Fréttablaðið - 23.01.2002, Qupperneq 10

FRETTABLAÐIÐ
10
FRÉTTABLAÐIÐ
23. janúar 2002 IVllÐViKUPACUR
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Gunnar Smári Egilsson
og Jónas Kristjánsson
Fréttastjórar: Pétur Gunnarsson
og Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavlk
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Slmbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: (P-prentþjónustan ehf.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Visir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. Í.IOO á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins I stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
| BRÉF TIL BLAÐSINÍ7
Ekkert
lát á verd-
hækkunum
VefRámáður skrifar:__________
Ríkisstjórn og svonefndir aðilar á
vinnumarkaði eru meira en lítið
bjartsýnir að ætla að verðbólgan
muni minnka svo mikið á næstu
vikum og mánuðum að efnahags-
markmið kjarasamninga muni
halda. Kunningi minn sem vinnur
í verslun segir að hann sé nánast
daginn út og inn að breyta verð-
merkingum á vörum vegna þess
að þær séu sífellt að hækka í
verði. Við félagarnir munum líka
eftir því að þegar krónan var sem
sterkust hér um árið. Þá var það
nánast frétt ef einhverjar inn-
fluttar vörur lækkuðu í verði. Ég
held því að verkafólk verði að
fara að taka sig saman í andlitinu
og búa sig undir það að semja
nýja kröfugerð á hendur atvinnu-
rekendum. Við getum ekki enda-
laust látið svína á okkur. Það
stefnir því allt í það að sláturtíðin
í haust verði sjóðheit þegar verka-
fólk mun krefjast þess að fá bætta
þá kjararýrnun sem það hefur
orðið fyrir á síðustu misserum á
verðbólgubálinu. Látum ekki
blekkja okkur enn og aftur. ■
—*—
Um aldur
og ævi
Frá sjómanni:
Snemma í vikunni þurfti ég að
fara í viðskiptabanka minn og
biðja þjónustufulltrúann um smá-
vægilega upphæð að láni. í bank-
anum er ég með launareikning og
hann sér um að greiða alla mína
reikninga. Um hver mánaðamót
þá eru launin mín lögð inn og
aldrei stendur á þeim. Ég hef
skipt við þennan banka í fjölmörg
ár og skulda ekki krónu. Þjónustu-
fulltrúinn tók mér afskaplega vel,
óskaði eftir að ég fyllti út umsókn
og bað mig að tala við sig daginn
eftir. Þegar ég talaði við hann dag-
inn eftir sagði hann bankann því
miður ekki geta lánað mér þar
sem ég hefði fengið afskrifaða
skuld vegna víxils hjá bankanum
fyrir 12 árum. Nú er ekki svo að
ég hafi ekki greitt víxilinn því það
hef ég sannarlega gert. Vextir og
kostnaður voru hins vegar felldir
niður á sínum tíma. Mér var tjáð
að það væri ekki i fyrning á þessu
eins og öðrum skuldum og því
gæti ég búist við að verða hafnað
um lán alla tíð í þessum banka.
Nú langar mig að vita hvort
þetta geti verið rétt og ef ekki hve
lengi þarf ég að búast við að fá
neitun ef ég sæki um lán. Eru
menn látnir gjalda þess alla ævi
að hafa einhverntíma lenti í erfið-
leikum fjáhagslega? Ég trúi ekki
að þetta sé með sama hætti hjá
öðrum bönkum. ■
Miskunnarlaus þrá...
Iviðtali við Alþýðublaðið í mars
1997, ári fyrir síðustu borgar-
stjórnarkosningar, var Björn
Bjarnason spurður um mat sitt á
Ingibjörgu Sólrunu Gísladóttur. „í
grundvallarmálum erum við ekki
sammála. Ég get ekki séð að hún
hafi af mörgu að státa eftir að hún
komst í sæti borgarstjóra. Það
hefur ekkert nýtt gerst, engin þau
þáttaskil sem réttlæti að menn
kjósi R-listann á ný, nema þeir
vilji halda áfram að borga hærri
gjöld,“ svaraði Björn.
í pistli á heimasíðu sinni 4.
mars í fyrra skrifaði Björn:
„Valdapólitík er undirrót R-list-
ans, hin miskunnarlausa þrá eftir
völdum í Reykjavík á kostnað
Sjálfstæðisflokksins. Síðustu
.■Tiá.á.ui...i_umiÆáiiD.Di
Nú þegar allt bendir til að borgarstjórnar-
kosningar muni að nokkru verða einvigi
þeirra Björns Bjarnasonar og Ingibjargar
Sólrúnar Gisladóttur um borgarstjóraemb-
ættið er fróðlegt að skoða ummæli Björns
um Ingibjörgu gegnum tiðina.
daga hefur Ingibjörg Sólrún enn
staðfest þetta með yfirlætisfull-
um hætti. Öll störf R-listans síð-
ustu ár hafa byggst á því að halda
völdunum, hvað sem þau kosta. R-
listinn á enga sameiginlega hug-
sjón, enda er forðast að ræða þar
mál á hugmyndafræðilegum for-
sendum."
í viðtali við DV í ágúst á síð-
asta ári var Björn spurður hvort
ekki væri vonlaust að fella Ingi-
björgu í borginni. „Þú veist að í
stjórnmálum er ekkert vonlaust.
R-listinn á allt undir því að Ingi-
björg sé þar í forystu og þar er
ekkert kappsmál að beina athygl-
inni að öllu því margflökka liði
sem stendur á bak við hana. Það
fer heldur ekki framhjá manni að
Ingibjörg á öfluga málsvara á
fjölmiðlunum."
JÓNAS SKRIFAR:
í pistli á heimasíðu sinni 19.
þessa mánaðar skrifar Björn: „í
stjórnmálum sem endranær er
vænlegast til árangurs að skil-
greina stöðu sína rétt og á hald-
góðum forsendum, en svo virðist
af þessum orðum, að Ingibjörg
Sólrún tapi fljótt áttum, þegar hún
ræðir þessi mál og mitt nafn ber á
góma...“ ■
ORÐRÉTT
Einstök Ameríka
Meðferð stríðsfanga Bandaríkjanna á Kúbu er
orðin frambærileg samkvæmt upplýsingum
Rauða krossins. Furðuleg myndskeið, sem ollu
gagnrýni í Evrópu, voru framleidd af bandaríska
hernum fyrir bandaríska fjölmiðlaneytendur, sem
hrópuðu á hefnd fyrir hryðjuverk.
Annars vegar höfum við kröfuna um, að Banda-
ríkin fari eftir alþjóðasáttmálum, sem þau hafa
undirritað, og hins vegar kröfu bandarískra kjós-
enda um, að herinn hefni sín á óbreyttum her-
mönnum fyrir hryðjuverk, sem týndir forustu-
menn þeirra létu fremja í Bandaríkjunum.
Alþjóðasáttmálar um meðferð stríðsfanga eru
gamlir og hafa lifað af tvær heimsstyrjaldir.
Bandaríkjamenn eru á þessu sviði sem ýmsum
öðrum komnir út á hálan ís. Viðhorf þeirra til um-
heimsins eru ekki til þess fallin að skapa frið um
Bandaríkin í náinni og fjarlægri framtíð.
Bandaríkin eru hætt að undirrita alþjóðlega
sáttmála og eru þar ýmist ein á báti eða í miður
skemmtilegum félagsskap örfárra ríkja á borð við
Jemen og Súdan. Þar á ofan neitar þingið að stað-
festa um 60 fjölþjóðasáttmála, sem fulltrúar
Bandaríkjanna höfðu áður undirritað.
Bandaríkin eru eina landið í heiminum, sem
ekki er aðili að Kyoto-bókuninni um útblástur
mengunar. Þau neita að undirrita bann við fram-
leiðslu og sölu jarðsprengja, sem í þriðja heimin-
um hafa valdið takmarkalitlum þjáningum barna,
er kunna fótum sínum ekki forráð.
Bandaríkin neita að skrifa undir hert eftirlit
með framleiðslu efnavopna, af því að þau vilja
ekki þrengja svigrúm sitt á því sviði, eins og þau
vilja ekki þrengja svigrúm sitt til að framleiða,
selja og nota jarðsprengjur. Þau vilja yfirleitt alls
ekki skerða fullveldi sitt á neinn hátt.
Bandaríkin stunda viðskiptaþvinganir gegn
nærri helmingi ríkja heimsins. Sem betur fer er
sameinuð Evrópa svo sterk, að Bandaríkin geta
ekki náð fram vilja sínum þar. En fátækar þjóðir
„Bandaríkjamenn eiga það sameiginlegt
með Israelsmönnum að telja sig
guðs útvalda þjóð, sem sé
handhaji réttlætis og sannleika og
þurji ekki að takmarka svigrúm sitt. “
þriðja heimsins verða að sæta viðskiptalegu of-
beldi Bandaríkjanna, til dæmis í þágu Enron.
Eitt alvarlegasta ágreiningsefni Evrópu og
Bandaríkjanna er alþjóðlegi stríðsglæpadómstóll-
inn, sem stofnaður hefur verið í Haag að frum-
kvæði Evrópu. Bandaríkin heimtuðu, að þar
mætti ekki dæma Bandaríkjamenn og neituðu að
vera með, þegar sú krafa náðist ekki fram.
Svo langt gengur tilfinning Bandaríkjamanna
fyrir sérstöðu sinni, að þingið hefur samþykkt
lög, sem skylda forseta landsins til að fara í stríð
við lönd, sem draga bandaríska borgara fyrir
stríðsglæpadómstól. Þessi undarlegu lög eru í
gamni kölluð: Lögin um árásina á Haag.
Bandaríkin eru skuldseigasta ríki Sameinuðu
þjóðanna. Fátæku löndin borga sitt með skilum,
en Bandaríkin aðeins hluta af sínu og þá með eft-
irgangsmunum og skilyrðum. Enda hafa Banda-
ríkin í kjölfarið tapað sæti í mannréttindanefnd
og fíkniefnanefnd samtakanna.
Bandaríkjamenn eiga það sameiginlegt með
ísraelsmönnum að telja sig guðs útvalda þjóð,
sem sé handhafi réttlætis og sannleika og þurfi
ekki að takmarka svigrúm sitt að hætti annarra
þjóða. Þeir líta á sig sem einstaka þjóð í heiminum
og haga sér í samræmi við það.
Ríka Evrópa er eini heimshlutinn, sem ekki
lætur hina guðs útvöldu þjóð valta yfir sig. Ann-
ars staðar í heiminum láta menn sér nægja að
óttast, sleikja og hata einstaka Ameríku.
Jónas Kristjánsson
RANNSÓKN í TRAUSTUM
HÖNDUM
„Við höfum okkar grunsemdir og
ætlum að fá Bandaríkjamenn [til]
að verða okkur innan handar.“
Óskar Þórmundsson yfirlögregluþjónn
á Keflavíkurflugvelli hefur sent tvo rann-
sóknarlögreglumenn úr liði sínu til Flór-
ída að upplýsa sprengjuhótunina um borð
í flugvél Virgin-flugfélagsins. Mbl. 22. jan-
úar.
KRAFTAVERK AÐ
EKKI FÓR VERR
„Það er ekkert annað en krafta-
verk að hann skuli vera á lífi.
Væri hann ekki svona vel á sig
kominn líkamlega vegna mikillar
reynslu af fjallgöngu og klifri
hefði getað farið verr.“
Anna Dóra Hermannsdóttir, móður Jök-
uis Bergmann, sem er hálsbrotinn og með
fleiri áverka eftir að hafa lent í snjóflóði í
Skiðadal nyrðra. Hann er sagður á góðum
batavegi. 22. janúar.
MISTÖK AÐ SKATTLECCJA
ÖLL LÍFSINS CÆÐI
„Við sendum [reglur um skatt-
mat] til kynningar, m.a. til ráðu-
neytisins, og gerðum ráð fyrir að
fá viðbrögð við því. Það var síðan
fyrir mistök að menn töldu að það
lægju ekki fyrir neinar athuga-
semdir um þetta og þær voru svo
settar inn [á heimasíðu Ríkis-
skattstjóra] áður en þær voru
birtar með formlegum hætti í
stjórnartíðindum."
Indriði H. Þorláksson, ríkisskattstjóri,
útskýrir af hverju fjármálaráðuneytið
skipaði honum að afturkalla hertar reglur
um skattmat hlunninda. Mbl. 22. janúar.
“ “ “ I KVIÐDÓMURINN: T
er á bakvið ------------------------------
útspil Ingu Jónu?
Inga Jóna Þórðardóttir tók í gær þá ákvörðun að draga sig til baka í leiðtogaprófkjöri Sjálf-
stæðisflokksins fyrir borgarstjórnarkosningar. Hún gefur kost á sér í áttunda sætið. Skoðana-
kannanir hafa sýnt mikinn stuðning við Björn Bjarnason á sama tíma og staða Ingibjargar Sól-
rúnar Gísladóttur virðist sterk.
Hvað
EINAR KARL
HARALDSSON,
RÁÐGJAFl
í ALMANNATENGSLUM:
Ingibjörg
gerði útslagið
„Ég geri
ráð fyrir
því að
þessi
skoðana-
kannana-
hrina og
staða Ingi-
bjargar
Sólrúnar sem endurspegl-
ast þar og frammistaða
hennar í Kastljósi hafi
gert þeim ljóst að þetta er
tapað spil, nema eitthvað
nýtt komi til. Þetta virðist
skynsamleg ákvörðun.
Mér finnst líklegt að Ey-
þór dragi sig til baka og
að Júlíus Vífill hætti við.
Þetta er það sem er í spil-
unum. Það sem kann að
liggja undir er erfitt að
meta. Það veit enginn
hvað gerist í Kreml.“ ■
ÁSGEIR HANNES
EIRÍKSSON,
KJÓSANDI:
Kápa
yfir poll
„Þessi
ákvörðun
Ingu Jónu
að draga
sig til
baka og
bjóða sig
fram í 8.
sætið er
eins og þegar Sir Walter
Raleigh leggur kápuna
sína yfir poll til þess að
Björn komist þurrum fót-
um yfir. Undir pollinum
leynist hins vegar kvik-
syndi.“ ■
KATRÍN
FJELDSTED
ALÞINGISMAÐUR:
SVERRIR
HERMANNSSON
ALÞINGISMAÐUR:
HELGI
HJÖRVAR
BORGARFULLTRÚI:
Áttiekki
stuðning
Algjör
niðurlæging
Kemur
á óvart
Katrín
Fjeldsted
segir það
sterkan
leik hjá
Ingu Jónu
Þórðar-
dóttur að
draga sig í
hlé og lýsa stuðningi við
Björn. Hún segist ekki viss
um að sömu forsendur séu
fyrir leiðtogaprófkjöri og
áður. „Ég held það sé nán-
ast óhugsandi að Björn
fari ekki fram. Hann hlý-
tur að finna með þessu
ótvíræðan stuðning við
framboð í borginni.
Kannski getur maður líka
sagt að Inga Jóna hafi ekki
notið þess óskoraða stuðn-
ing sem hún hefði þurft
sem oddviti þessa lista.
Hún bregst við því á vitur-
legan hátt,“ sagði Katrín. ■
Sverrir
Hermanns-
son ségir
Sjálfstæð-
isflokkinn
eiga eftir
að sleikja
sárin eftir
að hafa
I bolað Ingu Jónu úr forustu-
| hlutverki flokksins í borg-
inni með þessum vinnu-
brögðum. Hann segir aö
þau sár verði ekki gróin
fyrir borgarstjórnarkosn-
ingarnar. Niðurlæging Ingu
Jónu sé algjör. Ætlunin að
setja hana til málamynda í
vonlaust sæti. Þá sé með
þessu verið að stórveikja
stöðu Geir Haarde f jár-
málaráðherra innan flokks-
ins. Björn Bjarnason
menntamálaráðherra stefni
að því að bola honum úr
embætti varaformanns. ■
„Þessi
ákvörðun
kemur á
óvart í
ljósi þess
hvaðInga
Jóna virt-
ist ákveð-
in í að
I fara í framboð fyrir örfá-
| um dögum“, segir ITelgi •
I Hjörvar. „Þetta er ekki í
I fyrsta skipti sem Sjálf-
I stæðisflokkurinn hleypur
I til í örvæntingu og skiptir
( urn manninn í brúnni."
I llelgi segir ákvörðun
I Ingu Jónu fyrst og fremst
j hafa áhrif meðal sjálf-
| stæðismanna en ekki á
I Reykjavíkurlistann. „Það
i er engu líkara en það eigi
S að banna mönnum að
í bjóða sig fram gegn
í Birni.“ ■