Lanztíðindi - 10.01.1851, Blaðsíða 3

151
óhæfilegir, þá samt miftur boðlegir og sæm-
andi opinberri guðsþjónustugjörð að formi
skáldskaparins til. J>etta hefur einnig danska
nefndin fundið og viðurkennt, og hefur hún
því að áfloknu starfi sínu hlutast til um, að
sálmasafnið væri fengið í liendur saunglærð-
um manni, til þess, að fá leiðrjettar þær
villur, sem í því kynnu að vera móti bragar-
háttum og eðlilegum og rjettum frainburði
(Deklamation) orðanna.
Jiað ernú kunnugt, að vor hin svo nefnda
nýa sálmabók einnigvar endurskoðuð ogleið-
rjett af mönnum, sem án efa voru færir um
að leiðrjetta gallana á efni og orðfæri sálm-
anna, og viljum vjer eigi neita þvi, að þeir
eiga mikla þökk skilið fyrir það, er þeir liafa
gjert í því efni; en vjer viljum eigi held-
ur dyljast þess, að breytíngar þær, sem þeir
hafa gjört á orðfæri sálmanna, margvíða eru
óafsakanlegar og ófyrirgefanlegar syndir gegn
hragarháttum (Metrik) og rjettum framburði
orðanna. Jað er lángt frá meiníngu vorri,
að vilja gefa þeim heiðursmönnum, sem end-
urskoðað hafa sálmabókina nýu, sök á öllum
þeim grúa af villunum, sem hjer ræðir um,
er finnast í bókinni. Skáldin hafa sjálf verið
mjög hirðulaus um bragarhætti, framburð orða
og hendínga (Skansión), og það kveður svo
ramt að þessu, að fá munu þau vers í allri
sálmabókinni, sem ekki bafi einn eða fleiri
galla í þessu tilliti.
Jað mundi vist þykja að vanhelga sálm-
ana, ef vjer framsettuin hjer nokkur vers,
til þess að finna aðfinníngum vorum stað, og
skulum vjer því varast það; en þar á móti
getum vjer ekki komizt hjá, að taka lijer
inn einstöku orð eður jafnvel heilar hending-
ar úr sálmunum, til að sýná galla þá, sem á
þeim eru með tilliti. til bragarhátta og rjetts
framburðar orða og hendinga.
Vjer tökum þá fyrst sálminn Nr. 1 og
viljum vjer fyrirfram sýna bragarhátt hans,
sem bæði eptir eldri útgáfum grallarans gamla
og eins eptir öðrum bókum, er vjer höfum
sjeð, á uð vera þannig
1. og3. hend. v | — v | — v | —v \ —
2. og4. hend. | — í;| —1;| — v | — v \ :||:
| —v\ —v \ —v\ —v\
| —V | —V | —V | —V |
I —V | —V I —V | —V |
I —v\ —v\ —V | —v\
V | —V \ —V | —V | —
v\ —1;| —» |' — v\ —
þegar vjer skoðum nú þenna bragarhátt, þá
sjáum vjer: 1, að hver hendíng hefur 4 liði
(pedes) fulla, eður 8 samstöfur; 2, að brag-
arhátturinn hefur 10 hendíngar; 3, að niðurlag
eða útgángur fyrstu, þriðju, niunduog tíundu
hendingar er karllegur, (þannig kallast sá út-
gángur, sem fellur á lánga samstöfu), en hinir
allir kvennlegir (á stuttum samstöfum) Berum
vjer nú lta v. af sálminum Nr. 1 saman við
þetta sýnishorn, þá er fyrsta hendíngin því
allsendis samkvæm. En strax í annari hend-
íngunni víkur skáldið frá rjettri hugsunar-og
fratnburðar - reglu, er hann lætur orðið wer“
fá þá áherzlu, sem „hans“ að rjettu lagi átti
að hafa; eptir framburði skáldsins á þessari
hendíngu verður líka fyrri samstafan í „himin“
stutt, en liin seinui laung og er það þvert á
móti eðli málsins. Ef maður vildi losa sig
frá böndum rímsins, (sem að vorri liyggju
aldrei getur verið jafn áríðandi eður inikil-
vægt fyrir skáldskapinn, eins og rjettur fram-
burður), þá væri hendíng þessi óaðfinnanleg
svona: „hans er verkið jörð og himin“. Orð-
ið ^ástríkur* íbyrjun þriðju liendíngar, kunn-
um vjer eigi heldur við, því þar fellur álierzl-
an á aðra samstöfu, og meiðir slíkt ávallt
tilfinnínguna. Fjórða hending er rjett; þar
liggur engin álierzla á „hans“, heldur er
„manneskjan" það orð í hendíngu þessari, sem
rjettilega á að liafa og hefur hjer áherzluna.
Fimmta hending er einni samstöfu oflaung,
og kemur í henni raung áherzla víðar enn í
einum stað, eða þó framar: áherzlan í henni
er hvergi rjett. iþarámóti væri hún rjett, ef
hendíngin hefði fengið að vera orðrjett, eins
og hún er í hinum frumkveðna sálmi: „dag-
legt brauð hann vill oss veita“. Sjötta hend-
ing er rjett. I sjöundu hendingu er fölsk á-
herzla bæði á „lætur“ og „ólukku“, og átt-
unda hendíng er einni samstöfu oflaung_
jþessum hendíngum þyrfti að víkja við ein-
hvern veginn á þessa leið: „Oss ei lætur
ólán rata, engum heldur voða mæta“. Niunda
hendíng er óaðfinnanleg, en í þeirri tíundu,
sem á að vera eins að lengd og hætti, tekur
steininn úr; hún hefur hjer sex liði í staðinn
fyrir fláraj 12 atkvæði í staðinn fyrir 8, og