Fréttablaðið - 22.05.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTABLAÐIÐ
22. maí2001 ÞRIÐJUDACUR
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Einar Karl Haraldsson
Fréttastjóri: Pétur Gunnarsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavik
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjom@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: ÍP-prentþjónustan ehf.
Prentun: (safoldarprentsmiðja hf.
Dreifing: Póstflutningar ehf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vísir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins 1 stafrænu formi og 1 gagnabönkum
án endurgjalds.
Að lesa úr sér kynþáttafordóma
Ríkissaksóknari hefur sýnt þá rögg-
semi að gefa út ákæru á hendur
Hlyn Frey Vigfússyni, varaformanni
Félags íslenskra þjóðernissinna fyrir
# brot gegn 233. grein a
í almennum hegning-
arlögum. í viðtali við
DV 17. febrúar si.,
sem hafði yfirskrift-
ina „Hvíta ísland“
réðst hann opinber-
„Vestrænar
þjóðir vor-
kenna Afríku-
búum"
—♦—
lega með háði, rógi og smánun á hóp
ónafngreindra manna vegna þjóðern-
is, litarháttar og kynþáttar þeirra, að
því er segir í ákærunni. Hver sem
þetta gerir á samkvæmt greininni að
sæta sektum eða fangelsi allt að 2
árum. Hið sama gildir ef ráðist er á
mann eða hóp manna með háði, rógi,
smánun eða ógnun vegna trúarbragða
eða kynhneigðar.
...Mál...manna
EINAR KARL HARALDSSON
ræðir um Hlyn Frey
og 233. greinina
Það sem Hlynur Freyr sagði var
auðvitað tóm tjara: „Ekki þarf snill-
ing eða erfðafræðivísindamann til að
sýna fram á hver munurinn er á afr-
íkunegra með prik í hönd eða íslend-
ingi. Vestrænar þjóðir vorkenna Afr-
íkubúum sem geta þó framleitt sex
sinnum meira af mat en þeir þyrftu
ef þeir nenntu." Það verður að snúast
gegn því þegar viðraðar eru opinber-
lega skoðanir sem eru augljóslega
byggðar á kynþáttafordómum. Og
gott er að fá úr því skorið fyrir dóm-
stólum hvar mörkin eru í þessum efn-
um. Hins vegar má ekki gleyma því
heldur að- greinin sem ákæruvaldið
styðst við er úr 25. kafla hegningar-
laga. Hann fjallar um ærumeiðingar
og brot gegn friðhelgi einkalífs og
hefur löngum verið umdeildur. Dóm-
stólar eru mikið til hættir að dæma
menn til hárra fjársekta þótt vegið
hafi verið að æru þeirra sem gegna
opinberum störfum eða eru þátttak-
endur í opinberri umræðu. Reynslan
erlendis sýnir að það er stutt í nýbúa-
ofsóknir innanlands þegar stofnuð
hafa verið samtök um kynþáttafor-
dóma. Hér er því alvara á ferðum, en
það er jafn víst að ekki borgar sig að
gera píslarvotta úr „rasistum". Rétt-
ast væri að dæma þá á sögunámskeið
til þess að þeir geti lesið úr sér grill-
urnar. ■
BRÉF TIL BLAÐSINS
TÓMIR ÞINCSALIR
Afhverju klára þingmenn ekki verkin sin?
Fjögurra
mánaöafrí
Jón Cuðmundsson skrifar:
alþingi Þingmenn hafa orðið þokka-
leg laun þegar allar sporslur eru
meðtaldar. Og ekki sakar að þeir hafa
skammtað sér lífeyrisréttindi langt
um fram aðra dauðlega á íslandi. En
samt sem áður telja þeir sér vera
þörf á fjögurra mánaða sumarleyfi.
Það er náttúrlega gríðarlega mikið að
gera hjá þeim í ferðum á alþjóðlega
fundi en varla eru þau fundahöld svo
mánuðum skipti. Ekki hefur heldur
spurst til fjölda stjórnmálafunda inn-
anlands á sumrin. Hvar halda þeir sig
þá, blessaðir þingmennirnir?
Mér finnst það þó skrítið hver of-
uráhersla er lögð á að ljúka þinginu á
tilsettum degi, jafnvel svo að hlaupið
er frá samkomulagi, sem sagt var í
augsýn, varðandi kvótasetningu á
ýsu og steinbít, í stað þess að ljúka
afgreiðslu mála. Menn með fjögurra
mánaða sumarleyfi ættu ekki að víla
það fyrir sér að afgreiða smábáta-
málið á nokkrum viðbótadögum. ■
Þakkir til
Kristínar Helgu
uppelpi Við undirritaðir kennarar í
Melaskóla viljum lýsa yfir ánægju
okkar og þakklæti með grein Kristín-
ar Helgu Gunnarsdóttur á baksíðu
Fréttablaðsins í gær, 16.5. Bakþankar
Kristínar fundust okkur vera orð í
tíma töluð og fellur vel inn í þá um-
ræðu sem oft á sér stað á kennarastof-
unni hjá okkur um uppeldis- og skóla-
mál. Okkur finnst þörf á umfjöllun um
börn og unglinga og uppeldishlutverk
heimilisins annars vegar og skólans
hins vegar. Bestu kveðjur, Edda Pét-
ursdóttir, Kristjana Skúíadóttir, María
Sophusdóttir, Valgerður Hallgríms-
dóttir, Soffía Stefánsdóttir, Björn Pét-
ursson, Þóra Harðardóttir, Rún Kor-
máksdóttir, Margrét Berndsen, Krist-
ín Sverrisdóttir, Ástríður Guðmunds-
dóttir, Helga Pálmadóttir, Þóra Ár-
sælsdóttir. ■
Útgerdarfélag
Akureyrar er með
500 manns í vinnu
Forstjórinn segir gleymast að taka tillit til þess þegar
rætt er um réttindi smábáta. Hann segir fleiri vera í
sjávarútvegi á landsbyggðinni en trillukarla
trillur „Það myndi skapa miklu fleiri
störf ef við bönnum flutningabíla og
flytjum allt á hjólbörum,“ sagði
Guðbrandur Sigurðsson, forstjóri
Útgerðarfélags Akureyringa, þegar
hann var spurður hverju hann svari
þeim fullyrðingum að veiðar smá-
báta skapi allt að þrisvar sinnum
fleiri störf en veiðar annarra veiði-
skipa.
„Það er ekki hægt
að verja það finnst
mér ef við erum með
fískveiðistjórnar-
kerfi sem byggir á að
við heftum veiðar á
fiski að ein tegund út-
gerðar fái að veiða
óheft á meðan aliir
aðrir hafa kvóta. Það
er bara út í hött,“
sagði Guðbrandur,
þegar hann var
spurður hvað mæli á
móti því að smábátar
fiski það sem eftir
stendur af ýsukvót-
anum - en ekki hefur
alltaf fiskast upp í hann.
Bent hefur verið á að frekari tak-
markanir á afla smábáta geti haft ai-
varlegar afleiðingar fyrir einstaka
byggðir. „Mér finnst gleymast að öll
stærstu sjávarútvegsfyrirtæki
landsins eru líka með starfsemi úti á
landi. Við rekum öfluga fiskvinnslu
á mörgum stöðum á landinu og hjá
okkur starfa um 500 manns. Það er
alveg ljóst að ef það verður tekið frá
okkur þá bitnar það á þeim störfum
sem eru hjá okkur. Við erum með
starfsemi í Reykjanesbæ, á Akra-
nesi, á Hólmavík, á Akureyri, á
Grenivík, á Húsavík og á Raufar-
höfn. Það virðist hafa gleymst að
hugsa um þetta. Það er látið eins og
GUÐBRAND-
UR SIGURÐS-
SON
Hann segir ekki
hægt að taka
frá sínu fyrirtæki
og færa öðrum.
Hjá ÚA starfa
um 500 manns
víða um land.
KROKABATARNIR ERU 81
Þrjú stjórnkerfi gilda nú um veiðar
krókabáta. 14 staðir á iandinu með
50-80% iandaðs heildarafla
af krókabátum.
SMÁBÁTAR
■ -810 krókabátar
(lína og handfæri) allt í
kringum landið.
■. -500 þprs.kaflahám?rksbátar
Veiða þorskkvóta og meðafla ,
ýsu, steinbít og ufsa, kvótafrltt.
■ - 219 handfærabátar sem mega
veiða alls f 23 daga hver
Á næsta ári fækkar dögum
þessara báta i 21 og sóknardag
ar verða framseljanlegir.
■ - 89 bátar sem mega veiða 30
tonn af þorski
auk kvótafrís meðafla á
40 dögum.
■ Krókabátastaðir:
Táiknafjörður,
Flateyri,
Suðureyri,
Bolungarvík,
Drangsnes,
Hólmavík,
Haganesvik,
Crímsey,
Hrísey,
Þórshöfn,
Bakkafjörður,
Vopnafjörður,
Borgarfjörður
Eystri og
Mjóifjörður.
Suðureyrí.
engir aðrir séu með sjávarútveg á
landsbyggðinni nema trillukarlar."
„Ég er þeirrar skoðunar að best
sé að hafa eitt kerfi og ef trillurnar
eru eins hagkvæmar og af er látið þá
leitar útgerðin þangað. Auðvitað eru
byggðamálin mikilvæg og ég get séð
fyrir mér að trillurnar verði með sitt
kvótakerfi og við okkar og ekki
verði hægt að selja á milli þeirra
kerfa,“ sagði Guðbrandur Sigurðs-
son.
sme@frettabladid.is
ORÐRÉTTl
Skallamenn eiga ekki á
hættu að skemma heilann
fótbolti Fyrir um 40 árum komu
upp áhyggjur af því að fótbolta-
menn væru í hættu að fá heila-
skemmdir út frá síendurteknum
skallaboltum. Þessar áhyggjur
voru styrktar á níunda áratugnum
þegar norskir vísindamenn birtu
rannsóknir sem tengdu heila-
skemmdir og það að skalla fótbolta.
Þetta hefur valdið áhyggjum af því
að börn séu einnig í hættu ef þau
spila fótbolta. Samkvæmt athugun-
um dr. Donalds Kirkendalls, barna-
læknis og aðstoðarprófessors við
áðurnefndan háskóla, er hins vegar
lítil hætta á heilaskemmdum vegna
kollspyrnuiðkunar. Hann segir að
þegar krakkar eigi í hlut þá komi
það afar sjaldan fyrir að þeir noti
höfuðið í fótbolta. Þegar það komi
hins vegar fyrir þá sé hættan lítil
þar sem krakkar geti ekki sparkað
nógu fast til að valda einhverri
hættu.
Þar að auki séu fótboltar nú
orðnir mjög léttir sem dregur ein-
nig úr hættunni. Ekki séu notaðir
sömu leðurboltar og áður sem áttu
það til að verða mjög þungir, sér-
staklega þegar rigndi. Boltar hrin-
da nú hins vegar frá sér vatni.
Kirkendall bendir einnig á að þegar
leikmaður skallar bolta þá spenni
hann hálsvöðvana og noti allan lík-
amann í kollspyrnuna.
Kirkendall viðurkenndi hins
BOLUNGRAVÍK ILLA ÚTI
Löggjafinn hefur ekki gætt hagsmuna sjómanna, fiskvinnslu eða byggðarlaga
Vestfirðir missa tvo
og hálfan milljarð
Formaður smábátaeigenda á Vestíjörðum segir að veið-
um smábáta í meðafla hafi ekki verið stýrt með kvóta-
kerfi. Hann bendir á að löggjafinn hafi aðeins gætt
hagsmuna útgerðar.
trillur „Það liggur fyrir að okkar afii
er unnin hér á landi og þess vegna er
meiri vinna af okkar veiðum en öðr-
um,“ sagði Guðmundur Halldórsson
formaður Eldingar, félags smábáta-
manna á Vestfjörðum norðanverðu.
„Það er rangt að segja að það sem
við fáum sé tekið af öðrum. Það var
nóg ýsa í upphafi, kvótinn var 65 þús-
und tonn og það veiddist aldrei nema
hluti þess. Smábátarnir hafa bjargað
verðmætum,11 sagði Guðmundur.
Hann segir að óbreytt lög, um
veiðar smábáta, eigi eftir að hafa gíf-
urleg áhrif á strandbyggðirnar. „Það
veit enginn hvar þetta endar. Bara
fyrir Vestfirði þýðir þetta tekjumissi
upp á tvo og hálfan milljarð króna - út
úr þessu litla hagkerfi á Vestfjörðum.
Sem dæmi get ég nefnt að Sparisjóð-
ur Bolungarvíkur hefur lánað millj-
arð í smábátakaup. Það hefur verið
reynt að byggja upp nýja atvinnu
þegar önnur hefur verið farin. Þetta
skapar mikið vandamál.'1
En á að taka tillit til byggðasjónar-
miða í fiskveiðistjórnun? „Andskoti
var þetta góð spurning," segir Guð-
mundur og bendir á að meðal annars
hafi komið fram í Valdimarsdómnum
að þegar kvótakerfið hafi verið sett á
hafi verið fimm aðilar sem hafi átt
stjórnarskrárvarinn rétt til atvinn-
unnar; sjómenn, útgerðarmenn, fisk-
vinnslufólk, fiskvinnslustöðvar og
byggðarlögin. „Löggjafinn tók hins
vegar þá ákvörðun að lögverja aðeins
einn aðilann, útgerðina. Þess vegna
ber að rétta hlut hinna, það sagði í
dómnum.“
En hvernig vill Guðmundur sjá
þetta mál enda. „Það er ekki rétt að
við séum að fiska frítt. Við erum ekki
með kvótakerfi nema í þorski. Lög-
gjafinn hefur valið hvernig hann
stjórnar fiskveiðum. Fiskveiðistjórn-
un er ekki kvótakerfi og okkar veið-
um, öðrum en þorskveiðar, hefur ver-
ið stýrt með öðrum hætti.
sme@frettabladid.is
MEIRI SKALLABOLTAR
Boltar eru nú léttir og hrinda frá sér vatni og er það mikill munur frá gömlu þungu leður-
boltunum sem voru stórhættulegirr í bleytu.
vegar að höfuðmeiðsl væru mögu-
leg í fótbolta en það væri þá í lang-
flestum tilvikum ef menn fengju
boltann í höfuðið án þess að vera
viðbúnir því, dyttu í jörðina, hlypu
hver á annan, spörkuðu hver í ann-
an eða hlypu á markstangir, nokkuð
sem enginn stefnir beint að með
knattspyrnuiðkun.
Af Heilsuvef Vísis.is