Alþýðublaðið - 25.10.1959, Blaðsíða 3

Á FORSÍÐU Þjóðvilj-
ans síðastliðinn föstudag
er ,,frétt“ með eftirfarandi
fyrirsögn: „Hverjir stálu-
kauphækkuninni? “
Upphaf „fréttarinnar11 í Þjóð-
viljanum er svohljóðandi:
„Emil Jónsson og Alþýðublað
ið hafa haldið því fram að und-
anförnu að gerður hafi verið
Framsókn oo
kommar í sam*
starfi í Há-

Jónatan Sveinsson
FRAMBOÐSFRESTUR við
stúdentakosningar í Háskóla Is-
lands rann út í gærkveldi. —
Firam rnunu hafa komið þrír
listar, listi Stúdentafélags jafn-
aðarmanna, listi Vöku, félags í-
haldsstúdenta og sameiginlegur
listi Framsóknar, kommúnista
og þjóðvarnarmanna í háskólan
um, Efstu menn á lista Stúd-
entafélags jafnaðarmanna eru
þess'ir: Jónatan Sveinsson, stud.
jur., Þór Benediktsson, stud.
polyt., Hrafn Bragason, stud.
jur., Matthías Kjeld, stud. med.
Hrafnkell Ásgeirsson, stud. oec-
on. og Freyr Ófeigsson, studj
jur.
sérstakur samningur í sam-
bandi við kauphækkun Dags-
brúnar á s. 1. ári, þess efnis að
verðlag mætti hækka sem
kauphækkuninni svaraði, og
hafi Alþýðubandalagið og Fram
sókn staðið að þessari samnings
gerð.
Þetta er uppspvmi frá rót-
um“.
f tilefni af þessu, hefur Al-
þýðublaðið aflað sér útskiiftar
úr gerðabók sáttasemjara og
sáttanefnda í vinnudeilum. Fer
hún hér á eftir — orðrétt:
„Málið nr. 14/1958: Verka-
mannafélagið Dagsbrún gegn
Vinnuveitendasambandi ís-
lands, Vinnumálasambandi sam
vinnufélaganna og Reykjavíkur
bæ.
Sunnudaginn 21. september
kl. 4 e. h. átti sáttanefndin enn
fund með aðiljum í Alþingishús
inu.
A fundi þessum mætti einn-
ig Lúðvík Jósepsson sjávarút-
vegsmálaráðherra og vann að
lausn málsins með sáttanefnd-
inni.
Umræðum um málið var hald
iðið áfram til kl. um 7,30 en
þá var gert hlé á fundinum til
kl. 9 e. h.
Síðan var samningaumræð-
um haldið áfram það sem eftir
var kvöldsins oa- alla næstu
nótt og fram eftir degi 22. sept-
ember. Náðist samkomulag um
ýrnis atriði og voru horfur á að
sættir myndu takast.
Af hálfu atvinnurekenda var
því þó lýst yfir, að þeir gætu
ekki samþykkt kauphækkanir
þær, sem um var rætt, nerna
þeir fengju tryggingu fyrir því,
að fullt tillit yrði tekið til þeirra
við verðlagsákvarðanir og með
sama hætti og hins fyrra kaups.
Ræddu þeir þetta sérstaklega
við sáttanefndina og sjáv.-.rút-
vegsmálaráðherra.
Ráðherrann ræddi málið við
forsætisráðherra og gaf síðan
svofelda yfirlýsingu, sem at-
vinnurekendum var tilkýnnt:
„Sú meginregla skai gilda
við verðlagsákvæði eftir gild-
istöku hins nýja Dagsbiúnar-
samnings, að miðað sé við hið
umsamda kaup við ákvörðun
verðlagningar og nýjar verð-
reglur ákveðnar sem fyrst,
hafi kaupbreytingin teljandi
áhrif á verðlagsútreikning-
inn“.
Umræður um kjarasamning

GuneiSaygiir Scheving SistmáSari:
GUNNLAUGUR Scheving
er tvímælalaust einn
fremsti listamaður þjóðar-
innar. Hann er mikill al-
vörumaður og hugsuður,
en róttækur í skoðunum og
fer yfirleitt ekki troðnar
slóðir. Hann tók mjög
snemma afstöðu með verka
lýðshreyfingunni og hefur
alla tíð stutt hana sam-
kvæmt beztu sannfæringu.
Þegar kommúnistaflokk-
urinn var stofnaður 1930
mun hann helzt hafa séð í
honum fyrirheit um frelsi
fyrir alþýðustéttirnar,
enda hefur hann stutt
þann flokk meðal annars
með því að gefa myndir
sínar til sölu í ágóðaskyni
fyrir flokkinn.
En Gunnlaugur hefur
eins og fjölmargir aðrir
Iistamenn og hugsjóna-
menn, orðið fyrir sárum
vonbrigðum — og hann er
maður til að viðurkenna
það og taka afleiðingunum
af því. Það sannar, að hann
er sjálfur ekki þýlyndur
vonbrigðamaður, sem dreg
ur sig inn í sína skel þeg-
ar það reynist rangt, sem
hann hefur treyst.
Það hefur mjög borið á
því á síðustu árum, að lista
menn og menntamenn, sem
flyktu sér um kommúnista
flokkinn hafa yfirgefið
hann. Mun þar margt hafa
valdið. Gunnlaugur Schev-
ing er éinn þessara manna
og gerir hann í nýkomnu
hefti af tímaritinu Helga-
felli grein fyrir þessu. I
upphafi viðtals við rit-
stjóra tímaritsins segir
hann, að sér finnist stefna
Sósíalistaflokksins vera
orðin „taumur á heims-
veldisstefnu Rússa“. Síðan
helditr hann áfram:
„Mér hefur alltaf verið
þvert um geð að hugsa um
trúarbrögð. Það er kannski
þess vegna, sem ég læt
kommúnismann sigla sinn
sjó. ÞAÐ ÞARF EKKI
LITLA ÆFINGU í BLINÐ
INGSLEIK NÚTÍMA-
STJÓRNMÁLA TIL AÐ
GETA SÉÐ SÓL FRELS-
ISINS BIRTAST í MANN-
DRÁPUM OG BLÓÐI
UNGVERJANNA OG TÍ-
BETANNA EÐA í ÞJÓÐ-
ARTUKTHÚSUNUM UM-
HVERFIS JÁRNTJALD-
IÐ. Þeir, sem hafa hlotið
æfinguna í þessari mið-
aldamennsku, ættu að fá
sér kassa. Eða hvernig
hefur verið farið með list-
irnar í Sovét? Rússar hafa
að vísu aldrei verið miklir
myndlistarmenn, en upp
úr byltingunni kom gróska
í rússneska myndlist og
við hana voru bundnar
vonir. En þær brugðust
eins og svo margt anna'ð.
Kommúnismanum hefur
tekizt að ganga af listinni
dauðri. Sovézk myndlist
er byggð á natúralisma,
sem dagaði upp á síðustu
öld. Það er ekki hægt að
blása lífi í dauðan hlut.
Það er eins og gráskeggj-
aður öldungur tæki upp á
því að verða fimm ára í
þykjustunni. Fólk, sem er
gengið í barndóm, ér sjald-
an skemmtilegt“.
Það er athyglisvert, að
um Ieið og verkamenn, sem
vinna við höfnina í Reykja
vík, yfirgefa kommúnista,
en það hefur verið áber-
andi í þessari kosningabar-
áttu, gefa listamenn yfir-
lýsingar um það, að þeir
hafi orðið fyrir sárum von-
brigðum af flokknum.
Sneglast ekki einmitt í
þessu sú staðreynð, að
flokkurinn er alls ekki í
samræmi við hagsmuni
verkafólksins og drauma
þjóðarinnar um framtífí-
ina?

inn var síðan haldið áfram og
náðist að lokum samkomulag
um að framlengja samninginn
frá 28. apríí 1955 til 15. októ-
ber 1959 með tilteknum breyt-
ingum.
Samkomulagið hlaut hið á-
skilda samþykk og var með-
ferð málsins lokið.
Verkfallið, sem hefjast átti
á miðnætti kom ekki til fram-
kvæmda. — Torfi Hjartarson
(sign).“
H ð !H
TALNINGU atkvæða í alþing
iskosningunum, sem fram fara
í dag og á morgun, verður ekki
alls staðar lokið fyrr en á mið-
vikudagskvöld. Er það vegna
mikilla erfiðleika á að ná at-
kvæðakössum saman á einn
stað og hefur t. d. verið ákveðið
að talning í Vestfjairðakjör-
dæmi hef jist ekki fyrr en á mið
vikudag.
Kosning hefst kl. 9 árdegis í
dag í Reykjavík og öðrum kaup
stöðum landsins, en kl. 10 yfir-
leitt annars staðar. Kjörfundi
lýkur alls staðar í kvöld kl. 11.
Aðeins má kjósa einn dag, þar
sem kjördeild er innan kaup-
staðar eða kauptúns að öllu
leyti, en í sveitum og þorpum
má kjósa tvo daga.
Þar sem kjörfundur verður
látinn standa áfram á morgun,
hefst kosning kl. 12 á hádegi og
verður að hafa kjörfund opinn
í 5 klukkustundir minnst. Má
búast við, að utan suðvestur-
hluta landsins verði kosið í tvo
daga.
Talning atkvæða hefst í Rvík
kl. 6 annað kvöld og að öllu for-
fallalausu í Reykjaneskjör-
dæmi kl. 8, en talið verður í
Hafnarfirði. Atkvæði í Suður-
landskjördæmi verða talin á
Hvolsvelli og Vesturlandskjör-
d-æmi í Borgarnesi og er búizt
við, að þar verði talið annað
kvöld. Hins vegar er líklegt, að
á Austurlandi verði talið á
þriðjudag á Seyðisfirði, en á
ísafirði verður talið úr Vest-
fjarðakjördæmi á miðvikudag.
í Norðurlandskjördæmi vestra
verður talið á Blönduósi, en í
Norðurlandskjördæmi eystra á
Akureyri. Ekki er ákveðið, hve
nær talning atkvæða hefst þar.
Eins og af þessu sést, er ekki
að vænta heildarúrslita þessára
alþingiskosninga fyrr en í
fyrsta lagi á miðvikudagskvöld.
í DAG, 25. októbeir er Verka-
kvennafélagiS Framsókn 45
ára. Fyrsti formaSur þess var
Jónína Jónatansdóttir, en fyrir
25 árurn tók núverandi formað-
uir, Jóhanna Egilsdóttir, við
stjórn félagsins.
Á fyrsta stofnfundi félags-
ins voru 62 meðlimir, en um
síðustu áramót töldust félags-
konur alls 1427. — Verka-
kvennafélagið hefur frá önd-
verðu barizt fyrir auknum rétt
indumi og bættum kjörum
verkakvenna. Sýna kaupgjalds-
tölurnar bezt árangurinn, en á
fyrsta tug þessarar aldar', áður
en félagið var stofnað, var það
algengt að konur gengju til
kol-, salts- og timburvinnu nið-
ur við höfn ásamt karlmönnum,
en kaup kvennannna var aðeins
12 aurar á klst., þegar karl-
mannskaupið var 25 aurar á
klst: enginn matartími og því
síður kaffitími.
Kaup kvenna var 12 aurar
á tímann, hvort sem unnið var
í dag-, nætur- eða helgidaga-
vinnu og unnu þær oft 16 tíma
á sólarhring við kolauppskipun
eða bess háttar.
Svo langt hefur Verkakvenna
félagið Framskón nú náð, •að
kvenmannskaupið er 78% ai
karlmannskaupinu í stað 50%
áður, dagvinna er talin 8 tímar,
eftiivinna milli kl. 5—7.15 síð-
degis, en næturvnna eftir kl.
7,15 á kvöldin. Eftirvinnukaup-
ið er 50% hærra en dagkaup-
ið, næturvinnukaupið 100%
hærra dagkaupinu. Tímakaup
verkakvenna í lægsta taxio cr
nú 16,14 kr., en í hæsta taxta
20,67 kr.
Félagið hefur tekið þátt í
hvers konar kvenréttinda- eg
kvennasamtökum, og þannig
tekið höndum saman við önnur
kvenfélög til þess.að koma fram
ýmsum mannúðar- og framfara
málum. Má;þar til nefna, að fé-
lagið hefur í samvinnu við önn-
ur félög jekið barnaheimiiið-
Vorboðann um f jölda ára.
Enn er mörgu ábótavant, en
félagsstjórnin hyggst halda bar-
áttunni ótrauð áfram með eink-
unnarorðunum — Sömu íatsn,
fyr'i,- söinu vinnu.
Stjórn félagsins hafði í
hyggiu, að halda veglegt afmæl
ishóf þennan dag, en vegna al-
þingskosninganna verður háti.ð-
inni fresta þar tii í næsta mán-
uði. j
Alþýðublaðið — 25. okt. 1959 ^