Lanztíðindi - 06.09.1850, Blaðsíða 7

107
Um Jleykjavíli or/ sveitina.
(Eptir nokkra bændnr i Iíángárþingi),
Eins og vjer verSum að játa, að hugárfar sjer-
hvers þess sje töluvert villt frá kristilegri stefriu, sem
gjörir sjer það að skyldu, að tala ílla um aðra, livort
einstakir menn eða fjelög in;mna eiga hlut að, Já er
jþað hinsvegar æfinlega fögur og kristileg góðgirni að
bera hönd fyrir höfuð þeirra, er fyrir slíku vcrða.
Höfundur hinnar aðsendu greinar um Reykjavík, sem
stendur i 7. bl. Lanztiðindanna i fyrra, hefur viljað
koma í veg fvrir það aðkast, sem hann seigir, að
Reykjavik verði fyrir af mörgum manni, með því að
skíra hugmyndir manna um tilefni þess, og færa rök
fyrir, að efni óhróðurs þessa sje litið eða að minnsta-
kosti miklu minna enn orð |er ágjört; hann tilnefnir
nokkur atriði, sem höfð hafa verið til undirstöðu, „að
óvenjulega dýrt sje að lifa i Reykjavik, þar sje prjál
og óhóf og útlent apa snið á ílestum hlutum“, og svo
sje í skopi sagt: „að hún sje sá lanzins partur, sem
þenkir og ályktar“, og þetta samandregið í eitt hafi
k'akið út þeim sleggjudómi, „að hún sje átumein
Iandsins“. fió liöfundurinn hafi svarað hverju fyrir
sig al þessu, og oss virðist bonum hafi farið það
svo vel, að hann eigi miklar þakkir skyldar, eigi ein-
úngis af Reykjavikur búum, heldur og af hverjum vel-
þenkjandi inanni, þá ætlum vjer samt, sem ritum hlað
þetta, að fara nokkrum orðum um Reykjavíkur að-
kastið og aðsendu greinina, því þó vjer sjeum eigi
þess umkomnir að dæma þar á milli rjettan dóm, þá
þykir oss svo mikið varið i þetta mál, að oss lángar
til að styðja svo rnikið sem verða! má að sættuni og'
vináttu milli Reykjavíkur og landsmanna, því vjer er-
um höfundi greinarinnar að öllti samþykkir í því, að
það sje’ af mörgum orsökum voðalegt, ef verulegt
sundurlyndi á sjer stað milli þessara og hölduin vjer,
að þetta inuni hetur sjást, þegar hið nýa skipulag er
komið á landsstjórnina og verzlnnarfrelsið er feng-
ið. Hvað það snertir, að „óvenjulega dýrt er að lifa í
Rvík“, þá er það nú yfirhöfuð hverju orði sannara,
en það er og eins satt, að mjög rángt er að kenna
það Rvík einni sainan, Oss hefur að undanförnu
fundist — og þarf engum að þykja mínkun að viður-
kenna sannfæríngu sina— að Reykjavíkurhær og sveita
menn hafi keppst hverjiv við aðra, að selja alla liluti
við svo háu verðí sem tekist hefur, í stað þess, að
hafa þá aðalreglu i öllum viðskiptum, sem rjettast er,
og tengir vináttu með þeim, sem skiptast nokkru við,
en reglan er sú, að sjá sig skaðlausann, eu fýkjast
ekki í ósæmilegann — vjer segjum ekki svívirðileg-
ann ávinníng — nær sem færi er á. Ef því verður nú
eigi neitað, að þessi hafi andinn verið i þeli niðri milli
Reykjavíkur og sveitamanna|, þá þarf eigi lengra að
leita að tildrögunum til þess, hve dýrt er að lifa í
Reykjavik, þeir hæarmanna, sem kaupa sveitavöru fyr-
ir penínga af bændum, ættu sízt að verða fyrir ósann-
gjörnu verði ; annað mál er, þó góð sveitavara sje
hærra metin mót uppsettum kramhúðarvörum, þörfum
og óþörfuin. fiað er satt, að sveitamenn flestallir
hafa farið það, sem þeir hafa komist í sölu siuni, en
þó höldum vjer, að undan skilja niegi Mýramenn að
miklu leyti. Dýrleikinn á smjöri, kiiidnm, nautakjöti,
mjólk og rjóma gjörir mest til uin dýrleikann. að lifa
í Réykjavík. Fyrir 3. árnm fjekkst þar eigi sinjör,
sem á horð var berandi, fyrir minna en 24 sk. pundið,
og kinda salan, helzt að norðan, var í engu hófi, þar
sem hver meðal sauður kostaði 6 rhd., en á meðan
hvorki þrengir að harðæri nje fjárfellir, skiljum yjer
eigi annað, enn hver maðiir sje skaðlaus af, að selja
10 pund af smjöri fyrir 2 rhd. og þó svo væri frá
gengið, að boðlegt væri heldra fólki, en sauðfje á allt
að selja eins og það reynist á hlóðvelli, hver 10 pimd
af kjöti eru nægiíega borguð með 40—50 sk. eptirgæð-
um, og slálur og gærur má meta sanngjarnlega, en þá
viljum vjer að kaupandi borgi að auki ílutníngs eða
rekstrarkaup að nokkru leyti, einkum utanhjcraðsmönn-
um; nauta kjöt hefur að jafnaði verið rándýrt og verð-
ið á rjómanum er þó enn fjarstæðara, því í saniau-
hnrði við smjörverðið er það óþolandi 1 og furðar
oss jafnt á því tvennu, hvað dýrt hann er seldur
móti penírigum og að slíkri sölu skuli eigi vera mót-
inælt.
Kaupmenn i Reykjavík liafa til muna spillt smjör-
kaupunum fyrir enum fátækari hæarmönnum; því það,
sem þeir liafa getað til sín dregið af því á 20 sk. (fyrir
útlendar vörur alldýrar), selja þeír aptur á 22— 24 sk.
þeim, sem ekki liafa getað key[it sjer af því vetr-
arforða á Iiaustin, og stundum Iiefur það verið
enn dýrara. Vjer viljum nú, að sveitahóndinn selji
vörur sínar sanngjarnlega við peningiim, þá yrði lifið
þar nokkru ódýrara, einnig fyrir skólapilta og stúdenta,
sem mikil þörf er á; en hvernig fær Reykjavík; nægan
aðflutníng? höfundur aðsendu greinarinnar segir: ann-
aðhvort að forlagi Reykjavikur eða sveitamanna, og
það höldum vjer líka, það mundi verða vissast að
semja við embættismenn eða bændur í sveit á hverju
vori þannig, að nokkrir búsettir menn í Reykjavík væri
í fjelagi til stærri kaupa við cinhvern einn, um að
færa þeiin 100 fjórðúnga af smjöri móti tilteknu verði
1) Ef 7^ pottur af bezta rjóma gjörir 2| pund smjörs, sein ásamt mjólkinni nmndi í hæsta lagi hjá oss
kosta 80 sk., en þessi tiltekni rjómi er -- 10 ilöskur, sem í Reykjavík kosta 1 rbd. 84 sk.. má á þessu sjá hve
verð á rjótnanum þar er fjærri allri sanngirni.