Lanztíðindi - 10.03.1851, Blaðsíða 5

177
menn nú verja til alls ferðalags, þar sem
vegir ekki eru því betri af náttúrunni til; það
mundi setja nýttlíf og nýtt fjörí öll viðskipti
manna; og í sannleika sje jeg ekki, hvernig
hjer verður komið á frjálsri verzlun og liún
bundin við til tekin kauptún i hverjum lands-
Ijórðúngi án óbærilegrar fyrirhafnar og tima-
spillis fyrir hinar fjarlægari sveitir, nema Is-
lendingar sjeu samtaka í að gjöra vegabæt-
urnar að þjóðarmálefni og einliuga í að end-
urbæta vegina út om landið. J>að getur ver-
ið, að vegirnir yrðu aldrei bættir til hlýtar,
nema búið væri til einlægt veganet, sem kvísl-
aðist um allt land og að til teknir væru viss-
ir þjóðvegir milli Qórðúnganna og elnkanlega
milli liinna frjálsu verzlunarstaða og að þess-
ir vegirværu fyrst endurbættir og síðan væru
teknir fyrir aðrir vegir, sem lægju á þjóðveg-
inu út í hvert hjerað og loksins allir kyrkju-
vegir og aðrir smávegir bæja á milli; það
getur og verið, að við þurfum að fá mann frá
útlöndum til að ferðast um landið og búa til
slíkt veganet og segja fyrir, hvar oghvernig
eígi að leggja þjóðvegina; það getur verið, að
þessa væri þörf, því það þarf mikla kunnáttu
t'il að leggja rjett vegi og enginn getur getið
því nærri, hve mikið fje, tími og fyrirhöfn
við það sparast ekki einúngis í fyrstunni,
lieldur ár eptir ár sjeu vegirnir einusinni rjett
lagðir og á rjettum stað; en það vantarmikið
á, að þetta sje hjá oss Islendíngum, því auk
þess sem vegirnir viða liggja í óþarflegum
krókum, þá ern þeir eins víða í dældum, sem
fyllast undir eins og skúr kemur úr lopti af
því vatnið fær ekki afrás, verða svo göturnar
fullar af vatni og aur, og er það ekki lítil
tímatöf og þreyta fyrir hestana að brjótast
fram úr því. En færi jeg að lýsa vegunum
lijá okkur eins og þeir eru, þá er jeg hrædd-
ur um, að jeg yrði of beiskorður og því er
bezt að sleppa því. Svo mikið er óhætt að
segja, að þó það kynni að vera nauðsynlegt
til að bæta vegina til fulls og samkvæmt
þörfuin tinians, að gjöra slíkar endurbætur
eptir allt öðrum mælikvarða og á allt annan
hátt en híngað til — þá má þó eins og nú er
ástatt gjöra óvenjulega niikið og það með litl-
um tilkostnaði í þessu efni. llefðu sýslumenn-
irnir haft meiri áhuga á því að láta endurbæta
vegiua, en þeir hafa haft, þá væru vegirnir
öðruvísi en þeir eru; en það er hörmulegt til
þess að vita, hve afskiptalausir sumir sýslu-
menn eru af slíku. Jeg hefi farið yfir marga
þjóðvegi, sem alla mætti skeiðrið^ ef nokkuð
væri um þá byrt og vil jeg einkum taka til
dæmis mosfellsheiði syðra, yxnada/sheiði
nvrðra og rauðamelsheiði vestra, og hefur
ekki verið svo mikið sem kastað steini úr
götu á þessum heiðum. Slíkir fjallvegir
verða ekki ruddir nema eptir fyrirskipun svslu-
manna og með samtökum sýslubúa; yfir höfuð
er lítið sem ekkert gagn í þeim vegabótum,
að hver ryðji fyrir sínu landi, nema innsveitis
og þar sem lítið eða ekkert þarf að gjöra við
vegina. Allar stærri vegabætur verður að
gjöra annaðhvort með fríviljugum samtökum,
eða á kostuað heilla hreppa ogsveita og hvort
sem heldur er, þarf að taka áreyðanlega, hag-
sýna og vana menn til að standa fyrir slíkum
verkuin. "það er ílestum kunnugt, hvemiklu
fjallveya fjelayið kom til leiðar meðan það
var uppi; öllum þóktigott að ríða skúlaskeiði
og sand þegar búið var að gjöra við það, en
fáum mun hafa hugkvæmst að styrkja fjelagið
— jeg ætla, að þeir Bjarni amtmaður Thor-
arensen og Tomsen gullsmiður væru oddvitar
þess — meðan það var uppi og fæstum að
halda verki þess áfram eða láta dæmi þess
hvetja sig til svipaðra fyrirtækja. Einhver
hinn duglegasti sýslumaður í þessu efni sem
öðru, varEyríkur sál. Sverrisson meðan liann
var í Mýrasýslu; hann stofnaði þar vegabóta-
Qelag með fríviljugum samskotum, og var
sjálfur oddviti þess; eldboryarhraun og hin
lánya brú ofan að JMiklaholti bera enn vitni
um dugnað hans og framtakssemi. Jeg hefi
líka heyrt, að vegirnir í Strandasýslu hafi
verið stórum bættir, meðan Jón Pjeturssson
var þar sýslumaður. Jeg vil nú ekki tala
um þá sýsjuinenn, sem ekki skipta sjer hót
af vegabótum, heldur einúngis geta þess, að
það er lítið gagn í því þó sýslumennirnir skipi
hreppstjórum að láta gjöra við vegina, efþeir
líta sjálfir aidrei eptir, hvernig frá verkinu er
gengið. iþaf' niá nærri geta, hve geðfelt brepp-
stjórunum muni vera að standa heila daga
uppyfir sliku verki og fá ekkert í staðinn,
og jiað getur enginn með saitngyrni af þeim
heimtað; þeir liafa víðast hvar nóg annað arg
og nóg vanþakklæti fyrir alla fyrirhöfn sína