Sæmundur Fróði - 01.07.1874, Page 15

111
Eins op rní var sagt, má viMiafa híta-afl hveravatns til margra hlnta;
þannig má þafc vibhafa til eimingar á vokvoin, er í sjcr hafa þarfleg efní,
er salti líkjast, t. a. m. soda, pottaska, buríssýra eða bromblend-
ingur. í Toskana cr burísinn, sem opt flnnst í sjálfu hveravatninu,
eimdnr vií) hita þann, er hveravatnib 6jálft hefur í sjer, og hjer á landi
komnst menn þá eino sinni svo langt, aí> menn fóro aí> til bóa 6altverk yflr
hinnm vellandi hvernm á Reykjanesi vestra, og á saltib eptir sógn og sem
vænta mátti abbafaverifc hib bezta. Saltverk þetta háfst 1773 nndir umsján
Walters og Adams Uslers frá Norvegi, en fjekk eigi stafcizt lengnr
en 13 ár. Um þetta saltverk fer Olafur Olavios svofelldum orbnro:
vEeykenœss er bekjendt for de Hverer eller \arme Kilder,over
hvilke saltvœrker er anlagt, hvis Mage vel ei findes, og som
gjör, om ikke Naturen, saa dog Indbildningskraften, en ikke
liden Ære. Uden Sol og Ild drives Værket Sommer og Vinter allene
ved den underjordiske Varme. „Saltets Fiinhed priser desuden Mesteren".
Svona talar berra Olavins um þetta saltverk, og virbist þaí) mikill skabi, aí)
þaí) nábi eigi aí) standast, því um þaí) getnr þó enginn vafl verib, ab þab
var stofnaí) á skynsómum grundvelli. Jeg hygg, aí) þa?), sem mest hefnr
skaba?) þessa saltgjór?), hafi verií) þab, af) menn þá eigi enn þá vorn komnir
npp á þá afcferí), aí) vií) hafa frostib til ab þjetta sjávatnib meí), enþab gjóra
menn nú á þann hátt, ab menn láta sjóinn leggja í aflóngum, ólokufcum renn-
om, er liggja í flæbarmáli, taka síban ísskorpuna ofan af og fleygja henni
bnrtn, en vib þa?) þjettist saltlógurinn æ meira og meira, og gengur þá langt-
um fljútara meb ab eima hann. ]>aí) er margt sem virbist ab hafa stuMaí)
aí) því, ab salfcgjórbin á Reykjanesi gat eigi þriflzt longur, en hún gjór?>i, og
má slíkt telja til mikiis skafta fyrir allt landib.
A Reykhúlnm í Barí)astrandarsýslu eru og margir hverir nálægt 6jú, þar
sem menn einu sinni hugíju a?) hafa saltgjórí), en þetta fúrst og svo fyrir,
jafnvel þútt herra ÓJafur OlaVÍUS gjórfci sitt til aí) koma því á.
Jjar eb jeg nú á annab borb er a?) tala mn langar og hveri, skal Jeg
om leií) geta þess, a?) hveravatn hefur eigi einungis hreyfandi afl f sjerfolgib.
heldur er og follkomin reynsla fyrir því, ab í því liggja mikilsvertir lækn-
ingakraptar. Hib nafnfræga hveravatn í Carlsbad í Bóhmen hefor lengi verib
vib haft sem læknislyf, einkum gegn lifrarveikindnm. fiab hefor læknafc margar
þúsnndir sjúklinga, og svo hefor gamall baí)læknir sagt rnjer, sem lengi hafbi
varib þar á sínom yngri árom, afc hann vissi ekkert lyf, sem kæmist tiljafns
vi?) þab gegn mórgnm lifrarsjúkdómum. fiessi læknir var hirbráb S o i 1 e r,
líflæknir Saxakonnngs, reyndur raabur og vel lærtur, og þykist jeg hjer á
landi hafa sjeb merki tfl, ab hveravatnib okkar megi til mikfls gagns koma í
ýmsum lifrarsjékdúmom.
Nýlega hefor læknir einn frakkneskur, Champouillon ab nafni, rit-
ab um áhrif hveravatnsins, og meb Ijúsum rókum 6ynt fram á, ab þaT) getur