Bóndi - 13.02.1851, Blaðsíða 1

17
B ó n d i.
1. blað 13. dag febrúarmánaðar 1S51.
FÁEINAR REGLUR UM FJÁRHÚSABYGGINGU OG SAUÐ-
FJÁRRÆKT.
2. rjrein um að velja brundhrúta.
(Framhald). Hver sá, seni vill koma sjer upp vænu og
kyngóðu Qe, verður með mikilli alúð og nákvænmi að velja
sjer brundhrúta; þarf hann þá að þekkja grant allarær sínar,
svo hann geti valið hrútana undan þeim vænnstu; ekki má
hrútsmóðir vera eldri en 5 vetra þegar hrút skal velja, nema
hún sje afbragð að öllu leyti, og ekki yngri en 3vetur. Hrúta-
mæður eiga að vera stórar og vel vaxnar, holdsamar og kvið-
góðar, vel ullaðar og góðar mjólkurær, af kvillalausu kyni,
þær skulu og vera stórspenar. Jegarær fara að bera ávorin,
skal fjármaður skoða nákvæmlega öll hrútlömhin. Jau? sem
finnast vera brúnsljett, eða hafa sljetta og skarðalausa bringu,
þegar þau eru nýborin, munu verða holdsöm við aldurinn, ef
þau fá gott uppeldi. 3>essi einkenni eiga að vera á fallegum
brundhrút; hann á að hafa stórt höfuð, nokkuð langa snoppu,
breitt enni, þykkar nasir, stór, svört og fjörleg augu, langan
og digran liáls, sívalan búk og mikin kvið, hann skal vera
framhár og söðulbakaður, með digrar fætur, stóran, síðan og
loðinn pung, ekki bokinn í mjöðmum; hann á eptir útliti að
dæma, að vera hranstlegur, og svara sjer sem bezt á allan
vöxt. Alvarlega skulu menn gæta þess, aö brundhrútur sje
af kvillalausu kyni í báðar ættir, því það eru ýmsir sjúkleik-
ar, sem leggjast í ættir, t. a. m. höfuðsótt, sem svo er mjög
ættgeng, að þótt ekki beri á henni í fyrsta og öðrum lið, þá
getur hún komið fram í þriðja og fjórða lið; sama erað segja
um bólgusótt (þvagteppu), lungnabólgu, sullaveiki og marga
aðra algenga fjárkvilla. Ekki skal heldur velja íjársauð
(brundhrút) undan einspena á, eða þeirri, sem undir hefur
hlaupið, því júgurmein eða undirhlaup getur orðið ættgengur
kvilli. Jegar lömbin fara að stálpast, verða menn opt að
skoða þau nákvæmlega, taka á þeim, og líta eptir vaxtarlagi
þeirra og bryngulögun; bryngan á að vera næstum jafnbreið
fram í gegn, sljett með skarðalausar brúnir, útslegnum geisl-
2