Sæmundur Fróði - 01.01.1874, Qupperneq 13

kenndi pá lieimspeki. og var hún lengi drottnandi meðal
Kóniverja. luciíetius rar lærður maður; liann ritaði rit
uni heinaspeki í ljóðum, og er pað enn til, og her ljóst
'vitiii um pað, að höfundurinn hefur verið langt kominn
í náttúrufræðinni, að pví leyti er vænta mátti á peim
tímum, pá er hann var uppi. Hin heimspekilegu skoð'
un lucbetiusar liefur verið mjög svo vakin upp aptur,
hæði við enda fyrri aldar, og pó einkum nú undir mið-
hik pessarar aldar af manni einum frakkneskum, er
comte hjet, en síðan hefur hún frá Frakklandi horizt
yfir til jvýzkalands og viðar um norðurálfuna, og pykir
nú allmjög drottnandi á pessum tímum nærfellt .yfir all-
an lieim. p>essi flokkur er gagnsta ður allri trú, og pað
jafnt peirri svo kölluðu náttiúiegu trú, sem hinni opin-
heruðu, og má sjá pessa ljós merki í mesta fjölda af
liinum náttúruíraðislegu ritum seinni tímanna, og líka
herast lærdómar hans stundum í smáköflum í ýmsum
daghlöðum, er til tína allt, sem nýjungar eiga að heita.
Gagnvart Jessum flokki stendur annar heimspekilegur flokkur, sem
telur ..;iaterialikta“ eba Lucretiusarmenn fara mjög villa vegar, þar
som jjeir ab eins liangi fastir við yfirborb klutanna, og dragi af peim á-
lyktanir, sem peir samkvæmt rjettum kugsunarreglum kafi enga ástæbu
til, og lendi þess vogna öll þeirra lærdómsbygging í grauti og' mótsögn-
um, sem ab vísu kunni aö virbast ljós og' greinileg fyrir fáffób'a menn,
en sem falli öll um koll, þegar alvarlega sje vib kenni kreift, og kún
grandgæfilega skobub og íhugub, samkvæmt viburkenndum og ómótmæl-
anlegum kugsunarfræðislegum reglum. Iíeimurinn, segir þessi fiokkur,
saman stendur eigi að eins af hinu sýnilega efni (matekie) með kröpt-
um þeim, er því fylgja, heldur finna menn og í heiminum ósýnilega krapta,
sem þarf nákvæmlega ab skoba og íhuga, þó aí vjer kvorki getum tekið
á þeim með könclunum, ma-lt þá, eða vegið á vog. I þessum flokki kafa
jafnan verib kinir lærbustu og skarpvitrustu menn, og svo er þaðenn,en
kann skiptist þó í fieiri floklca, og' meðal þeirra eru þeir, er mest gefa sig
við hinum andlega hluta tilverunnar, kafiaðir ýmist anda-lærdómsmenn,
„spiritualistar“ eða kugsunarspekingar, mystikere og „transcenden-
talistar“; allur þossi margbreytti stóri flokkur er algjörlega mótsnúinn