Þjóðólfur - 20.04.1872, Blaðsíða 7

i
— 99
og renni svo tollrinn í þeirra eigin vasa, staupa-
seléndanna, eins og af þeim hlutanum sem er úr
«spritti», eðr og af ómenguðu 8 stiga brennivíni,
er lögin segja að skuli renna í landssjóð? |»ví
svo er einnig ákveðið í 1. gr.: «Gjald þetta skal
renna í landsjóðinn*. Ætla þá búðarmenn vorir,
eða aðrir, að þetta sé sú yfirskotsákvörðun bjá
löggjafanum, að á sama megi standa hvort %
þessa gjalds, sem ákveðið er af áfengum drykkj-
um, sé af engu öðru enn hér innlendu vatni, svo
að það gjald megi renna í vasa þessara vorra
heiðarlegu byrlara, búðarmannanna sjálfra, ellegar
af innfluttum ómenguðum drykk áfengum,
er allt skal renna í landsjóð?
par sem nú kaupmenn vorir hér sunnanlands,
er vart eru enn búnir að draga að sér meira heldr
en svarar —V5 af vöruafla þeirn öðrum er þeir
þurfa og eru vanir að afla sér til sumarverzlunar
sinnar, eru nú þegar búnir að draga að sér allt að því
150,000—200,000 potta samtals, mestalt «sprit»
og brennivín’, þá sjá menn, að margir kaupmenn
vorir eru þegar orðnir vel ársbyrgir af «áfengum
drykkjum», og að þeir sjá sér það skaðlaust í alla
staði að halda þessum sprit-aðflutningum áfram
upp á það allra ítrasta til Júniloka, þó að þeir
yrði að hleypa sör í stórskuldir til þess, með af-
arkostum eðr upp á okr-rentu, svo að þeir geti
orðið vel 2—3 ára byrgir eðr meir, og megi svo
þannig leggja á landsmenn tvöfaldan tollinn
eðr margfaldan við það sem er lögákveðið, eptir
því sem þeir vatnsblanda «sprittið» meira, og draga
það allt í vasa sjálfra sin, en «snuða» stjórnina
og landssjóðinn opinberlega fyrir meira eðr mest-
um hluta þessara verulegu tekja um 2—3 næst-
komandi ár.
Ein8t5ku kaupmonn hör í Roykjavík, og má ske í Hafn-
arflrtíi, kvat) vera farnir a?) æfa sig 4 aí> bú§ til s p r i t b I ö n d-
u n a og at selja hana, sjáifsagt meb sama veríd einsoginn-
flutta brennivínit), er nú er sítren ekki hælt fyrir gæt)i; þaí)
má nærri geta, at) þeir vandi fremr svona til fyrsta renalisins
af þessari blúudu sinni, þar sem þaþ er einskonar „próva“
er þeir þar færa til sýnings, — en hvar cr ábyrgft fyrir því
at) hún verfíi ein? hjá þeim, þegar frá líþr, þessi ,b I a n d a“
þeirra, úr eins gúþu spriti, eins og „pr»van“ er nú, og eigi
vatnsbornari? þelr selja blönduna eins og brennivfniþ á 28
6k. pottinn og hafa gjört síþan pústskip kom í f. máu.; þat)
er at segja, þeir ern þegar búnir at) leggja 8 skildinga skatt-
inn á bvern brennivíns- og spritblöndu-pott og draga svo
1) í þessari upphæt) mun vera fúlgi?) sem svari riál. 5 —
8000 pottum af ýmsu víni, Rommi, Cognaki og þessl. Af
spiritns eí)a „spritti“ mnn þegar vera or?)i& landfast hör sunn-
anlands nm 57—60,000 potta mest allt met) 14—16 stiga
krapti.
nncíir sig brennivínsgjaldit) og i sinn eigin vasa svona ttm
3—4 mána&a tíma átiren lögin ná gildi. En þú at) kaup-
menn nú sem stendr grætli 100% etir tvöfalt vert) á þessari
sölu sinni, ef um gott 8 stiga brennivfn vœri at) ræta, en aí)
því skapi m e i r a sem brennivfnit) er lakara, — á blönd-
nnni verbr ágútinn meiri en 200°/o etr fjúrfalt vertit, — þá
dugir ekki nin þat at fást, lieldr en um ömiur vitskipti milli
fullvetja manna, sem ekki eru beinlfnis úlögleg („stridende
i mod Lov og Ærbarhed; 15-1-2). En „sprit" og „sprit-
blöiidn" verziun kanpmanna vorra vertr at fordæma, at dæma
hana beinlínis úlöglega, bæti nú þegar, — þvi kanp-
menn og bútarsveinar þeiria hafa eugan rktt til at gjörast
byrlarar og pranga á þvf byrli sírin, — en eirikum gagnvart
tilsk. 26. Eebr. 1872, og úr því hún er búin at ná gildi.
Aptr vertr eliki fengizt um þat, þútt kaupmenn hafi nú, og
eptir þvf sem hver þeirra er vanr og verzlunarvitskipti hvers
eins útheimtir, dregit at súr ríflegan sumar- og haust-
forta af brennivíni, átr en lögin ná gildi, enda þútt svo
mikit væri at þat dygti fram á mitjan vetr, því met svo
feldnm byrgtum yrti engi álitínn beinlínis sekr í afbrigtnm
vit lögiu etr at þar met hafl verit brngtit útaf vanalegnm
brennivíns-atflutningum at undanförnu. En reyndist svo, at
nokkur kaupmatr væri nú (1. Júlí) búiun at draga at sér
svo mikit brennivín, at vel mætti endast fiarnyflr sumarmál
1873 eta fram á þat sumarit niot, þá virtist antsætt, at
slíkar brennivínsnægtir ætti allt at einu at vera rútttækar
nndir lögin, og skattgjald þeirra, eins og þat, er væri at flutt
hingat eptir 1. Júlí þ. á.
þar sem því er at skipta, at lögin, einkum þau sem eru
ný og eru at ná gildi, si) fyrir aimenn samtök þegnanna fútum
trotin, höfb at gysi og svo opinberlega og blygtnnarlaust
farit í kringum þau og þeim svo umsnúit, at hlntateigend-
um 6Ú í lúfa lagit at draga undir sig og í sinn vasa þær
tekjur sem fyrir álögnr á þegnana. eru einmitt met sjálfnm
lögunum ætlatar og ákvetnar til alþjútlegra nantsynja og
almennings-velfertar, þar sem slíkri berhöggs-atfert er at
skipta, þá vertr löggjaflnn og landstjúrnin at láta alvar-
lega til sfn taka, og sýna þat í orti og athöfn, at hér sé
löggjafl, lög, og stjúrn, er ekki láti at súr hæta, er seti
þegnunum lög met vitrleik og haldi þeim vit lög, haldi nppi
lögnm í landi met örnggleik og krapti. Gæti stjúrn kon-
ungsins þessa, og engi má efa at hún gjöri þat, þá er allr
sá spiritus og spritt sem hingat er flutt og flutt vertr til
Júnfloka sjilfdæmt og þeir sem flntt hafa. J>at er ekki „til-
búinn áfengr drykkr" hingat „fluttr frá útlöndnm", en þat
á at verta ef ni í þá blöndu etr þann drykk sem laga-
leysi og úskammfeilin sérplægni ætlar at til búa og byrla
oss h e r, selja sem bronnivín væri met toll-álögonni á hvorn
pott, ræna svo stjúrnina og landsjútinn Jafnmiklu gjaldi, en
draga þat í sinn vasa. — Kaupmenn vorir fara sannarlega
ekki ( neina launkofa met þessar fyrirætlanir sínar, þat mega
þeir eiga, og ekki draga þeir heidr neinar dulnr á þat, hve
lítill útti þeim stendr af lögstjúrn vorri, eins þeirri í Höfn,
eins og hér, og at þeir virti hvorki stjúrnina nt) ]ög liennar
at neinu.
nOpt má lítið laglega fara«.
í Títlndnm nm stjúruarmálefni fslauds 1871 bls 101
er þytt á íslenzkn bréf dúmsmálastjúrnarinnar, dags. 28. sept
1870, um afgjald af nokkrmn sýsinm. Sítari kafli brúfs þessa