Lanztíðindi - 06.09.1850, Blaðsíða 5

105
vilja ekkert síður færa oss en peninga, sem
líka er við að búast og verður skiljanlegt,
þegar aðgætt er, að þeir munu að öllu sam-
anlögðu lítinn hagnað hafa á hinum íslenzka
varníngí að frádregnum kostnaði, heldurverða
fteir að hafa niest allann verzlunar ágóða sinn
á hinni útlendu vöru, er fieir færa oss; f)að
er f)ví auðsætt, að þeir liafa beinlínis skaða,
en aungan ábata á, að færa oss penínga, er
f>eir geta ekkert fært fram, en taka í móti
f)á vöru, sem þeir græða ekkert á, skaðinn
hlýtur auðsjáanlega að verða í hið rninnsta lefga
peninganna, sem opt getur orðið bísna mikil
þegar f>eir þurfa nú að taka þá til láns hjá
öðrum; því þótt vjer vitum til, að nokkru
sje hægra að fá penínga hjá stöku kaup-
mönnum á norðurlandi, en hjer syðra og þar
sjeu nokkrir peningar fluttir inn í stað þess
senr hjer eru miklir peníngar fluttirút, þá er
það auðsjáanlega sprottið af þvi, að þar eru
færri kaupmennirnir á hverjum stað og því
minna verzlunarkappið, svo þeir eiga þar
hægra en hjer með að okra út öðrum
varníngi sinum og bæta sjer þannig upp þann
skaða, sem þeir hafa af því, að flytja mönn-
um peníngana. rVjer getum þvi ekki annað
sjeð, en eptir þvi sein nú áhorfist, muni að
fám árum liðnum verða ómögulegt að fá pen-
inga, sem eru þó jafn ómissandi, bæði til að
greiða fyrir viðskiptum einstakra manna og
verzlun alls þjóðfjelagsins, eins og það er
hinn mesti skaði, bæði fyrir einstaka menn og
þjóðfjelagið allt, að eiga hreifíngarlausa og
arðlausa penínga. jþað væri líka auðsjáan-
legur hagur fyrir hina almennu sameign, ef
að hver einstakur gjaldþegn gæti beinlínis
goldið það í peníngum, sem hann ætti að
greiða í almennann sjóð til opinberra þarfa,
því þá þyrfti að líkindum ekki að gjalda ein-
stökum mönnum ^ nluta eða meira fyrir gjald-
heimtu á fje þessu og víxlun þess í penínga,
sem líka yrði að lokunum óvinnandi verk
þegar peníngarnir fengjust ekki lengur, þótt
þeir fengju ^ eða \ í umboðslaun. Vjer á-
lítum því brýna nauðsyn til bera, að hækka
þannig penínga verð hjá oss, að specía gildi
15 mörk í öllum kaupum og söluip og í gjöld
til allra stjetta; þá mundu kaupmenn færa
oss svo mikla penínga, sem vjer þyrftum á
að halda, að ööru leyti afarkostalaust, og
þegar vjer ættum kost á, að fá eins vel pen-
ínga og annað, þá mundi margur taka þá og
nota til nauðsynja sinna og sjer til ýmislegs
hagnaðar, í staðinn fyrir marga óþarfa muni,
er þeir leiðast nú trl að taka, af því þeir fá
ekki peníngana.
4 + 5.
-------+H--------
F r j e 111 r.
Af því vjer gjörum ráð fyrir, að flestir
lesendur Lanztíðindanna muni líka Iesa BUnd-
irbúníngsblaðundir þjóöfundinn að sumri 1851“,
eða Jjóðólf, skulum vjer ekki vera margorö-
ir um það, er gjörðist á $íngvallafundinum
10. og 11. dag næstliðins mánaðar, heldurað
eins með fám orðum drepa á lielztu atriði
þess. Fundurinn var fjölmennari en menn
gátu eptir vænzt um heyannatímann og voru
fundarmenn 181 að tölu; þar af voru 70 úr
Árnessýslu og 40 úr Borgarfjarðarsýslu. 27
úr lleykjavikurbæ, 21 úr Gullbríngu og Kjós-
arsýslu, 11 úr Rángárvallasýslu, 4 úr Skapta-
fellssýslu, 2 úr Barðastrandarsýslu, 2 úr Vest-
mannaeyuin; úr Snæfellsness og Mýra, Dala
og Stranda-sýslum 1 úr hverri. Hannes pró-
fastur Stephensen var kjörinn fundarstjóri,
eri hann kaus sjer aptur aðstoðarmenn pró-
fast, J. Briem og P. Petursson prófessor; en
skrifarar voru valdir þeir sjera Jónas Jónas-
son í Reykholti og sjera Árni Böövarsson i
Ólafsvík. 5að var talið aðalverkefni fundar-
ins að gefa sig við þeiin máluni, sem snertu
undirbúníng uridir þjóðfundinn að ári. Bæn-
arskrá til konúngs var samin um að fá að
sjá sem fyrst frumvarp stjórnarinnar til grund-
vallarlaga Isiands, svo landsmönnum gæfist
kostur á að íliuga það sem vandlegast, áður
þjóðfundurinn byrjaði; í sömu bænarskrá var
beðið um frumvarp til verzlunarlaga Tslands
og um greinilega skýrslu um fjárhags við-
skipti íslands og Danmerkur. Líka var þar
salnið ávarp til Islendínga um þau atriðií stjórn-
arrskipun Islands, er fundarmönnum þókti
mestu varða; voru þau atriði þessi: að
Island væri í frjálsu sambandi við Danmörk
með fullu þjóðerni og þjóðrjettiiidum; að stjórn
þeirra niála,, sern sjerílagi snerta Island, eigi
aÖsetur í landinu sjálfu með 3. stjórnarherr-
um, en Danir hafi hjer jarl; að alþíngi hafi