Lanztíðindi - 06.09.1850, Blaðsíða 3

103
um málum eptir ásigkomulagi og þörfum hvers
safnaöar sjerilagi, sem oss virðist fullteins [)jóð-
legtogáreiðanlegt, ogaðlátaslíkmálvera korn-
in undir atkvaeðafjölda á alþíngi. Að Jiessi til-
högun miðar ekki til að rífka vald biskups-
ins, lieldur þvert á mót til að takmarka það,
liggur í augum uppi; því auk þess sem það
hlýtur að vera siðferðislegt aðhald fyrir hann
að þekkja eindregin vilja allrar andlegu stjett-
arinnar og hinna beztu manna í hverri sókn,
þá rnisti hann líka beinlínis af því valdi, sem
hann nú hefur, ef úrslit málanna væri komið
undir atkvæðagreiðslu á synodus og hann fengi
þá ekki komið vilja sinum fram, þó hannvildi,ef
hann værigagnstæður tillögumandiegu stjettar-
innar. En einmiðt af þvíaðöll þessi tilhögun
hefur á sjer þjóðstjórnarblæ, búumst vjer
ekki við fremur en verkast viil, að stjórnin
í Danmörku muni geta fallist á hana. En
hvernig svo sem fer urn þetta mál, þá verð-
um vjer þó að telja það mjög áríðandi, ekki
einúngis fyrir andlegu stjettina, heldur og
fyrir þjóðina ýfirhöfuð, að synodus geti orðið
þýðíngarmeiri eptirleiðis en að undanförnu
og vjer sjáum aungan betri veg til að vekja
hjer kyrkjulegan fjeiagsanda, glæða ást til
mennta og vísinda og eíla sarntök og ein-
drægni í að starfa að kristilegri uppfræðíngu
almennings og þannig gjöra andlegu stjett-
ina enn þá virðíngarverðari í augum þjóðar-
innar; en vírðíng fyrir andlegu stjettinni er
vön að vera samfara virðíngu fyrir trúarbrögð-
unum, og reynslan sýnir hvervetna, aö án
virðíngar fyrir þeim getur [engin stjórnarbót
þrifist til lengðar nje borið heillaríka ávexti.
Vjer teljum því endurbót synodusar eitthvert
hið þarílegasta fyrirtæki, sem um| lángan tírna
hefur verið haft hjer fyrir stafni íkyrkjuleg-
um málefnurn og hvort sem þvi verður mik-
ið eða lítið ágengt í bráð, höldum vjer þó, að
hvorki þurfi biskupinn nje nefndin að bera
kinnroða fyrir tillögur sínar í því efni.
--------------------------------
Fáeinar athuyasemdir um íslenzltu verzlan-
ina off penínr/averðið á Islandi.
(Framliald). En væru nú kaupstaðirnir
færri og stærri, þá væri það aptur sjálfsögð
nauðsyn, aö allar þjóðir hefðu þar fullkomið
verzlunarfrelsi á hverjum þeim tíma ársins,
sem þær gætu komið hjer að landi, og vjer
ætlum það lanrli voru í alla staði hentugast,
að þær fengju frelsi þetta fyrir mjög litla toll-
greiðslu1, því þótt verzlunartollur sje álitleg
inntekt fyrir almennann landssjóð, þá verða
það landsmenn sjálfir, sem gjalda hann í raun
og veru, en ekki aðrir, og að því leyti, sem
frjáls og góð verzlan er ein aðalstytta mennt-
unar og velmegunar hvers lands, þá mundi
hár verzlunartollur verða landinu iniklu skað-
legri og að lokunuin tilfinnanlegri, en þótt að
hver einstakur gjaldþegn landsins yrði að
greiða lítið eitt meiri landskatt til almennra
þarfa en ella. Önnur aðalnauðsyn yrði það,
ef kaupstaðirnir væru fáir, að bæði kaupmenn-
irnir sjálfir, sem í kaupstöðunum búa og aðr-
ir landsmenn, sem hefðu efni og tækifæri til,
hefðu fullt leyfi til að flytja og sækja vörur
á livern þann skipgengan fjörð eða vík, sem
vel liggur við landsbúum, og setja þar sem
brýna nauðsyn bæri til reglulegar kaupstefn-
ur á vissum tímum ársins, og mundi þetta
nokkurnvegin til hlýtar geta bætt úr þeim örð-
ugleikum, sem af því virðast leiða, ef kaup-
staðirnir væru fáir, en landið er strjálbyggt,
stórt og ílt yfirferðar; en kaupstefnur þessar
utan kaupstaða, viljum vjer binda við vissa
tíma, t. a. m. við 1 mánuð um vanalegan
lestatíma á sumrum, en hálfanmánuð um slát-
ur tíð á haustum, bæði til þess, að gefa ekki
kaupmönnuin eða öðrum tækifæri til smá-
prángs eða einokunar, einsog viö liefur geng-
ist að undanförnu í hinum smáu kauptúnun-
um og til að venja landsmenn sjálfa til sam-
heldnis og fjelagskapar í verzlunar viðskipt-
um, en venja þá af að vera á kaupstefnu
í sölubúðinni næstum í hverri viku ár út og
ár inn fyrir fárra dala virði; og þegar kaup-
menn ættu von á landsmönnum með varníng
sinn á kaupstefnurnar á vissum tímum, þá
mundu þeir ekki spara að vera þar fyrir sem
flestir ineð vörur sínar, og þannig vakna
hjá þeim það verzlunarkapp, sem lands-
mönnum yrði aífarabetra en verzlan sú í smá
kauptúnunum, sem vjer höfum áður ávikið.
Eins og vjer viljum takmarka kaupstefnurn-
ar við vissan tíma, svo viljum vjer lika binda
þær við vissa staði, þar sem vöru flutníng-
‘) Eða þó heldur ineð því að kaupa leyfisbrjef raetin eplir stærð skipanna og ásigkomulagi varníngsíns.