Lanztíðindi - 24.12.1850, Blaðsíða 8

148
11. gr. Sjerhvert lagafrumvarp skal þrem-
sinnum taka til umræðu á þínginu.
12. gr. fyrstuumrœðu f'rumvarpsins skal
ei ræða það í pörtum nje einstakar greinir þess,
heldur skal ræða það allt í einu lagi og með
liliðsjón af þeim grndvallarástæðum, sem það
er byggt á. Jegar málið á þennan hátt er
fullrætt, ákveður þíngið, hvort það skuli koma
til annarar umræöu.
(FTarahaldið siðar).
Alpakadýrlð.
(Framh.) T'il þess þó að fá ennibetri vissu uin dýr
þetta, ritaði Landbústjórnarrjeiagið prófessor Lieb-
mann til um þetta málefni. Skýrir hann í svari sinu
frá þvi, hvenær menn fyrst feingu sögur uin dýr þetta,
og segir hann, að sveizkur náttúrufræðingur nokkur,
að nafni T c h u d i, er ferðaðist um i Perú og Chili á
árunum 1838—42 hafi ritað einna greinilegast um það
á seinni tímum í ferðasögu sinni, er kom út 1840. Jar
er sagt,j að alpakadýrið sje minnst á stærð af öllum
lamadýrstegundum, líkist í sköpulagi sauðfjenaði, sje
þó hálsleingra og fallegra um höfuðið, hafi lánga ull
og fína, ullin á síðunum sje 4—5 þumlúngar á leingd;
dýr þessi sjeu hvít eða svört á lit, einstaka dýr sjeu
móflekkótt, en þvi nær ekkert alveg mórauðt. Að-
alheimkynni þeirra sje Perú og Bólivía; lifi þau
þar mest á fjalltendum þeim, er nefnast Púnalendur
°g Hggja milii hinna hæztu fjallgarða á jörðu Cor-
dillera fjallanna og Andes fjallanna; eru heiðar
þessar 12—14000 fet yfir sjáfarmáli og mjög uppblásn-
ar, uppá þeimer opt mikill kuldi, en þurviðri og hrein-
viðri; í 5. mánuði á vetnrnar koina þar jafnaðarlega
snjóhríðar. Nær sjáfarmáli en 8000 fet getur alpaka-
dýrið ekki lifað þar, og fari það hærra uppí fjöllin en
fyrr var greint, horast það niður, tínlr af sjer ullinni
og drepst svo útaf. J>au gánga þar hópum saman
uppá fjöllunum án þess nokkuð sje hirt uin þau nema
hvað þeim er einusinni á ári smalað til aé klippa þau.
Hvað nú það áhrærir að flytja dýr þessi til Damnerk-
ur, þá heldur prófessor Liebmann, að ef þau geti
heppnast á Skotlandi og á Erzgefjöllunuin, þá muní
þau og geta þrifist annarstaðar á norðurlönduin, en
inenn eigi þó að bíða við með að flytja þau til Dan-
nierkur þángaðtil menn geti haft not aftilraunum þeim,
er gjörðar eru í útiönduui með þau og ættu menn þá
heldur að tá sjer þau frá Skotlandi, þegar þau væru
•rðin alvön loptslagi þar, en frá Perú, því örðugt væri
að flytja þau þaðan og eins að kaupa þau þar. Vildu
menn endilega reyna með alpakadýr frá sjálfu Perú,
Iwort þau gætu ekki þrifist bezt, yrðu menn að fá
sjer mörg, því þó mcnn fengju einstaka dýr þaðan,
gætn menn lítið lært af því, hvernig þau mundu þríf-
ast hjer. Yfirhöfuð álítur liasn, að Danmörk sje oflít-
ið land til þess að verða fyrst til þess, að fara að
eyða stórfje til slíkra fyrirtækja; menn yrðu þá gagn-
gjört að gjöra út skip til Perú einúngis til þessa;
skip það yrði að vera gott siglingaskip og rúmgott,
menn þyrftu að hafa með sjer mann, er gagnkunnugur
væri i Vesturálfunni, kynni málið þar, og bæri gott
skynbragð á málefni þetta; á skipinu þyrftu og að
vera nokkrir dýralæknar til að hirða dýrin og stunda
þau, en það yrðu þeir áð Iæra á Púnalandinu i Perú ;
mundi þetta allt kosta nokkrar tunnur gulls, og mættu
menn þá fyrst vera vissir um arðinn áður en menn
færu að hlaupa til þessa. Samt sein áður álítur pró-
fessor Liebmann af skýrsluni þeim, sem hann hefur
feingið um alpakadýrið, að það niuni seinna meir verða
liúsdýr á norðiirlöndum, en að timi sje ekki enn kom-
inn til að gjöra miklar tilraunir með það í Danmörku
og að menn í þessu efni sem öðru eigi að bíða hins
rjetta tima.
Fjárhagar prestaskóla sjúðsins við árslok
1850.
Kgl. skuldahrjef Nr. 482 14. júli 1849
að upphæð..................... 369 rd. 15 sk.
Kgl. skuldabrjef Nr. 501 21. sept. 1849
að upphæð........................117 — ,, -
Landfóg. Tertia qvitt. 11. sept. 4849 að
npphæð............................50 — ,, -
Landfóg. Tertia qvitt. 12. sept, 1850 að
upphæð............................ 59 — 48 -
íljá undirskrifuðum . . . . 4 — „ -
599rd.63.sk.
P. Petursson. S. Melsted. II. Árnason.
Prentvillur í skólareglugjörðinni:
Nýja-testamenntinu bls. 113 1*12 f. Nýja-testauientinu
rummálsfrœði bls. 113 b 41 f. rúminálsfrœði
að það bls. 129 b 2 f. það að
þremur bls. 129 b 24 f. tveimur
Zenophons bls. 129 b 32 og 36 f. Xenophons
3 bls. 133 a 23 f. 3.
einkerinum bls. 133 a 31 f. einkunnum
í bls. 133 b 24 f. ;
i hls. 133 b 29 f. í
Leiðrjettíng í Lan/.t., bls. 139 3. 1. a. n. les skollans
bls. 140 13. I. a. n. les stjórnarherra.
*
----------------------
Ritstjóri P. Petursson.