Lanztíðindi - 24.12.1850, Blaðsíða 2

143
sje til þess ætluð; skulu yfirstjórnendur skól-
ans fullgilda hana. 5egar prófinu er loki5,
skal skólastjóri senda yfirirstjórnendum skól-
ans skýrslu um {>að, hvernig prófið gekk; skal
hún vera samhljóða prófbókinni. Með skýrslu
þessari skulu og fylgja hin skriflegu svör
lærisveina. En yfirstjórnendur sktilu aptur
senda skýrsluna og svörin stjórnarráðinu hvert
jtriðja ár, og láta fylgja athugasemdir sinar.
17. grein.
3>egar prófið er á enda, skal hver sá læri-
sveinn, er fjekk staðizt prófið, fá vitnisburð
á islenzku; skal sá vitnisburður vera saminn
eptir því móti, sem fyrir er skipað.
J8. grein.
Jjegar lærisveinar hafa lokið sjer
af í öllum bekkjunum eptir reglum þeim,
sem nú eru, þegar greindar, j)á skal burtfar-
arprófið koma i stað fyrsta og annars lær-
dómsprófs í háskólanum, en j)ó eigi fyrir
prófið í heimspekinni. En f)angað til að þetta
burtfararpróf kemst á, skal j)annig að fara,
að lærisveinar þeir, sem voru í. 3. bekkjar
efri deild skólaárið 1840 og 1850, og voru eigi
útskrifaðir við lok j)ess árs, og sðmuleiðis
þeír úr 3. bekkjar neðri deild, sem þykja
hoefir til þess eptir þeim reglum, sem hingað
til hefur verið fylgt, þá lærisveina skal búa
undir burtfararprófskólaárið 1850—51, á þann
hátt, að þeir við lok þessa árs geti út skrif-
azt, annaðhvort til að taka fyrsta lærdóms-
próf við háskólann, eða til að ganga í presta-
skólann. Hina úr 3- bekkjar neðri deild skal
búa undir burtfararpróf það í skólanum, sem
hjer er fyrir skipað, og skulu þeir ganga und-
ir fyrra hluta þess eptir einn vetur í 3. bekk,
og undir síðara hlutann, þá er þeir hafa ver-
ið tvo vetur í fjórða bekk.
Ilöfundurinn um neitunarvaldið kveður þjóð-
ólf; pó ekki nema i bráð pví hann hefur von
um að hitta þjóðólf aptur á þjóðfundinum
i sumar.
í 53. bl. segir þá þjóð. fyrst, að sjer
finnist mótsögn hjá höf. í Undirbúningsblað-
inu og Lanztíðindunum; en hann á kollgát-
una kallinn! „að þetta er ekki annað en til-
íinning ÍÞjóð.“; því Höf. hefur tekið það fram
með ótviræðum orðum í Lanzt., að það sje
ástæður 5jóð. fyrir hinu frestandi neitunar-
valdi, en ekki hið frestandi neitunarvald
sjálft, sein n)iði til ófrelsis IsleiTdinga. jiað
munu þvi flestir, sem vilja, geta sjeðogskil-
ið, að Höf. er sjálfum sjer samkvæmur í þess-
ari skoðan sinni, „að Islandi ríði pað ekki
á svo niiklu hvort konungur hefur hjer al-
gjört eða frestandi neitunarvald, pví ef að
málcfni pess vœru sameiginleg málefnum
Danmerkur, pá kœmi hið frestandi neitun-
arvald Islandi að engu haldi, en yrðu mál-
efni pess út af fyrir sig, pá mundi Islandi
ekki verða nein sjerleg hœtta búin af hinu
algjörða neitunarvalð 'd. j>etta er nú aðal-
atriðið í ritgjörðum Höf. um neitunarvaldið
bæði í Undirbúningsbl. og Lanzt., og þetta
er álit Höf. enn; Hefði nú jijóð. ætlað sjer
að hrekja þessa skoðan Höf., þá liefði hann
þó að minnsta kosti orðið að segja eitthvað,
sem átti við efnið, en ekki fara aö, 'eins og
hann gjörir í síðari dálkinum á bls. 113, þar
sem hann ætlar að útlista takmarkaða kon-
ungsstjórn með algjörðu neitunarvaldi; en í
þess stað fer hann nú annaðhvort af hrekk-
jum eða heimsku að segja mönnuin frá ótak-
markaðri einvaldsstjórn og afleiðingum henn-
ar; og hverjum greindum ínanni verður að
koma í hug, að þvílík misgrip sjeu fremur
hrekkjabrögð en heimskuæði íþjóð. — því það
sjer hver skynsamur maður, að þetta orðtak
„hver kann að segja við konunginn, hvað
gjörirþú“? getur einungis átt við ótakmgfkað
einveldi en ekki við þá stjórn, þar sem þing-
ið hefur eins ótakmarkað neitunarvald móts
við konung eins og konungur móts við þingið
— Enn fremur segir nú jþjóð. að Höf. vilji
hafa málefni Islands út af fyrir sig eða slíta
sem mest sambandi Islands og Danmerkur,
svo liið algjörða neitunarvald konungs verði
hjer sem þýðingarminnst, og er það öldungis
rjett skilið af 5jóð., að það er hin sanna mein-
ing Höf., að með þessum hætti verði neitun,-
arvald konungs jaín þýðingarlítið hjerálandi
eins og í Danmörku sjálfri, og það er ekki
lítil játning af jþjóð., þegar hann segirrjettá
eptir: „Jeg sje að visu að þetta er að láta
konung hafa ótakmarkað neitunarvald að nafn-
inu til“; en áður hefur 5jóð. í 47. blaði sínu
sagt og leítt rök aÖ því — eins og honum
eru þó ótamar röksemdafærslur — að kon-