru þá hjá drengjum úr
alþýðustétt. Hann vann á hættu
legum stöðum Hótel Alexandrai
og í Svínastíunni og afgreiddi
brennivín ,en aldrei stafaði hon
um nein hætta af því. Hann
stundaði sjálfsnám, enda naut
hann aðeins eins veturs náms í
barnaskólanum og hann varð
mjög vel menntaður alþýðumað
ur. Hann var alltaf boðinn.
og búinn að taká til starfa þar
sem Þess var þörf. AUt þetta
les maður á milli línanna í
endurminningum Ágústs Jó-
sefssonar og það staðfestir
reynslu mína. Hann er oft gam-
ansamur, en það sem fyrst og
fremst setur svip á þessa þætti
(Framhald á 10. síðu.)
skyldur húsnæðislausar.
En nú gengur endurbygg-
ingin glatt. 50 þúsund íbúð-
ir hafa verið byggðar af ein-
staklingum og 12 þúsund
með styrk frá almannafé og
erlendri aðstoð. Þetta var
borg með gömlu sniði, en er
að verða nýtízku borg. Bílar
þjóta þar um götur og ný-
tízku iðnaður er að rísa. í-
búar hennar eru nú innan
við 2 milljónir, en munu
verða yfir þrjár milljónir
1971.
MMMUHIUMWUMWMUMMUHHHUMHWAMmHMtMMUmiUUMMtMMHtMHUUHtl
ÁGÚST Jósefsson, fyrrver-
andi heilbrigðisfulltrúi og bæj-
arfulltrúi í Reykjavík, er hálf-
níræður í dag. Hann er enn
ungur í anda, frár á fæti og
léttur í tali. Þannig hefur hann
alltaf verið. Hann er einn elzti
núlifandi brautryðjandi alþýðu
hreyfingarinnar og verkalýðs-
samtakanna.
Móðir hans flutti til Reykja-
víkur, ekkja frá Akranesi, ár-
ið 1880 með drenginn, umkomu
laus og fátæk, og hér hefur
hann starfað síðan, að undan-
skyldum tíu árum, sem hann
dvaldi í Kaupmannahöfn sem
prentari. Hann vann fyrst alls-
konar störf í Reykjavík. Var
sendisveinn og þúsundþjala-
smiður í Hótel Alexandra og
síðar í Hótel ísland, gekk á eyr-
ina og stúfaði fiski í skip, seldi
kjöt eftir pöntunarlistum og
vann baki brotnu. Eftir ferm-
inguna langaði Ágúst á sjóinn,
en móðir hans vildi það ekki.
Hún gat ekki hugsað sér dreng-
inn á höfunum svo þungar bú-
sifjar hafði hún hlotið af Ægi,
er maður hennar drukknaði frá
þremur börnum þeirra. Hún
vildi að Ágúst lærði iðn, en í
þá daga var ekki auðvelt að
komast að. Fyrir atbeina Hall-
gríms Sveinssonar, síðar bisk-
ups, fór Ágúst til Björns Jóns-
sonar ritstjóra og eiganda ísa-
foldarprentsmiðju og réðist
þangað sem nemandi í nóvem-
AlþýðublaðiS — 14. ágúst 1959 5